Öğrenme Güçlüğü Nedir?
Öğrenme Güçlüğü Nedir?
Bir kişinin yeni şeyler öğrenme yeteneğini önemli ölçüde engelleyebilen bir grup nörogelişimsel bozukluktur. Sonuç olarak kişi konuşma, okuma, yazma, dikkat etme, bilgileri anlama, hatırlama, matematiksel hesaplamalar yapma veya hareketleri koordine etme gibi görevlerde sorun yaşayabilir.
Tipik olarak genç yaşta gelişir ve okuldaki birincil odak noktası öğrenme olduğundan, genellikle kişinin okul yıllarında teşhis edilir. Amerika Birleşik Devletleri’nde 18 yaşın altındaki çocukların %8 ila %10’unun bir tür öğrenme güçlüğü yaşadığı tahmin edilmektedir.
Bununla birlikte, bazı insanlara üniversiteye gidene veya bir iş bulana kadar teşhis konulamaz ve diğerleri asla resmi bir teşhis almazlar, bu yüzden akademide, iş, ilişkiler ve temel günlük görevlerle neden bu kadar çok sorun yaşadıklarını bilmeden yaşamlarını sürdürürler. Öğrenme güçlüğü olan kişilerin genellikle ortalamadan üstün zekâya sahip olduklarını ve genellikle bilim, matematik, güzel sanatlar ve diğer yaratıcı araçlar gibi alanlarda yetenekli olduklarını anlamak önemlidir. Kişi genellikle parlak ve zekidir, ancak potansiyelleri ile yaşıtlarından beklenen beceriler arasında bir boşluk olabilir.
Bununla birlikte, Albert Einstein, Leonardo da Vinci, Thomas Edison ve Winston Churchill gibi tarihteki en başarılı ve etkili insanlardan bazılarının öğrenme güçlüğü vardı.
Bu makale, öğrenme güçlüğünün türlerini, nedenlerini, semptomlarını ve tedavisini incelemektedir.
Öğrenme Güçlüğü Türleri
“Öğrenme güçlüğü”, aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok özel öğrenme bozukluğu türünü kapsayan bir şemsiye terimdir.
- Disleksi: Disleksi, tüm öğrenme güçlüğü vakalarının %80’ini oluşturan en yaygın öğrenme güçlüğüdür. Konuşma, okuma, yazma veya kelimeleri anlama güçlüğü ile karakterize edilen bir dil işleme bozukluğudur. Bu, kişinin kelime dağarcığının daha yavaş gelişmesine ve gramer, okuduğunu anlama ve diğer dil becerilerinde sorunlara yol açmasına neden olabilir.
Disgrafi: Disgrafisi olan kişiler, kelime dağarcığı, imla, gramer, hafıza ve eleştirel düşünme ile ilgili sorunlar nedeniyle düşüncelerini yazıya dökmede zorluk çekebilirler. Kişi harf aralığı, uzamsal farkındalık ve motor planlama ile mücadele edebileceğinden, bu durum zayıf el yazısı ile karakterize edilir. Disgrafi, kişinin aynı anda düşünmesini ve yazmasını zorlaştırabilir. - Diskalkuli: Bazen “matematik disleksisi” olarak bilinen bu durum, sayılar, kavramlar ve akıl yürütmede zorluk gibi matematikle ilgili öğrenme bozukluklarını içerir. Diskalkulisi olan kişiler parayı saymakta, saatleri okumakta ve zamanı söylemekte, zihinsel matematik hesaplamaları yapmakta, sayı kalıplarını belirlemekte ve matematiksel formülleri uygulamakta zorlanabilirler.
İşitsel işleme bozukluğu (APD): APD’si olan kişiler, beyinleri kulak tarafından alınan işitsel bilgileri yanlış yorumladığı için sesleri işlemede zorluk çekebilirler. Sonuç olarak, belirli kelimelerdeki seslerin sırasını karıştırabilirler veya öğretmenin sesi gibi sesleri sınıftaki arka plan gürültüsünden ayırt edemeyebilirler. - Dil işleme bozukluğu (LPD): Bu, APD’nin bir alt kümesidir ve konuşulan dili işlemede zorluklarla karakterize edilir. Kişi, kelimeleri, cümleleri ve hikâyeleri temsil eden ses gruplarına anlam vermekte zorluk çekebilir
Sözsüz öğrenme güçlüğü (NVLD): NVLD, yüz ifadeleri, vücut dili, ses tonu ve diğer sözel olmayan sinyaller gibi sözel olmayan ipuçlarını yorumlamada güçlükle karakterize edilir.
Öğrenme Güçlüğünün Belirtileri: Belirtilerden bazıları şunlardır:
- Zayıf hafıza
- Odaklanma zorluğu
- Kısa konsantrasyon süresi
- Okuma veya yazma ile ilgili zorluk
- Sesleri, harfleri veya sayıları ayırt edememe
- Kelimeleri seslendirmede zorluk
- Rakamları veya harfleri yanlış sıraya koyma eğilimi
- Zamanı söylemekte zorluk
- Sağ ve sol arasındaki karışıklık
- Harfleri ters çevirme eğilimi
- Bazı kelimeleri ve kavramları kavramada zorluk
- Düşünce ve duyguları ifade etmede zorluk
- Zayıf el-göz koordinasyonu
- Gecikmiş konuşma gelişimi
- Dinleme ve talimatları takip etmede sorun
- Huzursuzluk ve dürtüsellik
- Disiplin zorluğu
- Değişime karşı direnç
- Günlük veya haftalık bazda tutarsız performans
Tüm çocuklar, okul yıllarında zaman zaman bunlardan bazılarıyla mücadele ederken, öğrenme güçlüğü çeken kişiler, yaşlandıkça bile devam eden bu semptomların bir kümesine sahip olma eğilimindedir.
