Dil Öğrenim Becerilerinin Gelişimi İçin Merak Duygusunun Önemi

Küçük bir çocuğun davranışlarını birkaç dakika izlerseniz doğal merak duygularını siz de fark edebilirsiniz. Küçük çocukların merak duygusunu körüklersek dil öğrenim becerilerinde pozitif bir etki yaratabiliriz. Çocuklar, durmadan gördükleri objeleri ellerine alırlar, incelerler ve daha fazla bilgi sahibi olabilmek için nasıl bir şey olduğunu anlamaya çalışırlar. Büyüdükçe duydukları bu merak duygusunu sorularla -asla bitmeyen sorular- daha da belli ederler.

Merak duygusu beslemek, sadece bir objeyle ilgilenmek değil onun hakkında daha fazla şey öğrenmek istemektir. Daha önce görmediğimiz şeylere karşı daha meraklı oluruz. Uzmanlar bu durumu incelediklerinde merak duygusunun bizleri yeni bir şeyler öğrenmeye motive eden duygu olduğunu fark ettiler, hatta bebeklerde de gözlemlenmiş bu durum. 

Çocuklar Meraklı Olduklarında Daha Çabuk Öğrenirler

Araştırmacılar merak duygusunun çocukların öğrenme yetilerini nasıl etkilediğini inceledikleri bir araştırmada şunları gözlemlediler:

• Bebekler, beklemedikleri bir olay gerçekleştiğinde dikkat kesiliyorlar ve daha uzun süre odaklanabiliyorlar. Örneğin, bir duvarın içinden geçermiş gibi giden bir topa (beklenmedik bir durum) duvara çarptığında duran bir toptan (beklenen durum) daha uzun süre bakabiliyorlar.
• Bebekler, bir oyuncakla beklemedikleri bir şekilde oynandığı zaman normal bir oyuna göre daha uzun süre odaklanıyorlar.
• Büyük çocuklar (5-7 yaş), bir objenin beklenmedik bir şekilde kullanıldığını gördüklerinde normal kullanılmasına kıyasla o objeyle alâkalı daha çok şey öğreniyorlar.
• Tüm yaş gruplarının ortak bir yönü, beklenmedik olaylara daha meraklı davranırken beklendik, sıradan olaylara daha az meraklı davranmalarıdır. Örneğin, yapılan bir araştırmada 7-9 yaş arasındaki çocukların birkaç tane beklenmedik olay gerçekleşen hikâyeleri, beklenmedik olaylar içermeyen hikâyelere kıyasla daha iyi hatırlayabildikleri gözlemlendi.
• Ana okulu çağındaki meraklı çocukların okuma ve matematik konularında daha başarılı olduğu gözlemlendi .

Merak duygusu, çocukların ilgilerini çeken ve daha fazla öğrenmek isteyecekleri konuları fark etmelerini ve bu konularda gelişirken de motivasyonlu olmalarını sağlar. Bu nedenle, araştırmacılar çocukların erken öğrenme becerilerinin gelişimi ve dil öğrenimi için merak duygusunun güçlendirilmesini öneriyorlar.

Dil Öğrenim Becerilerinin Gelişimi İçin Merak Duygusu Nasıl Kullanılır?

Çocuklar, bir dili en iyi bakıcılarıyla veya ebeveynleriyle günlük aktiviteleri sırasında ilgilerini çeken konulardan bahsederken öğrenirler. Dil öğrenim becerilerini geliştirecek bu günlük aktiviteler, çocukların merak duygusunu körüklemek ve iletişim kurmalarını sağlayacak bir ortam oluşturmak için kullanılabilir. Bu ortam şu şekilde oluşturulabilir:

