Bening Rolandik Epilepsisi Hakkında

Bening Rolandik Epilepsisi Hakkında

Bening Rolandik epilepsi 3-13 yaşları arasında başlayan, hemifasyal motor nöbet ve fokal epileptik deşarjlarla karakterize bir çocukluk çağı epilepsisidir. Bening Rolandik epilepsi, çocukluk çağının iyi huylu epilepsileri olarak bilinen bozukluklar içinde yer almasına rağmen, hastalığın hem interiktal hem de remisyonfazında dil-bilişsel problemlerin devam ettiği öne sürülmektedir.

Monjauze ve ark’ın (2005) çalışmasında 6-15 yaş arası Rolandik epilepsili ve remisyonda olan çocuklarda konuşma dili ve okuma-yazma becerileri değerlendirilmiştir. Alıcı ve ifade edici dil,sözcük dağarcığı, dilbilgisi, okuma, heceleme, leksikalve sentaktik yargılama alanları incelendiğinde, kontrol grubuna göre tüm dil alanlarında geriliğin yanında en çok ifade edici dilbilgisi ve okuma-yazma becerilerinin etkilendiği görülmüştür. Zeka puanlarının belirlenmesi amacıyla Raven Standart Progresif Matrisler Testi (sözel olmayan zeka testi) uygulanmış fakat dil performansı ve zeka puanları arasında korelasyon bulunamamıştır. Bu çalışmada, özgül dil bozukluğunda olduğu gibi, genel zeka düzeyinden bağımsız olarak morfosentaktik etkilenme,rolandik epilepsili çocuklarda da ortaya konmuştur.

Yine aynı araştırmacıların (Monjauze ve ark; 2011) remisyonda olan rolandik epilepsili çocuklarda, kortikallateralizasyonun değerlendirilmesi amacıyla eylem üretme ödevi ile birlikte EEG ile olaya ilişkin potansiyeller incelenmiştir. Kontrol grubuna göre, anlamlı derecede dil bozukluğu gösteren rolandik epilepsili çocuklarda, frontal alanlarda,atipik olaya ilişkin potansiyeller elde edilmiştir.

Temporal lob epilepsisi ve rolandik epilepsili çocukların, kontrol grubu ile karşılaştırıldığı bir başka çalışmada; epilepsili çocuklar, sağlıklı kontrollere göre sağ ve sol kulakta gürültülü boşluklar testi (gaps-in- noise test), süre paterni testi (durationpattern test), işitsel alıcı dil sözcük dağarcığı (Peabody Picture Vocabulary Test) ve fonolojik çalışma belleği (anlamsız sözcük tekrarı testi) alanlarında oldukça kötü performans göstermişlerdir. İşitsel P300 latansı ve amplitüdünde gruplar arası fark gözlenmemiştir.Temporal lob epilepsili ve rolandik epilepsili çocuklarda santral işitsel işlemleme  ve dil becerileri komorbidite göstermektedir (Boscariol ve ark, 2015). Benzer bir çalışmada (Amaral ve ark, 2015) rolandik epilepsili çocuklar, sağlıklı akranları ile yukarıda bahsedilen odyolojik test bataryaları ve fonolojik farkındalık testi kullanılarak karşılaştırılmışlardır. Kontrol grubu hem odyolojik değerlendirmede hem de fonolojik farkındalık testinin tüm alt alanlarında (fonem, hece, uyak ve ses yineleme) düşük skorlar almışlardır. 

Fonolojik farkındalık ve süre paterni testiarasında  çok güçlü bir pozitif korelasyon bulgulanmıştır. Bu bağlamda rolandik epilepsili çocukların temporalrezülasyon, temporal sıralama ve fonolojik farkındalık becerilerinde zorluklar yaşadığı öne sürülmektedir.Northcott ve ark (2005)’ın çalışmasında kapsamlı bir nöropsikolojik ve linguistikdeğerlendirmeye alınan rolandik epilepsili çocukların özellikle bellek ve fonolojik farkındalık becerilerinin sağlıklı akranlarına kıyasla etkilendiği ortaya konurken, bellek ile fonolojik işlemleme becerileri ve EEG diken dalgaları arasında korelasyon görülmemiştir. Bu çalışmada nöropsikolojik değerlendirme için WISC-III, WRAML (WideRange of Assesment Memory andLangauge), Rey figür kopyalama ve WIAT(WechslerIndividualAchievment Test) testleri uygulanmıştır. WRAML testi kapsamında görsel ödevlerin yanı sıra; anlık hikaye hatırlama, gecikmiş hikaye hatırlama, hikaye tanıma, cümle hatırlama, sözel öğrenme, gecikmiş sözel öğrenme, sözel bellek alt testleri uygulanmıştır. WIAT kapsamında temel okuma ve heceleme alt testleri vardır. 

