Disartri Hakkında Her Şey
Disartri kas zayıflığının neden olduğu bir konuşma bozukluğudur; konuşmanızı zorlaştırabilir. Disartri genel anlamıyla geveleyerek konuşma olarak bilinir. İnsanlar söylediklerinizi anlamakta güçlük çekebilir. Dil ve konuşma terapistleri bu konuda size yardımcı olabilir.
Disartri Hakkında
Konuşmak için birçok kasımızı kullanırız. Bunlar yüzümüzdeki, dudaklarımızdaki, dilimizdeki ve boğazımızdaki kaslardır. Ayrıca nefes alırken kullandığımız kaslar da bu gruba dahildir. Bu kaslar zayıf olduğunda konuşmak zorlaşır. Disartri beyin hasarı sonucunda kasların zayıflaması ile ortaya çıkar. Bir konuşma bozukluğudur. Hafif veya ağır olabilir.
Disartri diğer dil ve konuşma bozuklukları ile beraber ortaya çıkabilir. Beyninizden kaslarınıza hareket etmeleri için giden mesajları almada sorun yaşayabilirsiniz ve buna apraksi denir. Başkalarının söylediklerini anlamakta ya da başkalarına düşüncelerinizi iletmekte zorluk çekebilirsiniz. Buna da afazi denir.
Disartri Belirtileri
Disartriniz varsa aşağıdaki durumlar görülebilir:
- Anlaşılması zor olan geveleyerek ya da mırıldanarak konuşma.
- Yavaş konuşma.
- Çok hızlı konuşma.
- Yumuşak konuşma.
- Dil, dudak ya da çeneyi düzgün hareket ettirememe.
- Robotik ya da kesik kesik konuşma.
- Seste değişiklikler. Boğuk ya da nefesli konuşma. Nazal konuşma.
Disartri Sebepleri
Disartriye beyin hasarı sebep olur. Doğumda ortaya çıkabildiği gibi bir hastalık ya da yaralanma sonucu da görülebilir. Beyin hasarına neden olan sebepler disartriye sebep olabilir. Örneğin:
- İnme
- Beyin yaralanması
- Tümörler
- Parkinson hastalığı
- Amiyotrofik lateral skleroz ya da ALS
- Huntington hastalığı
- Multiple skleroz
- Serebral palsi
- Kas distropisi
Disartri Testleri
Eğer konuşma güçlüğü yaşıyorsanız hemen bir doktor ile görüşmelisiniz. Bu güçlüğün sebebini bulmak ve daha kötüye gitmemesinden emin olmak çok önemlidir. Bir dil ve konuşma terapisti, dil ve konuşma kabiliyetinizi test edebilir. Böylece dil ve konuşma terapisti disartri ya da başka bir konuşma bozukluğunuz olup olmadığını tespit edebilir. Dil ve konuşma terapisti ağzınızı, dudaklarınızı ve dilinizi nasıl hareket ettirdiğinizi ve nefesinizi inceler. Konuşmanızı kelime, cümle ve karşılıklı konuşma düzeylerinde dinler. Dil ve konuşma terapisti ne kadar iyi anladığınızı ve konuştuğunuzu test edecektir.
Disartri Tedavisi
Dil ve konuşma terapistinizle disartrinin tipine ve şiddetine göre çalışırsınız. Şunlar üstünde çalışabilirsiniz:
- Konuşmanızı yavaşlatma.
- Daha yüksek sesle konuşmak için daha fazla nefes kullanma.
- Ağız kaslarınızı güçlendirme.
- Dudaklarınızı ve dilinizi daha hareketli hale getirme.
- Sesleri kelime ve cümle olarak daha net çıkarma.
- İletişim kurmak için jestler, yazı veya bilgisayar gibi daha farklı yöntemler kullanma.
- Dil ve konuşma terapisti ayrıca aileniz ve arkadaşlarınız ile işbirliği yaparak onlara sizle konuşma ve sizi anlama konusunda yardımcı olabilir.
Disartrisi Olan Bir Kişi ile Konuşma İpuçları
İyi iletişim hem konuşan kişi ile hem de dinleyen kişi ile alakalıdır. Hem konuşmacı için hem de dinleyen kişi için bazı ipuçları aşağıdaki gibidir:
Konuşmacı için İpuçları
Eğer disartriniz varsa aşağıda bazı ipuçlarını görebilirsiniz:
- Cümle cümle konuşmaya başlamadan önce tek bir kelime ya da ifade ile başlayın. Bu dinleyen kişiye konuşmanın konusu hakkında bilgi verecek ve ne dediğinizi anlamasında yardımcı olacaktır. Örneğin ne yemek istediğinizi belirtmeden önce “yemek” diyebilirsiniz.
- Dinleyicilerin sizi anlayıp anlamadığından emin olun.
- Yavaş ve yüksek sesle konuşun. Diğer kişinin söylediğinizi şey konusunda düşünmesi için duraksayın.
- Yorgunken fazla konuşmamaya çalışın. Yorgunken konuşmanızı anlamak daha zor olabilir.
- Konuşmada güçlük yaşadığınızda göstermeyi, çizmeyi ya da yazmayı deneyin.
Çocuklara bu ipuçlarını hatırlatmak gerekebilir.
Dinleyici için İpuçları
Aşağıdaki ipuçlarını aileniz ve arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz:
- Benimle sessiz ve iyi ışık alan bir yerde konuş.
- Ben konuşurken dikkatin bende olsun.
- Ben konuşurken bana bak. Bunlar ne dediğimi anlamanda yardımcı olabilir.
- Beni anlamakta güçlük çektiğin zaman bana söyle. Beni anlamadıysan anlıyormuş gibi yapma.
- Söylediğimden anladığını tekrar et. Böylece yeni baştan başlamam gerekmez.
- Hala beni anlamadıysan bana evet hayır soruları sor. Ya da ne demek istediğimi göstermemi ya da yazmamı iste.
Dil gelişimi ve bozuklukları için kullanabileceğiniz alternatif materyaller aramakta iseniz, DİLGEM olarak satış yapmakta olduğumuz Dil ve Konuşma Terapisi Materyallerini buradan inceleyebilirsiniz.
Kaynak
Orijinal metne buradan ulaşabilirsiniz.
