Otizmli Çocuk Ergoterapiye İhtiyaç Duyar mı?

Otizmli Çocuk Ergoterapiye İhtiyaç Duyar mı?

İnce ve Kaba Motor Becerileri Değerlendirmek Cevabı Verebilir

Keşfederek, etkileşime geçerek ve çevresinden öğrenerek bilişsel ve dilsel beceriler geliştirmek için motor becerileri çocuklarda çok önemlidir. Motor becerileri, küçük çocuklarda erken yaşta geliştiği için bu becerilerdeki yetersizlikler başka rahatsızlıkların ve yetersizliklerin erken belirtileri olabilir.

Motor becerileri, vücudun ve kasların hareketleri ve koordinasyonu demektir. İnce motor becerileri bir kaşığı tutmak için parmakları hareket ettirmek için yapılan daha küçük hareketlerdir. Kaba motor becerileri ise koşmak, zıplamak ve fırlatmak gibi hareketler için kullanılan kol ve bacak gibi büyük kasların koordineli bir şekilde çalışmasıdır.

Çocuklarda, bu ince ve kaba motor becerileri daha bebekken gelişmeye başlar ve bu gelişimin hangi zaman aralığında gerçekleşeceği tahmin edilebilir. Bu zaman aralığı sayesinde, motor becerilerin gelişimi takip edilebilir ve değerlendirilebilir. Bu sayede motor becerilerin gelişmemesi nedeniyle risk altında olan çocukların tanısı konulabilir.

Motor Becerileri Gelişimindeki Gecikme ve Otizm Arasındaki İlişki

Otizmli Çocuk

Otizmli çocukların %80’inin motor becerilerinde güçlük yaşadığı düşünülmektedir. Otizmli çocukların ebeveynleri tarafından genellikle ilk fark edilen belirti, motor beceri gelişimindeki gecikmedir. En yaygın yaşanılan güçlük kaba motor becerilerinde görülür.

Otizmli çocuklarda, denge, hız ve çeviklik gerektiren aktivitelerde kol ve bacakları koordine bir şekilde çalıştırmada yaşanan güçlük sık sık görülmektedir. Ataxic Gait (dengesiz ve sendeleyerek yürüme), otizmli çocuklarda yaygın görülen bir durumdur.

Gelişimsel dönüm noktalarını bir tablo kullanarak takip etmek, motor becerileri gelişimindeki gecikmeyi değerlendirmek için uygun bir metottur. Bu becerilerin gelişimleri birbirlerinden farklıdır ve bahsedilen dönüm noktası geçilmediği taktirde bir çocuğun becerilerinin gelişiminin geciktiği kesin değildir.

Araştırmalarla desteklenen ve belirli yaş gruplarını kapsayan birçok motor becerileri değerlendirme formları vardır. Bu formlar; profesyonel bir gözlemci, ebeveyn ya da bakıcı tarafından bir anket doldurur gibi doldurulmaktadır. Amerikan Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi (CDC), ebeveynlerin çocuklarının gelişimini takip edebileceği bir tablo, video ve mobil uygulama geliştirmiştir.

Bu sayede ebeveynler bir uzmana danışıp danışmamaları gerektiğini kendileri anlayabilirler. Eğer bir uzmana danışmanız gerektiğini düşünüyorsanız yapmanız gereken ilk şey bir pediatristle görüşmektir. Pediatristiniz gerekli görürse ergoterapistle ya da başka bir uzmanla görüşmeniz gerektiğini söyleyecektir.

Yaş (ay)        Dönüm Noktası

2                            Kafasını dik tutar, yüz üstü yatarken yukarı doğru kaldırır.
4                            Kafasını sabit tutar, yuvarlanmaya başlar, ellerini ağzına götürür.
6                            Her iki yöne de yuvarlanır, desteksiz oturabilir.
9                            Destekle ayakta durabilir, desteksiz oturabilir, emekleyebilir.
12                          Destekle yürüyebilir, desteksiz ayakta durabilir.
18                          Desteksiz yürüyebilir, bardaktan içebilir, kaşıkla yemek yiyebilir.
24                          Mobilyalara desteksiz koşabilir ve tırmanabilir.
36                          Desteksiz tırmanabilir, koşabilir ve merdiven çıkabilir, inebilir.
48                          Zıplar, seken top yakalar, makas kullanabilir (ebeveyn kontrolünde).
60                          Çatal kaşık kullanır, sallar ve tek ayak üstünde en az 10 saniye durur.

Yukarıdaki tablo ve bilgiler şu adresten alınmıştır. Matheis M., Estabillo J.A. (2018) Assessment of Fine and Gross Motor Skills in Children. In: Matson J. (eds) Handbook of Childhood Psychopathology and Developmental Disabilities Assessment. Autism and Child Psychopathology Series. Springer.

Çocuğunuza motor gelişim geriliği tanısı konulması durumunda endişelenmemelisiniz çünkü çocuğunuzun motor gelişimini hızlandıracak ve bütünsel gelişimine katkı sağlayacak birçok kaynak ve uzman bulunmaktadır. Danışabileceğiniz uzmanlardan en iyisi bir ergoterapisttir.

Ergoterapi Uzmanları Ne Yapar?