Dil değerlendirmeleri kapsamında Peabody Picture Vocabulary Test, CELF-3 (TheClinical Evaluation of Langauge Fundamentals-3), Boston Naming Test, CELF-3’e ait kelime ilişkileri alt testi, fonolojik farkındalık için QUIL (QueenslandUniversty Inventory of Literacy), Test of LangaugeCompetance, motor hız üretimi için ise WMPAC (Verbal Motor ProductionAssesment) testi uygulanmıştır. CELF-3 kapsamında yer alan alt testler; alıcı ve ifade edici dil, cümle yapısı, sözcük yapısı, kavram ve yönergeler, cümle formüle etme, sözcük kategorileri, cümle tekrarlama, cümle birleştirme ve sözcük ilişkileridir. QUIL kapsamında anlamsız sözcük heceleme, anlamsız sözcük okuma, görsel uyak bulma, fonem belirleme, fonem manüple etmedir. TLC kapsamında ise belirsiz cümleler ile yorum yapma alt testleri bulunmaktadır. 

Rolandik epilepsili çocuklar kontrol grubuna göre CELF-3 ve WISC-III testlerinde düşük skorlar almamıştır ama özellikle QUIL testinde skorlar oldukça düşüktür. İlaç alan çocuklar, almayanlara oranla sözcük kategorileri ve sözel öğrenme alt testlerinde daha kötü performans göstermiştir. Bu çalışmadan elde edilen sonuç, rolandik epilepsili çocukların görsel ve sözel bellek ile fonolojik farkındalık alanlarında, sağlıklı akranlarına oranla düşük performans gösterdiğidir. Neri ve ark, (2012), rolandik epilepsili çocuklarda, Wisconsin kart eşleme testi, iz sürme ve sözel akıcılık testi bataryalarını uygulamış ve nöbetleri erken başlayan çocukların nöbetleri geç başlayanlara oranla daha kötü performans gösterdiği ve rolandik epilepsili çocukların normal zeka puanına rağmen yürütücü işlevlerde bozukluk gösterdiklerini ortaya koymuşlardır.

Alanyazında rolandik epilepsili çocukların normal zeka puanına sahip olduğu belirtilmesine rağmen bunun tersini iddia eden çalışmalar da bulunmaktadır. Smith ve ark (2015) rolandik epilepsili çocukların fonolojik işlemleme ve okumada karşılaştıkları güçlükler ile dil bozuklukları ve IQ skorlarının ilişkili olabileceğini öne sürmüştür.

Rolandik epilepsili çocuklarda genel zeka puanı (full-scale IQ) belirli kognitif alanlarda  akranlarına oranla zayıf olsa da genellikle normal sınırlar içindedir. Epileptik nöbetleri erken yaşlarda başlayan çocuklar, dil testlerinde düşük skorlar almaktadırlar ve özellikle sözel akıcılık ve yönerge anlama görevlerinde düşük performans göstermektedirler. Dil bozukluğu, rolandik epilepsi tanısına götürücü bir faktördür. Ayrıca sözel olmayan bellek,işitsel dikkat, inhibisyonve vizyospasyal beceriler de etkilenen kognitif alanlar arasında yer almaktadır. Rolandik epilepsili çocuklarda kognitif alanların etkilenmesi okul başarısını da düşürmektedir. 

