Dinleme ve Konuşma Dil Stratejisi: Önce İşitsel
Bu Strateji Nasıl Uygulanır?
Aşağıdaki koşullar karşılandığında bu strateji sağlanmış olur:
- İdeal olarak, yeni tanılanmış bir çocuk, tam bir odyogram tamamlanana kadar her 4 ile 6 haftada bir görülmelidir. Bu noktadan sonra, AG Bell Academy’nin önerdiği şekilde, çocuk tipik olarak 6 ayda bir görüldüğünde 3 yaşına kadar her 3 ayda bir görünmesi gerekir (Flexer, Madell & Hewitt, 2014).
- Çocuk TÜM uyanık olduğu saatlerde işitme teknolojisi kullanır.
- Çocuğun mevcut dinleme yeteneğini değerlendirmek için ve ekipmanın düzgün çalışmasını sağlamak için günlük dinleme kontrolleri yapılır.
- Piller şarj edilmiştir ve yedek piller mevcuttur.
- Koklear implant kullanıcıları için yedek bobinler/teller mevcuttur.
- Koklear implant kullanıcılarının mıknatıs bölgeleri, tahriş veya şişme olmadığından emin olmak için düzenli olarak kontrol edilir.
- İşitme cihazı, netliği kontrol etmek için hem FM bağlantısıyla hem de FM bağlantısı olmadan dinlenir.
Ekipmanın görsel bir “kontrolünü” yaparak ekipmanın optimum düzeyde çalışmasını sağlayın:
- Kulak kalıpları tam olarak oturur ve kulak kiri ve nem içermez.
- Hortum kulak kalıbında güvenlidir.
- Koklear implantların kablolarında veya işitme cihazlarının borularında görünür çatlak, sıkışma veya yırtılma yoktur.
Yukarıda listelenen koşullar, işitsel erişimi sağlamak için ön koşullardır. Bununla birlikte, amaç işitsel beceriler geliştirmek olduğundan, dinlemeyi ve konuşmayı öğrenen bir çocuğa bilgiyi nasıl sunacağınız konusunda dikkatli olmak da önemlidir! Her zaman şunları düşünün:
- Cevap vermesi beklenmeden önce çocuğa sesi duyması için en iyi fırsat verildi mi?
- Konuşmacı, çocuk bilgiyi duyma ve işleme şansı bulana kadar herhangi bir görsel bilgi vermekten kaçındı mı?
- Çocuğun davranışının işitmesindeki değişiklikle bir ilgisi var mı?
Bu Strateji Neden Önemli?
Bir çocuğun işitsel sistemi, gelişiminin en erken aşamalarında, anlamlı işitsel girdilerle dolu bir ortamdan gelen uyarıya bağlıdır. Konuşmaya erken ve tutarlı erişimi olan işitme kaybı olan bir çocuk, konuşmaya erken ve tutarlı erişimi olmayan bir çocuğa göre işitsel temelli iletişimde daha iyi sonuçlara sahip olacaktır. İşitme kaybı olan çocuk için, amplifikasyon yoluyla konuşma sinyaline en erken erişime sahip olanlar işitsel temelli iletişimde daha iyi sonuçlara sahip olacaktır. (Sininger, Grimes ve Christensen, 2010).
Bu İşitsel Sözel strateji, aşağıdaki Dinleme ve Konuşma Dili becerilerini geliştirmeye yardımcı olur:
- İşitme ekipmanı için kendini savunma becerileri
- Her şeyden önce işitsel sinyale dikkat etme
- Ebeveyn ve çocukta dinleme alışkanlığı
Tartışma
Tipik gelişimde, bir bebek yedi ay civarında ana dilinin fonetik özelliklerini anadili olmayan dillerin fonetik yönlerinden ayırmaya başlar (Kuhl, et al. 2005). Çocuk gelişmeye devam ederken, dil gelişimi için ilk altı yıla kadar uzanan kritik bir dönem vardır. Bu süreden sonra çocuğun dil edinme yeteneği yavaş yavaş azalır. Bu kritik gelişim periyodu, aynı zamanda maksimum nöroplastisite zamanı olarak da adlandırılır. Nöroplastisite, beyinde eğitim ve deneyimin neden olduğu yapısal ve işlevsel değişiklikleri ifade eder. Beyin bu deneyimlere tepki olarak değişir, kritik dönem olarak adlandırılan zirve noktası oluşur (Sharma, Dorman & Spahr, 2002).
Kritik dönemdeki deneyimlerin etkisi, çocuğun belirli çevresini yansıtan davranışlarla sonuçlanacaktır. Örneğin, çocuğun kritik dönem boyunca anlamlı bir işitsel maruziyeti yoksa, işitsel becerilerin geliştirilmesi üzerinde azaltılmış bir etki olabilir veya bazı durumlarda hiç etkisi olmayabilir. Kritik dönem geçtiğinde, beyin nöronal bağlantıda büyük değişiklikler yapamayabilir. (Mundkur, 2005).
Örnek
Bir anne, planlanmış terapi seansına 12 aylık çocuğunu getiriyor. Anne, küçük Johnny’nin bütün sabah “kapalı” olduğunu ve nedenini anlayamadığını bildirdi. Ekipmanın dinleme kontrolü sırasında terapist, Johnny’nin işitme cihazlarından birinin işlevsel olmadığını tespit eder. Bu süreyi annesiyle “önce işitsel” bir tutum geliştirmesi hakkında konuşmaya karar verir. Çoğu zaman, işitme engelli veya işitme güçlüğü çeken çocuklar, ekipmanları düzgün çalışmadığında veya kulaklarında kulak kiri, sıvı veya gelişen/çözen kulak enfeksiyonları olduğunda davranış değişiklikleri gösterir. Önce işitsel tutumu olan bir kişi bu ipuçlarına duyarlı olacak ve uygun eylemi gerçekleştirecektir.
Kaynakça
Kuhl, P. K., Conboy, B. T., Padden, D., Nelson, T., & Pruitt, J. (2005). Early speech perception and later language development: implications for the” Critical Period”. Language Learning and Development, 1(3-‐4), 237-‐264.
Mundkur, N. (2005). Neuroplasticity in children. Indian Journal of Pediatrics, 72(10),855-‐857.
Pollack, D., Goldberg, D., & Caleffe-‐Schenck, N. (1997). Educational audiology for the limited-‐hearing infant and preschooler: An auditory-‐verbal program. Springfield, IL: Charles C. Thomas Publishers.
Sharma, A., Dorman, M., & Spahr, A. (2002).A sensitive period for the development of the central auditory system in children with cochlear implants: Implications for age of implantation. Ear and Hearing, 23(6), 532-‐539
Sininger, Y. S., Grimes, A., & Christensen, E. (2010). Auditory development in early amplified children: Factors influencing auditory-‐based communication outcomes in children with hearing loss. Ear and hearing, 31(2), 166.
