Her Gün Biraz Daha Yakın : Irvin D. Yalom Seçmeleri 2

Her Gün Biraz Daha Yakın : Irvin D. Yalom Seçmeleri 2

‘Uzun yıllar önce ben kendimi terk ettiğim için insanların beni terk etmesinden korkuyorum.’  

Kendini göremeyen bir kızın değişim öyküsü Her Gün Biraz Daha Yakın. Kendini arayan, onu bıraktığı yerden kurtarmaya çalışan, çabaladıkça yere düşen ama her düşüşünün ardından bir öncekinden çok daha güçlü olan bir kızın sürecini gösteriyor Yalom bize. Hayır, yalnızca Yalom değil. Ginny Elkin ile birlikte yapıyorlar bunu. Çünkü ikisinin öyküsü bu. İşte tam da bu yüzden kitabın diğer bir ismi ‘İki kere anlatılan bir terapi’. Ginny ve Yalom’un terapi odasında sahip oldukları pencereleri.

Ginny, yaklaşık iki senelik bir grup terapisinden verim alamadığı için Yalom’un tavsiyesiyle bireysel terapiye başlayan bir danışan. Değişime karşı olan direnci onu bireysel terapi odasında Yalom ile tekrar bir araya getiriyor. Bu süreçte Yalom ve Ginny her seans sonrasında o seansın raporunu yazarak sekretere bırakıyorlar ve altı ayda bir raporları okuyorlar. Böylelikle seanslara dair birbirlerinin bakış açılarını görebilme olanağı elde ediyorlar.

Birbirlerinin pencerelerini görebilen bu iki göz, zamanla aralarındaki terapötik bağın gücüyle ‘Her Gün Biraz Daha Yakın’ hale geliyorlar. İşte değişim dediğimiz şey de tam olarak bu bağın sürece olan etkisiyle başlıyor. Terapistiyle kurduğu ilişki Ginny’yi her şeyden öte kendine doğru yaklaştırıyor. Yalom’a giden yol, aslında onu kendine götürüyor.

Kendisini kendi dahi göremezken Yalom’un, ‘Seni görebiliyorum ve her halinle kabul ediyorum. Ben buradayım, seninleyim.’ yaklaşımıyla karşılaşıyor Ginny. Alışkın olmadığı, tanımadığı bir yerden sesleniyor yani Yalom. Onu bilmediği bir ilişkiyle kucaklıyor. Bu kucaklayış aralarında ki terapötik bağın kuvvetini artırarak Ginny’nin Yalom’a karşı duyduğu güveni sağlamlaştırıyor.

Çünkü değişim, yalnızca güvene dayalı bir ilişki içerisinde gerçekleşebilir. Bu bağın olmadığı bir terapi süreci iki insanın kurmuş olduğu bir ilişkiden çıkıp mekanik bir ‘al, ver’ ilişkisine döner. Ve elbette ki böyle bir ilişkinin danışana faydası olmaz. Çünkü yaşaması zaten yeterince zor olan içsel süreçlerin sertliğini yalnızca yumuşak bir zemin iyileştirebilir.

Böylece Yalom ve Ginny de yumuşak bir zeminde çok sert duyguları paylaşıyorlar. Zamanla kendini daha çok açabilen Ginny, ortaya çıkan gerçekleriyle bir süre ne yapacağını bilemiyor ve Yalom ile zorlu bir sürece giriyorlar.

Direncin yoğunlu açığa çıkan gerçekler ile beraber artış gösteriyor. Bu dirençle baş etmek en çok Ginny’yi zorlasa da raporlarda Yalom üzerinde ki etkilerini de görebiliyoruz. Gittikçe zorlaşan terapi süreci Yalom’a şu cümleleri kurdurtuyor, ‘Hayatın anlamı bu mu? Değilse çık bundan, bir şeyler yap.’ ve ekliyor, ‘Fakat içgörü, hatta mükemmel aydınlama bile yeterli değildir. Değişiklik isteği gerektirir.’

