Dil Gecikmesinin Otizmli Çocuklarda Görülmesinin Nedeni İşitme Kaybı mı?

Dil Gecikmesi ve Otizim

Çocuklarda dil gecikmesi; serebral palsi (beyin felci), zihinsel engel ve otizm dahil olmak üzere birçok nedenden dolayı görülebilir. Çocuğunuzdaki dil gecikmesinin işitme kaybından kaynaklanıp kaynaklanmadığını bir an önce test ettirmek, çocuğunuzun gelişimindeki negatif etkisini hafifletmek için çok önemlidir.

İşitme sorunları, otizmli çocuklarda üç kat daha yaygındır. Çocuğunuzun en uygun tedaviyi alabilmesi için otizm, işitme kaybı veya her ikisinin de teşhisinin kesin olduğundan emin olmalısınız. Pediatristlerin dil gecikmesi görülen çocuklara sadece tek bir teşhisi koyması çok yaygın görülmektedir, ya sadece otizm ya da işitme kaybı. Böyle durumlarda yıllar sonra her ikisinin de çocukta görülen dil gecikmesinin nedeni olduğunu anlaşılmaktadır.

Hastanelerde yeni doğan bebeklere işitme testi yapılabilmektedir ancak bu testin sonucu çocuğunuzda işitme sorunu olmadığının veya gelecekte bir sorun yaşamayacağının garantisi değildir. İşitme kaybı ya hiç duyamama ya da kusursuz bir şekilde duyma gibi bir durum olmadığı için küçük çocuklarda bu rahatsızlığı saptamak kolay değildir. İşitme kaybı sadece belirli sesleri etkileyebilir ve bir çocuk bazı sesleri işitmekte hiç sorun yaşamazken bazı sesleri az duyuyor olabilir ve en küçük işitme kaybı bile konuşma ve dil gelişimini olumsuz yönde etkileyebilir.

Eğer çocuğunuzda işitme kaybı olduğunu düşünüyorsanız ilk yapmanız gereken şey bir pediatriste işitme testi yaptırmak olmalıdır. Eğer test sonuçları şüphelerinizi doğruluyorsa bir odyolojist tarafından profesyonel bir değerlendirme yaptırmalısınız.

Bazı çocuklar işitme kaybı yaşama riski altındadır ve gözlemlenmeleri gerekir. Bebeklerde görülen işitme kayıplarının neredeyse %50’si, ailedeki hastalık geçmişi veya Down sendromu gibi belirli genetik rahatsızlıklardan kaynaklanmaktadır. Doğum esnasında görülen enfeksiyonlar veya doğum sonrası çeşitli komplikasyonlar
nedeniyle oluşan işitme kaybı küçük çocuklardaki işitme kaybı vakalarının neredeyse %25’ini oluşturmaktadır. Diğer %25’in sebebi hâlâ bilinmiyor.

Eğer çocuğunuzda işitme kaybı olduğunu düşünüyorsanız hemen bir pediatriste danışmalısınız. Amerikan Ulusal Sağırlık ve Diğer İletişim Bozuklukları Enstitüsü, çocukların belirli yaşlarda ulaşması gereken dönüm noktalarının olduğu bir liste hazırladı. Bu liste ortalama bir çocuğun neler yapabilmesi gerektiği baz alınarak hazırlanmıştır. Çocuğunuzun listede yazan bir maddeyi yapamaması bir sorun olduğu anlamına gelmez ancak birkaç tanesini yapamıyorsa bir pediatriste danışmak iyi olacaktır.

0-3 Aylık

Yüksek seslere tepki verir. Evet  / Hayır
Onla konuşulduğunda sakinleşir ya da gülümser. Evet  / Hayır
Sesinizi tanır ve duyduğu zaman sakinleşir. Evet  / Hayır
Emzirirken seslere tepki olarak emmeye başlar ya da emmeyi bırakır. Evet  / Hayır
Memnuniyetini belirten sesler çıkarır. Evet  / Hayır
İhtiyaçlarına göre farklı ağlama sesleri çıkarır. Evet  / Hayır
Sizi gördüğünde gülümser. Evet  / Hayır

4-6 Aylık

Gözleriyle sesleri takip eder.  Evet  / Hayır
Ses tonunuzdaki değişikliklere tepki verir. Evet  / Hayır
Ses çıkaran oyuncaklar dikkatini çeker. Evet  / Hayır
Müziğe tepki verir. Evet  / Hayır
Sanki konuşurmuş gibi p, b ve m seslerini içeren sesler dahil birçok ses çıkarır. Evet  / Hayır
Sesli güler. Evet  / Hayır
Mutlu veya mutsuz olduğunda ses çıkarır. Evet  / Hayır

Yalnızken veya sizinle oyun oynarken gırtlağından tükürük sesleri çıkarır. Evet  / Hayır

