Şekerli Gıdalar Tükettiğinizde Beyninize Neler Olur?

İnsan beyninin çalışma mekanizması ödüllerden ve farklı koşullanmalardan oluşmaktadır. Türlerin devamlılığı ve hayatta kalması için yemek yeme, barınma ve çiftleşme temel gerekliliklerdir. Türler bu temel hayatta kalma davranışlarını sergilerken beyinlerimizdeki ödül mekanizmaları aktifleşir.

İnsan beyni keyif alan bir davranış sergilediğinde milyonlarca nöron etkileşim haline geçer. Ventral tagmental bölgedeki nöronlar dopamin nörotransmitterini kullnarak beynimizin nucleus accumbens adlı bölgesine sinyal gönderir. Bu bölge beynimizin zevk ve ödül siteminin bir parçasıdır. Bu bölgedeki nöronların aktivasyonu hareket nöronlarının da aktifleşmesini ve organizma için gerekli olan ödülün alınması sağlanır. Örnek vermek gerekirse, büfeden alkol ve ya sigara almak, kendine engel olamayıp bir dilim daha çikolatalı pasta yemek gibi davranışların sürekli ve daha yoğun bir biçimde tekrar edilmesi gibi. Başka bir deyişle ifade etmek gerekirse şeker kullanmak da diğer bağımlılık türleri gibi beynimizin ödül merkezini aktive ettiği için bir çeşit bağımlılıktır.

Bağımlılık dört bileşenden oluşmaktadır; aşırı tüketim, geri çekilme, arzulama ve bağımlı olunan maddenin daha yoğun türüne geçiş yapma isteğidir. Şeker ile yapılan araştırmalar sonucunda bu dört bileşen şekere bağımlı hale gelen fareler üzerinde görülmüştür. (Hoebel, Rada & Avena, 2008)

 

Yapılan bir araştırmada farelere 12 saatte bir yemek verilmektedir. Araştırmanın ikinci aşamasında farelere normal yemeklerinin yanında başka bir kapta şeker solüsyonu da verilmiştir. Bir aylık sürecin sonunda farelerde diğer maddelere bağımlı hale getirilmiş farelerin davranış biçimleri görülmüştür. Bu fareler şeker solüsyonunu normal yemek tüketim sürelerine göre çok kısa bir zamanda tüketmektedirler. Ayrıca yemek verilmeyen 12 saatlik süreçte şekere bağımlı hale gelen farelerde depresyon ve kaygı görülmüştür. Bunlara ek olarak Gosnell (2005)’e göre şekere duyarlı hale getirilen farelere kokain ve uyuşturucu maddeler verilmiş ve bu farelerin şeker kullanmayan farelere göre bu maddelere karşı daha fazla bağımlılık gösterdiği anlaşılmıştır.