Çocuklardaki Hangi Davranışlar Duyusal Problem Kaynaklıdır?
Çocuğunuz kendi başına oyunu başlatamıyor yada bitiremiyorsa , yaşıtları ile beraber oynamıyor, tek başına oynuyor veya hareketsiz bekliyorsa, bazı dokular, yüzeyler ve oyuncaklardan kaçıyorsa, böyle durumlarda bağırma ya da daha fazla agresifleşiyor ise duyusal problemleri olabilir.
-Hiperaktivite
-Dikkat bozuklukları
-Davranışsal problemler
-Yeme bozuklukları
-Uyku problemleri
-Odaklanamama problemleri
-Sosyal problemler
-Psikolojik problemler
-Görsel ayrım problemleri
-işitme problemleri
-Konuşma problemleri
-Denge problemleri (düşme,takılma vb)
-Koordinasyon problemleri
Bu durumlardan herhangi birine sahip çocuk kendi başına oyun kuramama, oyunu tamamlayamama sınırların farkında olamama gibi sorunlar ile karşımıza gelebilir.Aileler genel olarak “çocuklarının kendisine dokunulmasından hoşlanmadığından yada sürekli dokunsal oyunlar oynamaktan hoşlandıgından(atlamalı,sarılmalı,sıkmalı), bazı dokular, yüzeyler ve oyuncaklardan kaçtığından yada sürekli farklı dokulara nesnelere dokunmak ister, oyun parkında diğer çocuklarla oynamadığından sosyalleşme problemi yaşadığından , tek yaşına oynadığından hareketsiz kaldığından yada aşırı hareket ettiğinden” şikayet eder. Hatta bazılarında durum daha da ilerlemiştir.Bu çocuklar olaya tepkisel olarak kusar, kızarır, gaz çıkarır; kimileri ortamda dahi bulunmak istemez.
Peki, hiç düşündünüz mü? Belki de çocuğunuz dokunduğu nesneyi tam olarak hissedemiyor, yada onu anlamlandırmakta güçlük çekiyor, zıplarken gözleri kararıyor gibi hissediyor,boşluktaymış gibi kendini güvende hissedemiyor başı dönüyor ya da çevresinde olan biten şeyler o kadar hızlı gerçekleşiyor ki kendini oracıkta hareketsiz kalarak koruyabileceğini düşünüyor…
Beyindeki “modülasyon” diye tabir ettiğimiz çevreden gelen duyuların anlamlandırılma sürecindeki olaylar : Duyuların alınması, beyne iletilmesi, beyin de işlevselleştirilmesi, ve son olarak davranışın meydana gelmesi.
Duyuların alınması sırasında gerçekleşen süreçte,yada bu iletinin tasınmasında yada işlenmesinde ki herhangi bir aksaklıkta aşağıdaki özellikteki çocuklarla karşılaşma sıklığımızı daha da artıracaktır:
-Dokunma hassasiyeti olan yada aşı dokunma isteği
-Hareketten kaçan yada aşırı hareketlilik
-Korkan veya temkinli hareket eden
-Dokunmaya veya sese tepki veren
-Günlük yaşam aktivitelerinde problem yaşayan
-Vücut farkındalığı olmayan
-Çevreye ilgisiz olan
-Dikkati çabuk dağılan
-Yerçekimine karşı toleransı az olan
Çocuklarda görülen bu durumlar duyusal işlemleme bozukluğu belirtileridir. Ebeveynler olarak erken yaşlarda çocuklarımıza daha dikkatli bakmalı ve verdikleri tepkileri daha iyi gözlemleyerek bu durumun altında yatan sebeplere odaklanmalı ve uzmanlara danışarak çözümler üretmeliyiz.
Ergoterapist Zümrüt Cemre ÖZBEK