Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition), Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından yayımlanan ve psikiyatrik bozuklukların tanımlanması, sınıflandırılması ve tanı kriterlerinin belirlenmesi için kullanılan bir kılavuzdur. DSM-5'e göre Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellikle karakterize edilen bir nörogelişimsel bozukluktur. DEHB, çocukluk çağında başlar ve yetişkinliğe kadar devam edebilir. Bu bozukluk, bireyin akademik, iş ve sosyal yaşamını olumsuz etkileyebilir.

DSM-5'e Göre DEHB Tanı Kriterleri

A. Dikkat Eksikliği: Altı (veya daha fazla) aşağıdaki belirtilerden en az altısı en az altı ay boyunca, bireyin gelişimsel düzeyine uygun olmayan bir derecede sıklıkta ve şiddette görülmelidir:

1. Çoğu etkinlik sırasında dikkati sürdürmede zorluk
2. Ayrıntılara dikkat etmede zorluk, dikkatsiz hatalar yapma
3. Sözlü talimatlara kulak asmama, bitirilmemiş görevler
4. Görev ve etkinliklere başlamada zorluk
5. Düzeni sürdürme ve görevleri organize etme zorluğu
6. Zihinsel çaba gerektiren görevlere karşı isteksizlik veya kaçınma
7. Kolayca dikkatin dağılması
8. Günlük aktivitelerde unutkanlık

B. Hiperaktivite ve Dürtüsellik: Altı (veya daha fazla) aşağıdaki belirtilerden en az altısı en az altı ay boyunca, bireyin gelişimsel düzeyine uygun olmayan bir derecede sıklıkta ve şiddette görülmelidir:

1. Elleri veya ayakları oynatma ya da sık sık kıpırdanma
2. Oturması gereken durumlarda yerinden kalkma
3. Sessizce oynamakta veya boş zaman aktivitelerinde sakin kalmakta zorluk
4. Sürekli "hareket halinde" olma veya aşırı hareketlilik
5. Aşırı konuşma
6. Sırasını beklemekte zorluk
7. Sorular tamamlanmadan cevap verme
8. Sosyal durumlar ve oyunlarda sık sık kesme veya başkalarının işlerine karışma

C. Bu belirtiler, en az iki farklı ortamda (örneğin, okulda ve evde) gözlemlenmelidir.

D. Belirtiler, sosyal, akademik veya işlevsel alanlarda açık bir bozulmaya neden olmalıdır.

E. Belirtiler, başka bir zihinsel bozuklukla daha iyi açıklanamamalıdır.

DEHB tanısı, kapsamlı bir değerlendirme sürecini gerektirir. Bu süreç, bireyin tıbbi, eğitim ve aile geçmişinin yanı sıra, öğretmenler ve aile üyeleri gibi diğer kaynaklardan toplanan bilgileri de içerir. Tanı, genellikle çocuk psikiyatristleri, psikologlar veya diğer sağlık profesyonelleri tarafından konulur.

Bilgilendirme: 

1. Bu etkinlik ebeveynlere yöneliktir; lakin dileyen eğitimci, terapist ya da ruh sağlığı profesyonelleri dinleyici olarak etkinliğe katılabilirler.
2. Katılımcıların etkinliğe katılabilmek için kayıt olmaları gerekmektedir; etkinlik başladığında e-mail adresinize gelen ZOOM Linkine tıklayarak etkinliğe katılabilirsiniz.
3. Ebeveynler, uzmana sormak istedikleri soruları internet sitemizin alt kısmında bulunan form aracılığıyla DİLGEM'e iletirler. BİZE ULAŞIN
4. Etkinlik moderatörleri tarafından sorularınız sizlerin isimleri verilmeden sıra ile uzmana sorulacak ve uzman tarafından da cevaplanacaktır.

Uzm.Dr. Hazal Tonya

Uzm.Dr. Hazal Tonya, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzman Hekimidir. Tıp fakültesini eğitimini 2009-2015 yılları arasında Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde aldıktan sonra 2016-2021 yılları arasında Pamukkale Üniversitesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları alanında uzmanlık eğitimini tamamladı. Bu eğitim süreci boyunca bebek, çocuk ve ergenlik dönemi ruhsal, zihinsel ve davranışsal sorunlarına dair çok sayıda hasta ve danışan görerek poliklinik hizmeti verdi. 2021 yılında pandemi döneminde çocuklardaki ruhsal problemlerle ilgili tezini tamamladıktan sonra uzman doktor ünvanını aldı. Ardından Şanlıurfa Eğitim Araştırma Hastanesi’nde 2021-2023 yılları arasında mecburi hizmetini yaptı. 2023 yılında İzmir’de kendi kliniğinde danışan ve hasta görmeye başlamıştır.
Dr. Abdülkadir Özbek Psikodrama Enstitüsü’den Psikodrama terapistliği eğitimi (ko-terapistlik), Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi, EMDR terapisi eğitimlerini aldı. Genel tedavi yaklaşımı olarak çeşitli psikoterapi yöntemlerini, anne baba eğitimlerini ve gerekli durumlarda ilaç tedavilerini kullanmaktadır.

İlgilendiği başlıca alanlar; Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, özgül öğrenme güçlüğü (disleksi) ve otizm gibi nörogelişimsel bozukluklar, sınav anksiyetesi, panik atak, kaygı bozuklukları, sosyal fobi, depresyon, obsesif kompulsif bozukluk, ergenlik dönemi ve kimlik bocalaması, ebeveyn-çocuk ilişkisinde yaşanan zorluklar.