Çocuğunuz Adına Tepki Vermiyorsa Bunun Anlamı Nedir?

Çocuğunuz Adına Tepki Vermiyorsa Bunun Anlamı Nedir?

ÇOCUĞUNUZ ADINA TEPKİ VERMİYORSA BUNUN ANLAMI NEDİR?

            Erken müdahale alanında çalışan Dil ve Konuşma Terapistleri (DKT) çocukların isimlerine tepki vermemelerini Otizm Spektrum Bozukluğu’nun (OSB) potansiyel belirtisi olarak görürler. Ancak bu aynı zamanda yetersiz alıcı dil becerilerinin bir işareti de olabilir.

            Bazen aile raporları çocuklarının isimlerine tepki vermediği, ancak diğer şeylerin farkında olduğu yönünde olabilmektedir. Yani bizler de konuyu yalnızca aileye çocuğun ismine tepki verip vermemsini sormaktan daha derinlemesine incelemeliyiz.

            Konu şudur ki, çocuk bazı durumlarda tepki verirken, diğer zamanlarda vermeyebilir.  Çocukların önlerindeki zorlulardan biri- özellikle OSB olan çocuklarda- becerilerini genellemektir. Bir beceriyi farklı insanlara ve farklı durumlarda sergilemek- ismine tepki vermek gibi- her zaman aynı yer ve kişilere sergilemekten çok daha farklıdır. Dolayısıyla isme tepki vermemeye erken müdahalede DKT’nin göz önüne alması gerekenler nelerdir? Ve bunu aileye nasıl anlatmalıdır?

            DKT’nin belirlemesi gereken şey, isme tepki verme beceri üzerinde çalışılıp çalışılmaması kadar bu durumun OSB’nin erken bir belirtisi olup olmadığıdır. Aşağıdaki anlayışlar küçük çocukların isimlerine tepki vermeme durumlarını değerlendirirken bana yardımcı olmaktadır:

            Seans sırasında bile, çocuk bir şeylere fazlasıyla odaklanabilir ve ismini duymayabilir. Dizmeyi, sıralamayı veya kümelemeyi seven çocuklar bu tür oyunları oynarken isimlerine tepki vemeyebilir.

            Çocuklar bazen aktif bir oyun sırasında ismine veya ebeveynlerinin komutlarına tepki vermeyebilir. Bazı çocuklar hareket içeren işlere katıldığında isimlerine tepki vermeyebilirler. Koşma, tırmanma veya zıplama sırasında çocuk hareketlere o kadar odaklanır ki, ebeveynlerinin isimlerini seslenmelerini duymaz.

            Ben çocuğun ismine tepki vermeme sorununu değerlendirirken yalnızca aile raporlarına güvenmem. Ailelerinin ismine tepki vermediği için getirdiği, ancak çocuğun düzenli olarak ismine tepki verdiği yüzlerce vaka değerlendirdim.

            Değerlendirme sırasında çocuğun istediği oyuncakla oynamasına izin verip, ebeveynlerden çocuğun arkasından ona seslenmesini isterim, çünkü bazen ebeveynler seslenme sırasında görsel uyaranlar da kullanır ve biz bunu istemeyiz. Eğer çocuk ebeveyninin sesine tepki verirse, başka bir yetişkinden daha seslenmesini isterim ki sağlaması olsun.

            Ben değerlendirme sırasında ailenin çocuğa ismi ile seslendiğinde çocuktan nasıl tepki almak isteğimizi görmelerinin önemli olduğunu düşünüyorum. Eğer değerlendirme seansı veya terapi seansı sırasında çocuğun nerelerde tepki vermesi gerektiği konusunda bir örnek gösterirseniz, ebeveynler de neyi değerlendirdiğinizi veya neler beklediğinizi daha iyi anlayabilirler.

            Ebeveynlere becerileri dikkatli ve açık bir şekilde anlatmak, bizim için neden bu kadar önemli bir temel beceri olduğunu açıklamak ve isme tepkinin alıcı dil becerisi içerisinde nasıl yer aldığını belirtmek gerekmektedir. Eğer çocuğun tutarlı olarak bu beceriyi sergileyemediğini fark ederseniz, daha ileri ve karmaşık alıcı dil becerilerine devam etmeden çocuğun bu beceriyi edindiğinden emin olunması gerekmektedir.

            Ayrıca çocuğun ismine tepki vermemesi OSB için de önemli bir belirtidir. Dolayısıyla çocuğun beceriyi edinme süreci (veya edinip edinememesi) konusunda dikkatli bir şekilde takip edilmesi gerekmektedir.

 

KAYNAKÇA: https://blog.asha.org/2019/01/02/what-does-it-mean-if-a-child-doesnt-respond-to-their-name/