• Çocuğunuzun konuşmalarını takip edin: Konuşmalarını takip etmek, çocuğunuzun bahsettiği şeyleri gözlemleyebilmenizi ve ilgisini neylerin çektiğini öğrenmenizi sağlar. Çocuğunuzun konuşmalarını takip ettiğinizde doğal merak duygusunu siz de görebilir ve hangi konular hakkında konuşmak istediğini öğrenebilirsiniz.
• Merak Duygusunun ve İletişimin Ortaya Çıkmasını Sağlayın: Sıradan bir aktivite esnasında bir sürpriz unsuru oluşturmak için beklenmedik bir şey yapabilirsiniz, bu da çocuğunuzun sizinle iletişim kurmasını sağlayacaktır.
• Eşyaları Beklenmedik Yerlere Koyun: Çocuğunuzun oyuncak sepetine ya da kıyafet dolabına beklenmedik bir şey koyun. Giyecek bir kıyafet ararken bir anca en sevdiği oyuncağa rastlayabilir ve size bundan bahsetmek isteyebilir.
• Bilerek “Hata” Yapın: Çocuğunuza çorba içmesi için “yanlışlıkla” kaşık yerine çatal verebilirsiniz veya ayakkabılarını ters giydirebilirsiniz. Çocuğunuz bu “şaşkınlıklarınıza” bir tepki verecektir.
• Günlük Rutinlerini Farklı Bir Sırayla Yapın: Örneğin, dişlerini fırçalamasına yardımcı olmadan önce masal okuyun, çocuğunuz bu değişikliği fark edip size söyleyecektir.
• Yeni ve Farklı Şeyler Yapın: Örneğin oyuncak treni için ray dizerken ray parçası yerine bir parça lego verin ve tepkisin bekleyin. “Anne, yanlış parçayı verdin.” ya da “Legoya değil ray parçasına ihtiyacım var.” gibi bir tepki verebilir.
• Yeni Şeyler Gösterin: Gün içinde beklenmedik olaylara dikkatini çekin. Farklı bir marka kahvaltılık aldığınızda kutusunu gösterin ve incelemesine izin verin, tadına baktırın ve beğenip beğenmediğini sorun. Yürürken daha önce görmediği bir kuşu gösterip onun hakkında konuşun ve ne diyeceğini bekleyin.

Beklenmendik olaylar, çocukların merak duygusunu körükler ve fark ettikleri şeyler hakkında konuşurlar. Bu konular hakkında ne kadar fazla konuşurlarsa dil öğrenim becerileri iletişimlerini geliştirmek için o kadar fırsat yakalarlar.

• Çocuğunuzun Merak Duygusuna Karşılık Verin: Çocuğunuz beklenmedik bir olay hakkında konuştuğunda siz de o konu hakkında başka bir şey söyleyin. Kaşık yerine çatal verdiğinizde “Aa, sana yanlışlıkla çatal vermişim!” diyebilirsiniz. Bu tür durumlarda çocuğunuz daha dikkatli olacaktır ve dediklerinize tepki vererek iletişim kuracaktır.
• Abartıya Kaçmadan Değişiklikler Yapın: Çocuğunuzun dengesini bozmayacak şekilde alışık olduğu günlük aktivitelerinde birkaç değişiklik yapın.
• Düşünmesini Sağlayacak Sorular Sorun: Merak duygusunu uyandıracak bir diğer yöntem de çocuğunuzun düşünmesine neden olacak sorular sormaktır. “Acaba” ve “neden” gibi kelimeleri kullanarak çocuğunuzun merak duygusunu körükleyecek sorular sorabilirsiniz.

Merak duygusunu körükleyen ortamlar yaratmak çocuğunuzun gelişimini olumlu yönde etkileyecektir. Araştırmalar çocukların meraklı olduklarında daha iyi öğrendiklerini göstermektedir.

Dil öğrenimini destekleyecek diğer yöntemleri de içeren kitabımıza buradan ulaşabilirsiniz.

Dil gelişimi ve bozuklukları için kullanabileceğiniz alternatif materyaller aramakta iseniz, DİLGEM olarak satış yapmakta olduğumuz Dil ve Konuşma Terapisi Materyallerini buradan inceleyebilirsiniz.

Kaynakça

Marmara Üniversitesi Mütercim Tercümanlık bölümü öğrencisi Alperen Kanat tarafından çevirisi yapılmış ve Dilgem editörleri tarafından kontrol edilmiştir. Orijinal metne buradan ulaşabilirsiniz.

Orijinal Metnin Yazarı: Lauren Lowry