Çocuğunuzla Etkileşimi Desteklemek İçin Hangi Oyuncaklar Daha Çok Etkilidir?

Tamara Stein* tarafından yazılmıştır.

*Program Uzmanı, Hanen Merkezi

Hanen Merkezi’nde ebeveynleri, çocuklarını gün boyunca anlamlı, olumlu etkileşimlere dahil etmeye teşvik ediyoruz. Yine de, bazı oyuncakların çocuğunuzla etkileşim kurmayı diğerlerinden daha zor hale getirdiğini hiç fark ettiniz mi? Eğer öyleyse, yalnız değilsiniz.

Journal of the American Medical Association, Pediatrics’te yayınlanan yeni araştırma, sizin ve çocuğunuzun oynadığı oyuncağın türünün, gerçekleşen etkileşim türü üzerinde önemli bir etkisi olabileceğini gösteriyor.

Kuzey Arizona Üniversitesi’nde profesör olan Anna V. Sosa, üç farklı durumda meydana gelen etkileşimin miktarını ve türünü karşılaştırdı: -Geleneksel oyuncak oyunu sırasında (bulmacalarla oynama), -Kitap okuma sırasında ve -Elektronik oyuncaklarla oynama sırasında.

Yeni araştırmalar, sizin ve çocuğunuzun oynadığı oyuncağın türünün, gerçekleşen etkileşim türü  üzerinde önemli bir etkisi olabileceğini gösteriyor.

Çalışma

• Araştırmacılar, bebekleri 10-16 aylık olan 26 ebeveyn-bebek çiftini gözlemledi.

• Her çifte, hayvanlar, şekiller ve renkler gibi belirli konularda sohbet etme yeteneklerine göre seçilen üç set oyuncak verildi.

1. Geleneksel oyuncaklar: bir çiftlik hayvanı yapbozu, bir şekil ayırıcı ve kauçuk bloklar.

2. “Eğitici” olarak pazarlanan elektronik oyuncaklar: bir bebek dizüstü bilgisayarı, konuşan bir çiftlik ve bir bebek cep telefonu.

3. Masa kitapları: ikisi hayvanlar hakkında, ikisi şekiller hakkında ve biri renk temalı.

• Ebeveynler, çocuklarıyla art arda üç gün boyunca günde iki kez 15’er dakika oynayarak, çiftlere her bir oyuncak seti ile iki kez oynama fırsatı verdi. Oynadıkları oyuncak setlerinin sırası rastgele belirlendi.

• Oyun oturumları, yetişkinlerin çocuklarıyla ne kadar konuştuğunu, ebeveynler ve çocuklar arasındaki karşılıklı konuşmaları analiz eden LENA (Dil Ortamı Analizi) yazılımı kullanılarak kaydedildi.

• Araştırmacılar her oyun oturumunu gözden geçirdi ve aşağıdaki 5 sonuca baktı:

1. Yetişkinlerin oyun sırasında söylediği kelime sayısı.

2. Ebeveynlerin kullandığı içeriğe özgü kelimelerin sayısı (yani hayvanlar, şekiller veya renkler hakkında olan kelimelerin sayısı).

3. Bebeklerin yaptığı konuşmaya benzer seslerin sayısı.

4. Konuşma dönüşlerinin sayısı. Bu, ebeveynin veya bebeğin, konuşma partnerinin az önce söylediği şeyden beş saniye sonra meydana gelen bir kelime veya ses olarak ölçüldü.

5. Dakikadaki ebeveyn yanıtlarının sayısı. Bunlar, çocuğun az önce söylediklerine doğrudan tepkiler olan yetişkinler tarafından yapılan kelimeler veya seslerdi.

Sizce Ebeveynler Çocuklarına En Çok Ne Zaman Tepki Gösterdi?

a. elektronik oyuncaklarla oynarken

b. geleneksel oyuncak oyunu sırasında

c. ortak kitap okuma sırasında

d. b ve c

e. a ve b

Cevap için aşağıya bakabilirsiniz.

Sonuçlar

Araştırmacılar, üç tür oyuncak oyunundaki 5 sonucu karşılaştırdılar.

Ebeveynlerin çocuklarına en çok geleneksel oyuncak oyunları ve kitap okuma sırasında tepki verdiklerini ve elektronik oyuncaklarla oynarken ebeveynler:

• Daha az kelime kullandı.

• Daha az içeriğe özgü kelime dağarcığı kullandı.

• Daha az konuşma sırası aldı.

• Çocuklarına karşı daha az duyarlıydılar.