Ergoterapistler, motor gelişim geriliği olan çocuklar için özel aktiviteler oluşturur. Bu aktiviteler sayesinde çocukların motor becerileri gelişir ve bağımsız bir yaşam sürebilirler. Ergoterapistler ayrıca Serebral Palsi (beyin felci) gibi hastalıklardan mustarip yaşlılar için de tedavi uygulamaktadır.

“Bir ergoterapist, otizm ve motor gelişim geriliği olan bir çocuğa nasıl yardımcı olabilir?” sorusu ebeveynlerin sık sık sorduğu bir sorudur. Ergoterapistler, ebeveyn ve öğretmenlerle okulda, evde ve dışarıda çocukların kişisel gelişimleri ve toplumla uyumlu bir şekilde yaşayabilmeleri için çalışmaktadır.

Çocuğunuzun motor gelişim geriliğini zamanla kendiliğinden atlatabileceğiniz düşünebilirsiniz. Çocuğunuzun motor becerilerini geliştirmek için erkenden yardım almak, yaşadığı güçlüklerin hayatının ilerleyen dönemlerinde kalıcı bir engel olmaması için bir hayli önemli. Bir ergoterapist çocuğunuz için özel programlar hazırlayarak motor gelişimini hızlandırır.

Kaba motor becerilerinde gelişim geriliği olan çocuklar, kendi kendilerine yemek yeme ve giyinme gibi günlük aktivitelerde sorun yaşayabilirler. Ergoterapi sayesinde çocuğunuza duygularını ifade edebilme, özgüven ve dikkat aralığını artırma gibi konularda kendini geliştirmesi için bir olanak sağlamış olursunuz.

Terapi süresince çocuğunuz dengesini düzeltmek ve vücut farkındalığını artırmak için birçok fırsat edinecektir. Bu sayede, çocuğunuzun postürü daha stabil olacaktır ve oyun alanı ve sınıf gibi ortamlarda daha güvenli bir şekilde bulunabilecektir. Kaba motor becerilerinin gelişmiş olması ayrıca diğer çocuklarla birlikte oynama imkânı sağlayacak ve bu sayede de sosyal becerileri de gelişecektir.

İnce motor gelişimi geriliği yaşayan  ve otizmli çocuklar, el-göz koordinasyonlarının zayıf olması sebebiyle yazı yazma ve gündelik küçük eşyaları kullanma konusunda güçlük yaşarlar. Terapi sayesinde daha rahat kalem tutabilmek için kıskaç tutuşlarını, sadece baş ve işaret parmaklarını kullanarak bir şey tutma, geliştirecek aktivitelerde yer alabilirler. Ergoterapistler, çocukların bu eğitimlerinin bunaltıcı ve yorucu geçmemesi ve çocukların pes etmemeleri için öğrenme sürecini takip edecektir.

Motor gelişimi geriliği yaşayan ve otizmli çocuklar, görsel-motor entegrasyonda (görsel ve motor becerilerinin birlikte kullanımı) zorluk yaşayabilirler. Bu alandaki bir yetersizlik, çocuğun akranlarıyla iyi iletişim ve başkalarıyla empati kuramamasına neden olur.

Ergoterapistin sağlayacağı rol yapma aktiviteleriyle çocuklar sadece motor becerilerini geliştirmekle kalmayacak ayrıca çevresindekilerin jest ve mimiklerini daha rahat bir şekilde anlayacak ve iletişime geçecektir. Bu aktiviteler, çocuklara çevresindekilerin duygu ve düşüncelerini jest, mimik ve ses tonu gibi özelliklere göre ayırt etmesini öğretecektir. Çocuklar ayrıca duygularını kontrol edebilmek için uygulayabilecekleri bazı teknikler öğreneceklerdir.

Otizmli çocukların her altısından birinde duyu bütünleme bozukluğu görülmektedir. Bir duyu patlaması, karşılıklı ilişki kurmalarını engelleyecek bir sinir krizine girmelerine neden olabilir ancak duyu bozukluğu da ergoterapistlerin tedavi edebileceği bir alandır.

Hastaya özel programlanmış eğersizlerle duyu bütünleme bozukluğunu tedavi edebilirler. Duyu bütünleme terapisi uygulayarak hastanın sinir sistemini dikkat dağıtıcı his ve unsurlara karşı tolere edecek şekilde eğitebilirler. Terapi sayesinde dikkat aralıkları, tolerans seviyeleri yükselir ve ses, koku gibi basit uyarıcılar tarafından dikkatleri dağılmaz, bu sayede akademik ve sosyal hayatta daha başarılı olurlar.

Bir ergoterapist sadece çocuğunuzun motor ve sosyal-duygusal becerilerini geliştirmekle kalmaz, çocuğunuzun hayat kalitesini artırırlar ve daha sağlıklı ilişkiler kurmalarını sağlarlar. Çocuğunuzda motor gelişim geriliği olduğunu düşünüyorsanız daha fazla beklemeyin, bir ergoterapiste danışın ve çocuğunuzun tüm potansiyelini kullanmasını sağlayın.

Otizmli çocuğunuz için bir ergoterapistle görüştüyseniz lütfen tecrübelerinizi paylaşın. İşe yaradığını düşünüyor musunuz, eğer düşünüyorsanız hangi alanlarda yardımcı oldu?

Diğer makalelerimize göz atmak için buraya tıklayabilirsiniz.

Makalenin orijinaline buradan erişebilirsiniz.

Orijinal Metnin Yazarı: Isabelle Eng