Zihinsel Yetersizlik
1- Tanım
Zihinsel yetersizlik, IDEA (Engelli Bireylerin Eğitimi) tarafınca şu şekilde tanımlanmıştır; "Fark edilir derecede ortalamanın altında genel zekâ işlevi ile birlikte adaptif davranışlarda ve gelişim sırasında ortaya çıkan sorunlara bağlı olarak çocuğun eğitimsel performansındaki yetersizliktir". Bu tanımda iki önemli nokta vardır: öğrencinin IQ değeri ve özgün bir birey olarak performansı (genellikle adaptif davranış olarak adlandırılır).
Bu durumun "mental metardasyon" olarak adlandırıldığını düşünebilirsiniz. 2012 yılında, federal hükümet, tüm bağlı kanunlar için "mental retardasyon" teriminin "Zihinsel Yetersizlik" terimi ile değiştirilmesi kararını almıştır. Bu değişim çok hızlı olsa da, bazı kaynak ve otoriteler hâlâ eski terimi, yeni ve daha az saldırgan olan "zihinsel yetersizlik" terimi ile değiştirmemiştir.
2- Yaygın Özellikleri
Engelli Çocuklar için Bilgi Yayınlama Merkezi (NICHCY)’ye göre 70-75 IQ’nın altında kalan bireyler zihinsel yetersizlik grubuna girmektedir. IDEA’dan alıntılandığı üzere zihinsel yetersizliğin tanısını koymak oldukça zorlu bir iştir. Konuşmayı anlama, katılma ve giyinebilme, tuvaletleri kullanabilme gibi sosyal normları anlama ve takip etme becerileri göz önüne alınmalıdır. NICHCY’e göre zihinsel yetersizliğin nedenleri hamilelik sorunlarından doğum komplikasyonlarına, genetik bozukluklardan (örneğin Down Sendromu) erken dönemlerdeki sağlık sorunlarına kadar birçok etkene bağlı olabilir.
Birçok özellik zihinsel yetersizliği işaret edebilir. NICHCY listelerine göre aşağıdaki başlıklar zihinsel yetersizliğin erken tanısına yardımcı olabilmektedir:
- Gelişimsel dönüm doktalarına ulaşmakta gecikmeler. Örneğin; oturmak, konuşmak gibi.
- Bir şeyleri hatırlamakta zorlanma
- Kabul görmüş sosyal davranışları anlamada sorunlar ve/veya hareketlerinin sonuçlarını anlamada sorunlar
- Zayıf sorun-çözme becerisi
3- Eğitimsel/Akademik Zorluklar
Derin bir nefes alma zamanı.
Ebevynler!
Çocuğunuzun eğitimi ve uzun vadeli geleceği hakkında endişeleriniz olabilir.
Öğretmenler!
Zihinsel yetersizliği bulunan bir öğrenciniz varsa, bu konuda birçok zorlukla karşı karşıya kalabilirsiniz.
Yine de, NICHCY bu konuda "Öğrenirler, ancak, öğrenmeleri biraz daha uzun zaman alır" demektedir.
Doğal olarak, zihinsel yetersizlik öğrenme ve akademik beceriler açılarından baş edilmesi ve üstesinden gelinmesi gereken birçok zorluk yaratır. Bu zorluklardan bazıları şunlardır;
- Yeni konuları anlamakta zorlanma
- Uygunsuz davranış
- Sınırlı sözcük dağarcığı
- Karmaşık görevleri tamamlamakta zorluk
4- Öğretmen ve Ebeveynlere Öneriler
Zihinsel yetersizliği bulunan bireyleri eğitmek farkındalık ve sabır gerektirir. Farkındalık, aktivite sözcük seçerken bilinçli çaba harcamayı kapsar. Örneğin, bir öğrenci artistik performans sergileyecekse, bu beceriyi geliştirmeye yönelik görevler ve ödevler vermek. Ebeveynler, çocuklarının hobi olarak yapabileceği alakâlı aktiviteler önererek yardımcı olabilirler. Ek olarak, çocuğun sınırlı sözcük dağarcığını göz önüne alarak kullanılan sözcükleri dikkatli seçmek anlaşma konusunda çok yardımcı olacaktır.
Bahsedilen eğitimsel zorlukları aşmak için sabır en önemli bileşenlerden biridir. Tekrar tekrar aynı derslerin üzerinden geçmeli ve birçok defa çocuğun uygunsuz davranışlarını düzeltmelisiniz. Tekrar yaptırmanın en iyi yollarından biri görsel ip uçlarına işitsel/sözsel uyaranlar da ekleyerek öğretmektir. Örneğin, konuşulan nesnelerin veya eylemlerin resimlerini göstermek öğrenmede oldukça yardımcı olacaktır.
Karmaşık görevleri tamamlama sorunuyla alâkalı, NICHCY bu görevleri daha kolay anlaşılabilir küçük parçalara bölmeyi önermektedir. Bu organizasyon aynı zamanda çocuğa öğrenme sürecinde hangi adımda hata yapıyorsa anında geri dönüt verme olanağı sağlamaktadır.
Son bir öneri, herhangi bir zorluğa direkt hitap etmese de, en azından lise düzeyinde eğitimsel odaklanmanın tümüne hitap etmektedir. Çocuğun becerilerini analiz ederek yetişkinliğe nasıl uyum sağlayacağına karar vermek önemli bir adımdır. Örneğin, öğrenci mevcut becerileriyle yalnız başına yaşayabilir mi? Eğer yaşabilirse, sonraki okul yıllarında bu öğrencinin bağımsız bir şekilde yaşayabilme becerisini kazandıracak eğitimler verilmelidir. Yaşayamayacaksa da buna uygun farklı eğitimlere yönelinmelidir.
KAYNAKÇA:https://www.specialeducationguide.com/disability-profiles/intellectual-disability/