Dinleme ve Konuşma Dil Stratejisi: Tekrarlama

Tekrarlama

Tekrarlama, hedeflenen bir ses, kelime, cümle veya cümlenin birden fazla kez söylendiği dolaylı veya gayri resmi bir dil uyarım tekniğidir (Weybright, 1984).

Bu Strateji Nasıl Uygulanır?

İki tür tekrar vardır:

• Bir yetişkin, bir çocuğun söylediklerini tekrar eder, ancak doğru ifadeyi, kelime kullanımını veya dilbilgisi yapısını modeler.
• Bir yetişkin, çocuğa duyma ve yanıt vermesi için bir şans daha vermek amacıyla, uygun bekleme süresinden sonra komutu veya ifadeyi ikinci kez tekrarlar.

Bu Strateji Neden Önemlidir?

Bir yetişkin, doğru ifadeyi modellemek veya söyleneni yeniden ifade etmek için tekrarı kullandığında, çocuk kelimenin doğru telaffuzunu veya hedeflenen kelime dağarcığını duymak için başka bir fırsata sahip olur.

Bu, çocuğa, yetişkinin modeline uyması veya amaçlanan mesajı tekrar dinlemesi için işitsel geri bildirim döngüsünü kullanma pratiği       yapma şansı verir. Tekrarlama, çocuğu doğal olarak ana dilinin gramerine maruz bırakan değerli bir stratejidir. Trelease (2006), “Dilbilgisi öğretilenden daha fazla yakalanır ve onu yakalama şekliniz, gribe yakalanma şeklinizle aynıdır: ona maruz kalırsınız” diyor. (s.40). Bir çocuğun doğru dilbilgisini duymak için birden fazla fırsatı olduğunda, uygun dilbilgisinin gelişmesi daha olasıdır.

Tekrarlama, bebek bezi zamanı, cee-ee, hikaye ve şarkı zamanı gibi günlük rutinler ve etkileşimler sırasında dikkate alınması gereken değerli bir stratejidir. Bu zamanlar, bir çocuk için öğrenme için bir sıçrama tahtası görevi gören bir dil düzenliliği sağlar (Cole ve Flexer, 2007).

Bu İşitsel Sözel strateji, aşağıdaki Dinleme ve Sözlü Dil becerilerini geliştirmeye yardımcı olur:

• İşitsel geribildirim döngüsü
• Alıcı dil
• Çocuğa önceden belirtilen bilgileri duyması için bir şans daha verildiğinde komutları takip etme yeteneği
• İfade edici dil
• Uygun gramer yapıları bilgisi

 Tartışma

Tekrarlama, çocuğa tekrar tekrar öğrenme fırsatları verir. İşitme engelli veya işitme güçlüğü çeken bir çocuğun, alıcı dil becerilerini artırmak için anlamlı bağlamlarda dile birçok durumda maruz kalması gerekir. Dil gelişiminin erken evrelerinde, ebeveynlerin iletişim girişimlerine olumlu geribildirim vermek için doğal olarak çocuklarıyla tekrarı kullandıkları görülmektedir. Ebeveynler, onaylamak, modellemek, yönlendirmek ve sıklıkla düzeltmek için söylediklerini duyduklarını çocuklarına tekrar ederler (Hart ve Risley, 1995).

Ses her yerdedir ve bir çocuğun hayatındaki önemli seslerin tekrarı, sesi anlam ve kelimelere bağlar. Kapının çalınması karşı tarafta birinin olduğu anlamına gelir ve nihayetinde “tık tık” kelimesi sesle eşleştiğinde de anlam kazanır. Bu bağlantı tekrar yoluyla ortaya çıkar (Ernst, 2012). Ebeveynler uyarılmalıdır, ancak kelime dağarcığını geliştirmeye yardımcı olan sadece bir çocuğun duyduğu kelime sayısı değil, aynı zamanda kullanılan kelimelerin genişliğidir. Bir bebek düzenli olarak duyduğu sesleri ve kelimeleri daha uzun süre dinleyecektir (Suskind, 2015).

Ancak çocuğun dinleme ve dil becerileri arttığı için tekrarı çok sık kullanmamaya özen gösterilmelidir. Tekrarın aşırı kullanımı, çocuğa ilk seferde dinlemesi gerekmediğine dair yanlış bir mesaj gönderebilir, çünkü mutlaka yetişkin bilgiyi tekrarlayacaktır! Yetişkin, tekrarı kullanmadan önce çocuğun uyaranı duymak için yeterli fırsata sahip olup olmadığını belirlemelidir. Bir çocuğun uyarana uygun şekilde yanıt vermek için yeterli işitsel erişime sahip olup olmadığına karar vermek için arka plandaki gürültü, mesafe ve dilin karmaşıklığı dikkate alınmalıdır. Bir yetişkin tekrarı kullanmadan önce, bekleme süresi, beklenti görünümü ve optimal pozisyon gibi diğer stratejiler düşünülmelidir.

Örnek

Terapist ve ebeveyn, çocukla birlikte taşıyıcı cümleleri hedefler. ‘İstiyorum’ üzerinde çalışmaya karar verdiler ve çocuğun tren setini kullanacaklardır. Terapist, tüm trenleri annenin tutacağı bir kutuya toplaması için anneye koçluk yapar.

Terapist: “Thomas trenini istiyorum, lütfen. Ne alırsınız?” (anneye yönelir) Anne: “James trenini istiyorum. Ne alırsınız?” (çocuğa yönelik)

Çocuk: “dus!”

Terapist: “Anne, onun için /b/ sesini akustik olarak vurgula ve ‘otobüsünü istiyorum diyebilirsin’ diye sor.

Çocuk: “dus istiyorum”

Anne: “Otobüsü istiyorsun! Hadi bakalım. İşte otobüs”

Terapist ve anne, annenin tekrar kullanarak “istiyorum” ifadesini koyabileceği diğer günlük rutinleri tartışır.

Diğer makalelerimize göz atmak için buraya tıklayabilirsiniz.

Kaynakça

Cole, E. B., & Flexer, C. A. (2007). Children  with  hearing  loss:  Developing  listening  and  talking,  birth  to  six. San Diego, CA: Plural Publishing Inc.

Hart, B., Risley, T. (1995). Meaningful  differences  in  the  everyday  experience  of  young  american  children.  Baltimore, MD: Paul H. Brookes Publishing Co.

Suskind, D. (2015). Thir†y milliOn wOrds; building a child’s brain. NY, NY: Dutton. Trelease, J. (2006). The  read-­‐aloud  handbook.    New York, NY: Penguin Books

Weybright, G. (1985). Oh  say  what  they  see:  an  introduction  to  indirect  language  stimulation  techniques. Beaverton, OR: Educational Productions.