Erken başlangıçlı rolandik epilepsili hastalarda okuma, yazma ve matematik gibi alanlarda özgül öğrenme güçlükleriyle karşılaşımaktadır (Vannest,2015).Antiepileptik tedaviden önce kapsamlı nöropsikolojik test bataryalarının uygulandığı rolandik epilepsili çocuklarda, nöbetler yeni başladığında da kogntif alt alanlarda bozukluğunun varlığı ortaya konmuştur (Vintan ve ark, 2012). WISC-R, Peabody Picture Vocabulary Test ve Boston Naming Test bataryalarının kullanıldığı bir çalışmada (Verroti ve ark, 2014) tedavi alan ve almayan rolandikfokuslu epilepsisi olan çocukların, dil ve kognitif testlerde benzer profile sahip olduğu görülmüştür. Bu çalışmada aynı zamanda EEG kayıtları da alınmıştır ve  epileptik odakların iyileşmesinden iki yıl sonra, çocukların test skorlarında iyileşme görülmüştür. 

Sentaktik ve semantik alanlarda değişen zorlukların olduğu cümle okuma-anlama çalışmalarını içeren nörogörüntüleme çalışmasında katılımcılara ‘Müşterinin saçını kesen kuaför, elindeki tarağı düşürdü. Müşteri tarağı düşürdü.’cümlelerinde ilk cümleye göre ikinci cümlenin doğru ya da yanlış olduğuna karar verme ödevi verilmiştir. Rolandik epilepsili çocuklarda sağlıklı akranlarına göre kompanse edici olarak daha fazla beyin bölgesi devreye girmekle beraber, sol kaudat ve putamen de devreye girmiştir. Kontrol grubunda cümle anlama görevinde temporal ve frontal bölgeler görev alırken, nöropsikolojik okuma ve çalışma belleği görevlerinde sadece frontal aktivite görülmüştür. 

Rolandik epilepsili çocuklarda ise hem cümle anlama hem de nöropsikolojik okuma ve çalışma belleği görevlerinde sadece temporal alanda aktivite bulgulanmıştır.Diğer çalışmalarla uyumlu olarakrolandik epilepsili çocuklar sözel olmayan zeka puanından bağımsız olarak psödö-sözcüklerde ve okuma alalarında zorluk yaşamaktadır. Yine önceki çalışmalarla uyumlu olarak rolandik epilepsili çocukların inhibisyon ve set değiştirme problemlerinin olduğu ortaya konmuştur (Malfait ve ark, 2015).


Kaynakça

  1. Temporal AuditoryProcessing andPhonological Awareness in Children with Benign Epilepsy with Centrotemporal Spikes Amaral ve ark, 2015.,BioMedResearch International Volume 2015, Article ID 256340, 9.
  2. Language and centra ltempora lauditory processing in childhood epilepsies Boscariol ve ark, 2015.. Epilepsy&Behavior 53 (2015) 180–183.
  3. FMRI brain response during sentence reading comprehension in children with benign epilepsy with centro-temporalspikes Malfaita ve ark, 2015..,EpilepsyResearch 117 42–5.
  4. Language in benign childhood epilepsy with centro-temporal spikes abbreviated form: Rolandic epilepsy and language. Monjauze ve ark, 2005. Brain and Language 92 (2005) 300 308.
  5. Language deficitsand altered hemispheric lateralization in young people in remissionfrom BECTS Monjauze ve ark,2011..  Epilepsia, 52(8):e79–e83.
  6. Neuropsychological assessment of children with rolandic epilepsy: Executive functions.Neri ve ark, 2012. Epilepsy&Behavior 24, 403–407.
  • The neuropsychological and Langauge profile of Children with Bening Rolandic Epilepsy Northcott ve ark, 2005,Epilepsia,46(6):924-930.
  • A meta-analysis of literacy and language in children with rolandic epilepsy Smith ve ark, 2015.. developmentalmedicine.
  • Cognitive and behavioral outcomes in benig nchildhood epilepsy with centro temporal spikes.Vannest ve ark, 2015.,Epilepsy&Behavior 45 (2015) 85–91.
  • Cognitive and linguistic abnormalities in benign childhood epilepsy with centrotemporal spikes Verroti ve ark, 2010..,ActaPædiatrica ISSN 0803–5253.
  • A neuropsychological assessment, using computerized batterytests (CANTAB), in children with benign rolandi cepilepsy before AED therapy.Vinţan ve ark, 2012. Journal of Medicineand Life Vol. 5, Issue 1pp.114‐119.