Çocuklarda Konuşma Sesi Bozuklukları

Çocuklarda Konuşma Sesi Bozuklukları

Bu makale çocuklarda konuşma sesi bozuklukları hakkında okuyucularımızı bilgilendirmek amacıyla hazırlanmıştır. Dili öğrenmekte olan küçük bir çocuk için bazı ses ve sözcükleri söylemenin zor olması doğaldır. Bu öğrenme sürecinin bir parçasıdır; çocuklar dili zaman içerisinde öğrenirler. Her yaşta belli sesler üzerine ustalaşırlar. Yaklaşık 8 yaşındaki çocukların tüm sesler üzerinde ustalaşması beklenmektedir.

Ancak bazı çocukların Konuşma Sesi Bozuklukları (KSB) olur. Bu, çocukların belli ses ve sözcükleri beklenen yaşları ve sonrasında doğru söyleyememesidir. Bu, çocuğun söyledeiklerini anlamayı zorlaştırır. KSB, artikülasyon bozuklukları ve fonolojik bozukluk olmak üzere ikiye ayrılır. Artikülasyon bozuklukları çocuğun belirli bir sesi çıkartmakta zorlanmasıdır; örneğin “r” sesi gibi. Fonolojik işlemleme bozukluğu ise ses hataları örüntüleridir.

 

1- Artikülasyon Bozuklukları Hakkında

Artikülasyon bozukluğu belirli bir sesi beklenen yaşlarında ve sonrasında doğru şekillendirememe sorunudur. Sözcük içindeki ses eksiltilebilir, eklenebilir, başka bir sesle değiştirilebilir veya sesin yeri değiştirilebilir. Akılda tutulmalıdır ki, bazı ses değişimleri bozukluktan değil, aksandan dolayı gerçekleşir. Artikülasyon bozuklukları şunları içermektedir;

  • Sözcükten ses düşürme (Defter => efter)
  • Sözcüğe ses ekleme (Elma => Ehlma)
  • Sözcük içinde sesi değiştirme (Kitap => Titap)
  • Sözcük içindeki sesleri değiştirme (Radyo => Yadyo)

 

2- Fonolojik İşlemleme Bozuklukları Hakkında

Fonolojik işlemleme Bozukluğu düzenli örüntülerde ses hatalarıdır. Bu hatalar dil öğrenmekte olan çocuklardaki yaygın hatalardır; ancak beklenen yaş geçtiğinde, bu hatalar fonolojik işlemleme bozukluğu olabilir.

Fonolojik İşlemleme Bozukluğu’nun belirtileri şunlardır;

  • Sözcük içinde yalnız bir hece söylemek (Bebek => Be)
  • Tek heceyi tekrarlayarak sözcüğü basitleştirme (Yatak => Yaya)
  • Belirli sesleri sürekli olarak yutma (Tak => Ak, Top => Op)
  • Belirli ünsüz sesleri düzenli olarak değiştirme (Kitap => Titap, Kar => Tar)

 

3- Konuşma Sesi Bozukluklarının Sebepleri

Genellikle KSB’nın bilinen bir sebebi yoktur. Ancak bazı KSB şu sebeplerle ortaya çıkabilir;

  • Beyin hasarı
  • Zihinsel veya gelişimsel gerilik
  • İşitme kaybı. Örneğin sürekli yaşanan orta kulak ihtihabı hikâyesi
  • Konuşmayı etkileyen fiziksel anomaliler. Örneğin Damak yarığı.
  • Konuşma sinirlerini etkileyen bozukluklar

 

4- Konuşma Sesi Bozukluklarının Teşhis Edilmesi

İlk olarak, çocuğa işitme testi yapılmalıdır. Böylece, basitçe sesi duymadığı durum elenmiş olur.

İşitme kaybının olmadığı belirlendiğinde bir Dil ve Konuşma Terapisti’ne (DKT) gitmeniz gerekmektedir. DKT, çocuğun konuşmasını değerlendirecek ve çocuğunuzun yaşadığı dil-konuşma ve iletişim sorunlarıyla ilgilenecek kişidir.

DKT çocuğunuzun konuşmasını dinleyip izleyerek bu sorunların çocuğun gelişiminin bir parçası mı yoksa bunun bir KSB mu olduğunu belirleyecektir. DKT çocuğun konuşmasını- ve konuşma sorunlarını- ağız, aksan ve lehçe farklarını gözeterek değerlendirecektir. DKT aynı zamanda çocuğun konuşmasını etkiyelecek ağız içi fiziksel problemleri de yapacaktır.

 

5- Konuşma Sesi Bozukluklarının Tedavisi

Terapist, değerlendirdikten sonra çocuğunuzun yaşadığı sorunların üstesinden gelebilmesi için uygun bir terapi programı önerebilir. DKT, çocuklara yardım etmek için çocuklarla şu konularda çalışır;

  • Hatalı seslerini fark ettirip, düzeltmek
  • Sorunlu sesini nasıl doğru şekllendirip çıkaracağını öğretmek
  • Çalışılan sesi doğru bir şekilde tekrarlattırıp genellettirmek

DKT aynı zamanda size evde çalışmanız için aktiviteler ve çocuğunuza yardım etmenizi sağlayacak stratejiler de verebilir.

Eğer çocuğunuzun ağzında konuşmasını etkileyecek fiziksel bozukluklar da varsa, DKT sizi bir kulak-burun-boğaz uzmanına ya da ortodontiste yönlendirecektir.

KAYNAKÇA:https://www.stanfordchildrens.org/en/topic/default?id=speech-sound-disorders-in-children-160-236