Ulusal Öğrenme Geliştirme Enstitüsü’ne (NILD) göre, hayal kırıklığı bu durumun ayırt edici özelliğidir, çünkü öğrenme güçlüğü olan insanlar genellikle bazı şeylerde başarılıdır, ancak diğer alanlarda çok başarısızdır ve genellikle yapabilecekleri ile yapamayacakları arasındaki boşlukların son derece farkındadırlar.
NILD, öğrenme güçlüğü çeken kişilerin genellikle kendilerini kontrolleri dışındaki nedenlerle belirli akademik veya profesyonel alanlarda başarısız bulduklarını veya başarılı olmak için muazzam çaba sarf etmek zorunda kaldıklarını belirtiyor. Bu deneyim zor, kafa karıştırıcı ve moral bozucu olabilir ve genellikle kişinin kendini üzgün ve hayal kırıklığına uğramış hissetmesine neden olur.
Öğrenme Güçlüğünün Nedenleri:
Kişinin beyninin nörolojik işleyişindeki farklılıklardan kaynaklanır. Bu farklılıklar kişi doğmadan önce, doğum sırasında veya erken çocukluk döneminde ortaya çıkabilir ve aşağıdaki gibi faktörlerden kaynaklanabilir:
- Bebeğin beynine oksijen akışını engelleyen doğum komplikasyonları
- Kişiyi genetik olarak öğrenme güçlüğü geliştirmeye daha yatkın hale getirebilecek bazı genler
- Erken çocukluk döneminde menenjit gibi yaralanma veya hastalık
Serebral palsi ve Down sendromu gibi sağlık durumları genellikle bir dereceye kadar öğrenme güçlüğünü içerir. Bununla birlikte, öğrenme güçlüğünün, aşağıdakiler gibi diğer faktörlerden kaynaklanan öğrenme sorunlarıyla karıştırılmaması gerektiğine dikkat etmek önemlidir:
- Görsel, işitsel, sözlü veya motor engeller
- Zihinsel engel
- Duygusal rahatsızlıklar
- Ekonomik, kültürel veya çevresel dezavantajlar
- Öğrenme Güçlüğünün Teşhisi
Bir sağlık uzmanı öğrenme güçlüklerini teşhis edebilir. Teşhis süreci şunları içerebilir:
- Akademik test: Sağlık hizmeti sağlayıcısı, kişinin okuma, yazma ve aritmetik becerilerinin yanı sıra zekâ bölümü (IQ) testini kontrol eden standart bir başarı testi uygulayabilir. Kişi IQ testinde iyi bir performans sergiliyorsa ancak başarı testinde daha düşük bir puana sahipse, bu onun bir öğrenme güçlüğüne sahip olduğunun göstergesi olabilir.
Performans incelemesi: Sağlık hizmeti sağlayıcısı, kişinin akademik, profesyonel, sosyal ve gelişimsel performansını gözden geçirebilir ve değerlendirebilir. - Tıbbi geçmiş: Sağlık hizmeti sağlayıcısı, muhtemelen kişinin kişisel ve aile tıbbi geçmişi hakkında sorular soracaktır.
- Fiziksel ve nörolojik muayene: Sağlık hizmeti sağlayıcısı, beyin hastalıkları, zihinsel sağlık koşulları ve gelişimsel ve zihinsel engeller gibi diğer sağlık durumlarını kontrol etmek için fiziksel ve nörolojik bir muayene yapabilir.
Her öğrenme güçlüğünün farklı semptomları vardır ve semptomların sıklığı ve yoğunluğunda farklılıklar yaşanabileceğinden, herkesin durumla ilgili deneyimi farklıdır. Bazı insanlar, günlük yaşamlarında ciddi bir etkisi olmayan, tek, izole bir öğrenme güçlüğü yaşayabilir; diğerlerinin ise birbiriyle örtüşen ve desteksiz işlevlerini yerine getirmelerini zorlaştıran çeşitli öğrenme güçlükleri olabilir.
Öğrenme Güçlüğünün Tedavisi
Öğrenme güçlükleri, düzeltilemeyen veya tedavi edilemeyen ömür boyu süren durumlardır; ancak zamanında teşhis, tedavi ve destek ile öğrenme güçlüğü çeken kişiler okulda, işte ve toplum içinde başarılı olabilir.
Öğrenme güçlüklerinin tedavisi şunları içerebilir:
- Özel Eğitim: Öğrenme güçlüğü olan çocuklar, çocuğun yeteneklerini kapsamlı bir şekilde değerlendiren ve ardından engellerini telafi ederken çocuğun güçlü yanlarını geliştirmesine yardımcı olan özel olarak eğitilmiş öğretmenler tarafından verilen eğitimden yararlanabilir.
- İlaç tedavisi: Bazı kişilerin odaklanma ve konsantre olma yeteneklerini geliştirmek için ilaç alması gerekebilir.
- Terapi: Psikoterapi, öğrenme güçlüğü çeken kişilerin duygusal sorunlarla başa çıkmalarına ve baş etme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilir.
- Diğer müdahaleler: Öğrenme güçlüğü çeken kişiler, konuşma ve dil terapisi gibi diğer müdahalelerden de yararlanabilir.
- Destek grupları: Öğrenme güçlüğü olan kişiler ve öğrenme güçlüğü olan çocukların ebeveynleri, benzer deneyimlere sahip diğer kişilerle bağlantı kurmalarına yardımcı olan destek grubu toplantılarından yararlanabilir. Öğrenme güçlüğü, özellikle durumun kalıtsal olduğu aileler arasında, aile arasında gerginliğe, yanlış anlamalara ve çatışmalara yol açabilir.
Kaynakçaya buradan ulaşabilirsiniz.