Kitap okumanın bazı ek faydaları da vardı. Kitapları paylaşırken, bebekler en çok kelimeye benzer sesleri kullandılar ve ebeveynler şunları kullandı:

• En çok kelime

• İçeriğe en özel kelime hazinesi

**cevap b ve c

Bu çalışmanın sonuçları bize düşünecek çok şey veriyor.

1. Elektronik oyuncaklarla etkileşimi sağlamak daha zordur.

Çoğu çocuk elektronik oyuncaklarla ilgilenmekten hoşlanır. Ancak bu oyuncaklar çocuğunuzla etkileşim kurmanızı zorlaştırabilir. Bunun nedeni, elektronik oyuncakların her şeyi tüketme eğiliminde olması olabilir ve özellikle oyuncak aynı zamanda “konuşuyorsa”, uçtan uca bir kelime elde etmek zor olabilir! (Sosa, 2015)

 Öğrenme araçları olarak pazarlanan çok küçük çocuklara yönelik elektronik oyuncakları çevreleyen çok fazla yutturmaca var. Ancak çocukların öğrenmesi olumlu sosyal etkileşimler yoluyla gerçekleşir (örneğin Roseberry, Hirsh-Pasek ve Golinkoff, 2014). Çocuğunuzun dili ve öğrenimi üzerinde herhangi bir oyuncaktan çok daha fazla etkiniz olacak. Olumlu bir etkileşim, oynadığınız belirli oyuncaktan daha önemlidir.

2. Kitap okumak küçük çocuklar için bile faydalıdır.

Çalışmadaki üç test koşulundan, ebeveynlerin en çok konuştukları ve bebekleriyle birlikte okudukları ve araştırmalardaki bebeklerin en çok kelimeye benzer sesleri çıkardıkları zamandı. Bu, kitap okumanın sırayla konuşmak ve sohbet etmek için mükemmel bir zaman olduğu anlamına gelir.

Ayrıca çok küçük yaştaki çocuklar kitaplara maruz kaldıklarında yazılan kelimelerin ritmine dikkat ederler. Kitap okumak dil öğrenmeyi teşvik eder ve çocukları okula gittiklerinde kendi başlarına okumaya hazırlar (Dickinson, Griffith, Michnick Golinkoff, Hirsh-Pasek, 2012).

Öğrenme araçları olarak pazarlanan küçük çocuklara yönelik elektronik oyuncakları  çevreleyen çok fazla yutturmaca var.  Bununla birlikte, çocukların öğrenmesi  olumlu sosyal etkileşimler yoluyla gerçekleşir.

Sonuç olarak;

Çocuğunuzla etkileşime girerken, oyuncaktan çok size dikkat etmesini hedefleyin. Çocuğunuz sizinle ne kadar etkileşime girerse, o kadar çok dil öğrenecek ve deneyim o kadar değerli olacaktır.

Diğer makalelerimize göz atmak için buraya tıklayabilirsiniz.

Makalenin orijinaline buradan ulaşabilirsiniz.

REFERANSLAR

1. Dickinson, D, Griffith, J.A, Golinkoff, R.M, & Hirsh-Pasek, K. (2012). How Reading Books Fosters Language Development around the World. Child Development Research, 2012. 

2. Goleman, D. (2006). Social Intelligence: The New Science of Human Relationships. New York: Random House. 

3. Roseberry, S, Hirsh-Pasek, K, & Golinkoff, R.M. (2014). Skype me! Socially contingent interactions help toddlers learn language. Child Development, 85(3), 956-970. 

4. Sosa, A.V. (2015). Association of the Type of Toy Used During Play With the Quantity and Quality of ParentInfant Communication. JAMA Pediatrics, 170(2), 132-138.

Hanen Merkezi Hakkında

1975 yılında kurulan Hanen Center, küresel bir erişime sahip Kanadalı kar amacı gütmeyen bir hayır kurumudur. Misyonu; ebeveynlere, bakıcılara, erken çocukluk eğitimcilerine ve konuşma dili patologlarına, küçük çocukların mümkün olan en iyi dil, sosyal ve okuryazarlık becerilerini geliştirmelerine yardımcı olmak için ihtiyaç duydukları bilgi ve eğitimi sağlamaktır. Bu, dil gecikmesi olan veya risk altında olan çocukları, otizm gibi gelişimsel zorlukları olan ve tipik olarak gelişen çocukları içerir.

Daha fazla bilgi için lütfen www.hanen.org adresini ziyaret edin.

Hanen Merkezi Kayıtlı bir Hayır Kurumudur.