Gençlerde Cep Telefonu Kullanımı Dikkat Becerilerini Nasıl Etkiliyor?

Gençlerde Cep Telefonu Kullanımı Dikkat Becerilerini Nasıl Etkiliyor?

Aynı anda birden fazla iş ile uğraşmak yüzeysel düşünmeye yol açar ve işle uğraşma süresini uzatır. Özellikle dikkat sorunu olan çocuklarda bu durum daha fazla gözlenir.

Rachel Ehmke

Araba sürerken mesaj yazmanın bazı sonuçları olduğunu hepimiz biliyoruz. Peki, ödev yaparken mesaj yazmanın ne gibi sonuçları vardır?

Bu hemen hemen her çocuğun yaptığı bir şeydir. Pek çok ebeveyn de çalışma masalarında mesajlarını kontrol ederler. Dürüst olmak gerekirse hepimizin telefonları masamızdadır; sadece bir uzanma mesafesi kadar yakın ve ara sıra göz atıyoruz. Aynı anda çok iş yapma dediğimiz ‘multitasking’ aslında ne kadar kötü olabilir ki?

Oldukça kötüdür! Son yapılan araştırmalara göre sırf cep telefonunun varlığı bile odaklanma becerinizi düşürmektedir.

Yapılan bir araştırmada, cep telefonlarını diğer odada bırakan lisans öğrencileri bilişsel testte cep telefonlarını sessize alanlardan ve ters çevirip masanın üzerine bırakanlardan daha iyi puanlar almıştır.

Deneyde, şu anda bilinçli olarak telefonumu düşünmüyorum diyenler bile beceri düşüşü yaşadılar. Bu da bazı dikkat dağıtıcıların bilinçaltında olduğunu gösteriyor. Çalışırken telefondan etkilenmediğini iddia eden kişiler için oldukça kötü bir haber.

“Teknoloji konusundaki bu meseleleri oldukça fazla duyuyorum.” Matt Cruger, Öğrenme ve Gelişim Merkezi Direktörü, Child Mind Enstitute. Cruger çalıştığı çocukların ödev yapma kapasitesi konusunda endişelenmez fakat ödev ile alakalı aktiviteleri düşünme zihniyeti kapasitesi konusunda değerlendirme yapar. Diğer bir deyişle çocuklar eğer odaklanabiliyor olsalardı ödevlerini yapabilirlerdi. Çocuk için ödev yaparken odaklanma oldukça zorken yeni teknoloji bunu daha da kolay hale getirmiyor.

Dikkat Dağıtıcı Araçlar

Teknolojik araçlar neden bu kadar dikkat dağıtır? Yeni başlayanlar için, çoğu uygulama ve web sitesi içeriği kullanıcı dostu ve bağımlılık yaratıcı olarak dizayn edilir. Yeni bir mesaj aldığımızda bildirim gelmesi ya da biri paylaşım yaptığında onu bildirimde görebiliyor olmamız kolaylıkla ilgimizi çeker. Bizim paylaştığımız gönderileri başkalarının beğendiğine dair güvenilir kaynaklar da mevcuttur.

Her zaman ilgimizi çeken yeni bir şey mevcuttur. Titreşim sesini duymasak bile kendimizi bir anda telefona uzanmış bulabiliriz. Sürekli aşağı yukarı yaparak güncelleme yaparız ve fotoğrafları, haber başlıklarını ya da karikatürleri bu yolla takip ederiz. Hatta bazen takip etmeye devam etmemiz için üzerimizde baskı hissederiz.

Fakat bunun yanında çocukların neden bu kadar ilgili olduğuna dair daha az net olan başka açıklamalar da vardır. Günümüzde cep telefonları genç yetişkinlerin özellikle ergenlik öncesi ve ergenlik yıllarında sosyalleşmek için kullandığı yoldur. Gelişimsel hedefleri kişilik oluşturma aşamasına geldiğinde ve anne babadan ayrılma aşamasında, bu hedefler sosyal medya kullanımına aktarılır.

Yetişkinlere oranla çocuklar dürtülerini kontrol etmede daha az gelişmişlerdir. Eğer bir şey yetişkinler için bile bu kadar zor ise dürtüsel bir çocuk için ne kadar zor olabileceğini hayal edebilirsiniz. Yeni bir kitap yazma girişimi ya da yarınki sınava çalışmak bile bu kadar zor olamaz.

Multitasking

Pek çok yetişkin ve çocuk iş başındayken ya da ders çalışırlarken mesajlaştıklarında yine de üretken olmaya devam ettiklerini iddia ederler. Her şeyi bir arada yapabilme yetisine sahibiz. Fakat nöropsikolologlar multitaskingin bu kadar işlevli bir şey olduğu konusunda şüpheliler. “Teknolojinin pek çok kaynağının parmaklarımızın ucunda ve her zaman erişilebilir olması performans ve verimlilikte düşüşü garantiler.” Dr. Gruger.

Bir iş yaparken dikkatinizin dağıldığı zaman ile o işe tekrar başladığınız zaman arasında geçen süreye uzmanlar “sürdürme gecikmesi” derler. Görevler arasında geçiş yapmak hatasız olamaz. Öbür göreve geçişte düşüncelerinizi toplamak için harcadığınız zaman da bu hataya tekabül eder.

Aynı anda çok iş yapma becerisine sahip olan kişilerin bilgiyi işleme yeteneklerine 2009 yılında Stanford Üniversitesi’nde bakılmıştır. Yüksek derecede aynı anda çoklu iş yapma becerisine sahip olduğunu iddia eden kişilerin çevrelerinde bulunan dikkat dağıtıcı ve alakasız şeyleri göz ardı etmede zorlandıkları ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak, görevler arası geçiş testinde en kötü puana sahip olmuşlardır.