7-12 Aylık

Ce-ee ve şarkılı oyunlar oynamayı sever. Evet  / Hayır
Sesin geldiği yöne doğru döner ve bakar. Evet  / Hayır
Onunla konuşulduğunda dinler. Evet  / Hayır
“Çatal”, “kaşık” ve “oyuncak” gibi günlük kelimeleri anlar. Evet  / Hayır
“gel” ve “git” gibi basit komutlara tepki verir. Evet  / Hayır
Uzun ve kısa süren “agu bugu” sesleri çıkartır. Evet  / Hayır
Dikkat çekmek için sesler çıkartır. Evet  / Hayır
El ve kollarını sallayarak iletişim kurar. Evet  / Hayır
Farklı sesleri taklit eder. Evet  / Hayır
12 aylık olana kadar “anne”, “baba” veya “dede” gibi temel kelimeleri söyleyebilir. Evet  / Hayır

1-2 Yaşında

Vücudundaki birkaç kısmı bilir ve istendiğinde gösterebilir. Evet  / Hayır
“Topu at” gibi basit komutları uygular ve “oyuncak nerede?” gibi soruları anlayabilir. Evet  / Hayır
Basit hikâye, şarkı ve ritimleri sever. Evet  / Hayır
Kitaplardaki resimleri istendiğinde gösterebilir. Evet  / Hayır
Düzenli olarak yeni kelime öğrenir. Evet  / Hayır
Tek veya birkaç kelimeli soru sorabilir. (“top?” ya da “kedi nerede?” Evet  / Hayır
İki farklı kelimeyi kullanabilir. (“kırmızı araba”) Evet  / Hayır
Kelimeleri söylemeden önce ünsüz harf sesleri çıkartır. Evet  / Hayır

2-3 Yaşında

Neredeyse her objenin ne olduğunu bilir. (masa, televizyon vb.) Evet  / Hayır
İki ya da üç kelimelik ifadeler kurabilir. Evet  / Hayır
K, g, f, t, d ve n seslerini çıkartır. Evet  / Hayır 
Ailedeki diğer üyeler ve yakın çevresindekiler tarafından dedikleri anlaşılır. Evet  / Hayır
Bir objeyi göstermek için ismini söyleyebilir. Evet  / Hayır

3-4 Yaşında

Başka bir odadan seslendiğinizde sizi duyar. Evet  / Hayır
Televizyon veya radyonun sesini ailedeki diğer üyeler gibi duyar. Evet  / Hayır
“Kim?”, “Ne?”, “Nerede?” ve “Neden?” gibi basit sorulara cevap verir. Evet  / Hayır
Kreş, anaokulu ya da arkadaşının evinde neler yaptığından bahseder. Evet  / Hayır
Dört ve daha fazla kelimeli cümleler kurar. Evet  / Hayır
Heceleri veya kelimeleri tekrarlamadan kolayca konuşabilir. Evet  / Hayır

4-5 Yaşında

Kısa hikayeler dinler ve hikayeyle ilgili soruları cevaplar. Evet  / Hayır
Evde okulda söylenen şeylerin çoğunu duyar ve anlar. Evet  / Hayır
Detay vererek bir konudan bahseder. Evet  / Hayır
Konudan sapmadan hikayeler anlatır. Evet  / Hayır
Diğer çocuklarla ve yetişkinlerle kolayca iletişim kurar. Evet  / Hayır
L, s, r, v, z, ç, ş ve f sesleri dışında tüm sesleri doğru bir şekilde çıkarır. Evet  / Hayır
Kafiyeli sözler söyler. Evet  / Hayır
Bazı harfleri ve sayıların ismini söyler. Evet  / Hayır
Cümlelerini bozuk olmadan, kurallı bir şekilde kurar. Evet  / Hayır

Bu kontrol listesi Amerikan Konuşma, Dil ve İşitme Birliği’nin “How Does Your Child Hear and Talk?” listesine dayanarak hazırlanmıştır.

Kaynak: Amerikan Ulusal Sağırlık ve Diğer İletişim Bozuklukları Enstitüsü (NIDCD)

Çocuğunuz otizmli ve işitme kaybı yaşıyorsa lütfen tecrübelerinizi paylaşınız. Zorlukların üstesinden nasıl geldiniz? Özellikle yardımcı olduğunu düşündüğünüz bir kaynak var mı?

DİLGEM, bu alanda uzman eğitmenler ile birlikte çalışmakta ve eğitimler vermektedir. Şubat 2022 de verecek olduğumuz ‘Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireyler için Öğretim Stratejileri Programını buradan inceleyebilirsiniz.

Kaynak :

Marmara Üniversitesi Mütercim Tercümanlık bölümü öğrencisi Alperen Kanat tarafından çevirisi yapılmış ve Dilgem editörleri tarafından kontrol edilmiştir. Orijinal metne buradan ulaşabilirsiniz.

Orijinal Metnin Yazarı: Leslie Stebbins