İçgörü beraberinde değişimi getirmezse daha yaralayıcı olabilir ve değişim de yalnızca kişinin kendi isteği doğrultusunda yaptıklarıyla gerçekleşebilir. Hiçbir güç bireyin kendi istencinden daha büyük bir etkiye sahip değildir. Ve evet, yalnızca kendini yeniden inşa edebilen, bu yola girebilmekte istekli olan bir birey için değişimden söz edilebilir.

‘Kendine’ Her Gün Biraz Daha Yakın

Ginny, ‘Bir şeyler yap.’ cümlesine cevap veriyor aslında. Değişimi adına önemli adımlar atıyor. Onu kendine küstüren, ‘terk ettiren’ yanlarına dokunabiliyor. O kendine dokundukça, uzaktan baktığı Ginny’le her gün biraz yakın hale geliyor. Artık ‘Seni görebiliyorum, her halinle kabul ediyorum.’ cümlesi dışarıdan bir ses değil, onun kendi sesi haline geliyor. İlişkisel problemleri, kendiyle kuramadığı bağ, ifade edemediği duyguları bu sesin varlığıyla değişim sürecine giriyor.

Fakat değişim yakıcıdır. Çünkü değişim güvenli alandan ayrılmayı gerektirir. Güvenli alan ise tanıdık olandır. Zarar verse de onun içinde var olmak rahatsız etmez. Çünkü içindeyken neler yaşanılacağı bellidir. Güvenli alandan ayrılış kişiyi bilinmezliğe götürdüğü için korkutur. İşte bu yüzden yakıcıdır değişim. Alışkın olunmayan, bilinmeyen bir yere doğru yol alınır.

Ginny’nin güvenli alanı ise kendini terk etmiş olması, hiç bir ilişkide var olamaması yani temelde yatan değersizlik hissidir. Tüm bunlar hayatını zor bir hale getirse de başka türlüsünü bilmediği için orada kalmayı güvenli bulur. Fakat ‘Ben seni görebiliyorum, yanındayım, seninleyim, sana değer veriyorum.’ yaklaşımı ona güvenli alanından ayrılabilmesinde yardımcı olur.

Değişim, taşın yapısıyla karışmış bir maddeyi çıkarma çabasına benzer. Yıllar içerisinde tabakalaşmış bir maddeyi kazımak zordur çünkü. Zaman, sabır ve güç gerektirir. Ginny de terapi sürecinde zamanla bu gücü elde eder. Bu güç ile içinde kalıplaşmış olan şeyleri kazır ve atar. Bu ise Yalom ile kurmuş olduğu ilişkinin içinde gizlidir. Onunla kurmuş olduğu bağ Ginny’ye hem kendisiyle kurduğu ilişkiyi hem de genel ilişkilerinde durduğu yeri gösterir.

Yalom başka bir kitabında, ‘İlişki, iyi bir terapinin kalbidir.’ der. Ve ben de bu ifadeye benzer olarak şunu diyebilirim ki, insanın kendiyle kurduğu ilişki de onun başka bir kalbidir, kendine yakınlaşmak istiyorsan ona iyi bak.

Yaralanmış bir kalbin iyileşme sürecini tüm açıklığıyla bizlere gösteren, içini açan ve kapalı bir odanın içini görebilmemize izin veren Ginny ve Yalom’a sonsuz teşekkür.

Kaynak
Her Gün Biraz Daha Yakın kitap eleştirisi Psikolog Elif Aksoy tarafından Psikopol Dergisinde yazılmıştır. Elif Aksoy psikoloji lisans eğitimini İstanbul Medipol Üniversitesi’nde tamamlamıştır. Yüksek lisans eğitimine İstanbul Bilgi Üniversitesi Kültürel İncelemeler Programında devam etmektedir. Şu anda DiLGEM’ de İçerik Editörü olarak çalışmaktadır.