Multitasking, daha az etkin çalışma demektir. Bunun sebebi kişilerin dikkatlerini her bir görev için bölmesinden kaynaklanır. Dolayısıyla aynı akıcılıkta çalışamazlar. “Bir şeyi yapmak için gerekli olan en iyi şeyin ne olduğuna karar vermekte özgür değillerdir. Çocuklar bir görevi yapmaya başlayacaklar ve sonrasında yapıp bitirecekler. Fakat o işi keşfetmeye ve en iyi yolları bulmaya zamanları olmayacaktır.” Dr. Gruger.

Görev yine de bitirilirken, multitasking yüzeysel düşünmeye ve iş üzerinde daha çok zaman harcamaya sebep olmaktadır. Fakat çocukların bunu fark etmesi çok zordur. “Eğer öğrenme ve düşünme üzerine bir disiplin kurmadıysanız şu anki performansınıza karşı karşılaştıracak bir kıstas bulmak zordur” Dr. Gruger.

Dikkat Sorunu Olan Çocuklar

Dikkat Eksiliği ve Hiperaktivi Bozukluğu(DEBH) olan çocukların aynı anda çoklu iş yapma konusunda yetenekli oldukları hakkında bir inanış vardır.

Çocukların teknolojiden nasıl etkilendikleri hakkında Child Mind Enstitü’de gerçekleştirilen bir etkinlikte konuşan aktrist, komedyen Ali Wentworth ergen kızı hakkında şunları söylüyor. “Bir ekranda ödevini yapıyor, diğer bir ekranda mesajlaşıyor, bir diğer ekranda da Gilmore Girls dizisi oynuyor. Ona itiraz ettiğimde de, ‘bende DEHB var, ben bu şekilde ödevlerimi yaparım’ diyor.

Fakat gerçekte, özellikle DEBH olan çocuklarda ev ödevi yaparken başka işlerle uğraşmak daha da zordur.

Oldukça fazla sayıda araştırma aslında hiç kimsenin multitasking konusunda iyi olmadığını gösteriyor. DEHB olan çocuklar becerileri ve kapasiteleri hakkında bilişsel bozukluklar yaşadıkları için aynı anda birden fazla iş yapma konusunda diğer çocuklara göre daha kötüdürler fakat çoğu zaman daha iyi olduklarını düşünürler.

Bunun sebebi teknolojik araçların DEHB teşhisli çocuklar için çekici olması ve sürekli uyaran sağlaması olabilir. Anında ödül ile beraber kısa süreli dikkat onlar için sürekli dikkat göstermekten daha kolaydır.

DEHB teşhisli kişiler yürütücü işlevlerde zorluk yaşarlar. Durumlar arası geçişler, dürtüselliği, duyguları kontrol etme, organize olma ve plan yapma becerileri otokontrol ile alakalıdır ve yürütücü işlevlere bağlıdır. Dolayısıyla birden fazla iş yaptığımızda dikkatimizi bölmüş oluruz ve bu işlevler zayıflamış olur.

DEHB teşhisli kişiler ellerinde bulundurduğu kaynakları akılcı yollarla kullanmalıdırlar. Çünkü kısıtlı dikkat kaynakları vardır. Doğal öğrenme için de kısıtlı bir kapasiteleri mevcuttur. Onlar için bu daha fazla emek demektir. Dr. Cruger.

Dikkati Dağılmayan Zihin

Özellikle çocuğunuzun dikkat sorunu varsa ya da ödev yapmak için çok uzun saatler harcıyorsa dikkat dağılmasını engelleyen ödev yapma rutinleri koymak önemlidir.

Çocuğunuza bu rutinlerin ev ödevlerini kolaylaştıracağını ve stresini azaltacağını anlatın. Dikkat dağıtıcıları kaldırmak çocuğun ödev yapma deneyimini iyileştirecektir ve daha fazla boş zaman sağlayacaktır.

Çocuğunuz sosyal medyayı kontrol edip mesajlaşırken onun için rutinler oluşturmak pek kolay olmayacaktır. Etkili olabilmek için molalar planlanmış ve kesin olmalıdır. Ödev yapma zamanıyla mola ayrı olmalıdır ve ders çalışma alanının dışında olmalıdır.

Bu alışkanlıklar doğal yollarla kazanılamaz. Dikkat dağıtıcı unsurları kapatmak ilerleyen zamanlarda teknoloji ilerledikçe daha da önem kazanacaktır. Bunun yanında öğrenme ve odaklanma ihtiyacı her zaman var olacağından, bu teknikleri hayat biçimi haline getirmek gerekir.

Orijinal Metinden Okumak için: https://childmind.org/article/kids-shouldnt-use-phones-during-homework/

Kaynakça:

  • Brain Drain: The Mere Presence of One’s Own Smartphone Reduces Available Cognitive Capacity Adrian F. Ward, Kristen Duke, Ayelet Gneezy, and Maarten W. Bos Journal of the Association for Consumer Research 2017 2:2, 140-154
  • Ophir, E., Nass, C., & Wagner, A. D. (2009, September 15). Cognitive control in media multitaskers. Retrieved from http://www.pnas.org/content/106/37/15583.full

Orijinal Metinden Okumak için: https://childmind.org/article/kids-shouldnt-use-phones-during-homework/

Çocuklara ‘Dur ve Bekle’ becerisini öğretmek yeme bozukluklarını engellemenin bir adımıdır. Hayat boyu sürecek olan yemeklerle ilişkisinde onlara destek olmak önem taşır.