Bağışlanan Terapi : Irvin D. Yalom Seçmeleri 1
Irvin D. Yalom’un terapistlere ve bu yolda ilerleyen öğrencilere vermiş olduğu bir armağan olarak görüyorum bu kitabı. O odanın inceliklerini anlatan, şimdiye kadar alışagelmiş birçok terapi kalıplarından sıyrılan bir kitap. ‘İhtiyacınız olduğunda, sıkışmış hissettiğinizde dönüp bakabileceğiniz bir kaynak olsun istedim.’ diyor gibi bu kitapta. ‘Bunları yapmalısınız!’ şeklinde bir üslupla da değil üstelik. Kendine has bir naiflik ile anlatıyor her bölümü.
Irvin D. Yalom okurken dilimden şu kelimelerin döküldüğünü hatırlıyorum, ‘Yalom, insan seviyor.’ Evet, Yalom insan seviyor ve o odaya gelen herkesle biricik ve tamamen ikisine has bir ilişki kurabiliyor. Bu kim olursa olsun, o kişiye yalnızca ‘o’ olduğu için değer veriyor. Onu tanımak, hikayesini dinlemek devamında gelen şeyler oluyor.
Danışan kimliğinden öte, yalnızca bir insana bakıyor. Bana kalırsa Yalom’ un terapi anlayışının temelinde yatan, kurduğu ilişkileri anlamlı kılan da bu zaten. Tanıların ötesinden sesleniyor karşısındaki kişiye. Onu görmeye, ona dokunmaya çalışıyor.
Irvin D. Yalom’ un Terapiye Dair Tutumu
Kitabını seksen beş bölüme ayırmış ama her bölümün temelinde yatan şey ‘ilişki’. Her şeyden önce temeli güvene dayanan bir ilişkinin kurulması gerektiğini söylüyor. Çok farklı bir yerden seslenmiyor aslında Yalom. Genel ilişkilerimizde de bu böyle değil mi? Bize iyi gelen şey, içindeyken güvende hissettiğimiz, koşulsuz kabul aldığımıza emin olduğumuz ilişkiler değil mi? Irvin D. Yalom da böyle bir ilişki üzerine inşa ediyor terapi sürecini. Bağışlanan Terapi’ de de bu ilişkinin inceliklerini anlatıyor.
Yoldaş olun, destek olun diyor mesela kitabında. Bunun ne kadar önemli ve kıymetli olduğundan bahsediyor. İnsan olmanın her haliyle kucak açıyor danışanlarına. Her halinle, her duygunla bu odaya gelebilirsin, ‘Ben senin yanındayım, yalnız değilsin.’ diyor. Fakat yoldaş olmak öyle, ‘Hoop hadi bakalım bundan sonra ben senin her dediğini anlayabilirim, söyle bana derdini!’ ile olmuyor tabii ki.
Zamanla birbirlerini tanıması gerekiyor bu iki insanın. Aralarındaki ritmi dinlemeleri gerekiyor. Böylelikle oluyor yoldaşlık, aksi takdirde rol yapmaktan öteye geçilemiyor. Bu yüzden her danışanınız için yeni bir terapi kurun diyor Irvin D. Yalom. Kalıplardan uzak ve formülü olmayan yeni bir keşif yolculuğuna davet ediyor.
Empati ‘Onun’ Gibi Hissedebilmek Midir Sahiden?
O odada birbirlerini tanımayan iki insan bir araya geliyor. Elbette tanışmak için zaman ve sabır gerekiyor. Danışanın kendini açabileceği güvenli bir alana ihtiyacı oluyor. Aksi takdirde hiç tanımadığı bir insandan öteye geçilemiyor. Bu yüzden danışanın penceresini tanımak önemli olan. Kimse kimsenin baktığı yerden aynı şekilde göremez. Bu yanlış bir empati tanımıdır. Ama farklı pencerelere sahip olunduğu kabul edilirse ve bu pencerelerden birlikte bakmaya gönüllü olunursa, görülenlerin konuşulması daha kolay oluyor.
Karşındaki kişinin hissettiği şeyi aynı şekilde hissetmek değildir yani empati, bu mümkün de değildir zaten. Ama yaşadığı şeyi onun dinlediği yerden dinlemek, gördüğü şeyi görmeye çalışmaktır doğru empati. Niyet vardır yani burada. Bu çabayı gösterebilmek vardır. Bu türden bir empati de terapistin danışanı, danışanın da terapisti tanımasında önemli bir yere sahiptir. Bu tanışma, süreç içerisine yayılır ve yoldaşlık böylelikle başlar. Baktığı gözün kıymetini ona hissettirerek destek olunur. Yaşadığı her şeye, odaya getirdiği her parçasına yumuşakça dokunulur. Yoldaş olmak budur. Onu sırtında taşımak değildir yani, yanında aynı ritimle yürüyebilmektir.
Yani Irvin D. Yalom, bu kitabıyla terapistlere ve öğrencilere bir el kitabı sunuyor. Yalnızca onlar için değil, ‘Bu terapi odasında neler oluyor!’ diye merak eden ya da ‘Ben bunu arkadaşıma da anlatırım!’ şeklinde yorumlar yapan kişilere de o odada neler olduğuna dair kapı aralıyor.
‘Tanımadığım bir insana niye ön özelimi anlatayım ki!’ haklısınız niye anlatasınız ki? Ama öyle olmuyor işte! Bu süreç, tanımadığın bir insanın seni en iyi tanıyan ve anlayan bir noktaya gelmesi hali. Bu yüzden belki de ön yargıları giderebilmek adına bu kitaba şans verilebilir. Irvin D. Yalom’ un bunu başarabileceğine eminim.
Keyifli okumalar
Kaynak
Bağışlanan Terapi kitap eleştirisi Psikolog Elif Aksoy tarafından Recover Oneself Psikoloji & Kültür Sanat Web Sitesinde yazılmıştır. Elif Aksoy psikoloji lisans eğitimini İstanbul Medipol Üniversitesi’nde tamamlamıştır. Yüksek lisans eğitimine İstanbul Bilgi Üniversitesi Kültürel İncelemeler Programında devam etmektedir. Şu anda DiLGEM’ de İçerik Editörü olarak çalışmaktadır.
