Nörolojik Bozukluğu Bulunan Öğrencilerle Çalışmak

Nörolojik Bozukluğu Bulunan Öğrencilerle Çalışmak

Nörolojik bozukluğu bulunan öğrenciler geniş yelpazede semptomlar gösterirler. Çocuklarda yaygın bir şekilde görülen bazı nörolojik bozukluklar Asperger Sendromu, Otizm ve Dikkat Bozukluğu ve Hiperaktivite Bozukluğu (ADHD)’dir. Sınıfınızdaki nörolojik bozukluğu olan çocuklara yardım edebilmek için tanılarından uyarlanmış ders planlarına ve ileri düzey davranış yönetimine kadar bir çok alanda mümkün olduğunca çok kaynak bulun.

Tourette Sendromlu (TS) Çocuklarda Dil ve Konuşma Karakteristiklerine Genel Bakış

1. Tiklerle Karakterizedir

Genetik Ev Referansları’na göre, nörolojik bir bozukluk olan Tourette Sendromu her 1.000 çocuktan 1 ila 10’unu etkilemektedir. TS belirtileri, genellikle çocukluk döneminde- ortalama 7 ila 10 yaşları arasında- görülmeye başlanmaktadır. Bozukluk, erkek çocuklarda daha sık görülmektedir- Ulusal Nörolojik Bozukluklar ve İnme Enstitüsü, erkek çocukların kızlardan üç ila dört kat daha fazla TS’na sahip olduğunu belirtmektedir. Bozukluk, istemsiz tekrar eden davranışlarla yani tiklerle karakterizedir; bu eylemler fiziksel hareketler veya sesletim olabilir. Bu tikler daha ileri seviyede basit veya karmaşık olarak sınıflandırılabilir. Basit bir tikte hareket birkaç kas grubunu kullanır ve anidir. Karmaşık bir tikte ise hareket daha fazla kas grubunu kullanır ve bu hareket oldukça belirgindir. Örneğin basit tik göz kırpmayken karmaşık tik kolu sallamadır. Vokal olarak ise basit tik boğaz temizleme, hırlama veya bağırma olabilirken karmaşık tik başkasının söylediklerini tekrarlama olabilir. TS’ndaki vokal tikler vakalarda motor tiklerden sonra görülmeye başlanır. Vokal tik bulunan TS çocuklarda farklı dil ve konuşma sorunları ortaya çıkabilir.

 

2. Dil ve Konuşma Sorunları

TS’ndaki basit ve karmaşık vokal tikler konuşma üretiminde farklılık gösterebilmektedir. Burd, Christensen ve Kerbeshian, çocuklarda basit vokal tiklerin “genellikle zayıf senkronize solunum, vokal kord ve oral artikülatör mekanizma dizileri içerdiğini” belirtirlerken, karmaşık vokal tiklerin “basit motor tik dizileri, kesici fonemleri veya pragmatik olarak yanlış yerleştirilmiş sözelleştirmeleri içerebileceğini” belirtmişlerdir. TS ile ilgili yanlış bir bilgi, tikleri sırasında müstehcen sözcükleri söyledikleridir. Genetik Ev Referansı, bu tür tiklerin coprolalia olarak adlandırıldığını ve nadir görüldüğünü belirtmektedir. Eğer çocuğun coprolaliası varsa bir sözcük veya söz öbeği söyleyebilir.

TS bulunan bazı çocuklar sözcükleri tekrarlar. Eğer başkasının sözcüklerini tekrarlıyorsa buna ekolali denir. Eğer kendi sözcüklerini tekrarlıyorsa buna palilali denir. Anlık ekolalide çocuk karşısındaki kişinin söylediği sözcüğü anında tekrarlar. TS bulunan çocuklarda vokal tik olarak gecikmiş ekolali bulunur; yani karşısındakinin söylediğini bir süre sonra tekrarlar. Palilali’de çocuk sözcük veya söz grubunu fısıltıyla tekrarlar. TS bulunan öğrenci konuşurken farklı entonasyonlar kullanır. Burd, Christensen ve Kerbeshian bir öğrencinin basit veya karmaşık vokal tiki olsun, “belirgin bir bağlamsal anlamı olmayan daha büyük konuşma birimlerine ekleme yaptıklarından dolayı” semantik kuralları bozduklarını belirtmektedir.

Ulusal Nörolojik Bozukluklar ve İnme Enstitüsü, Tourette sendromlu çocukların yazma veya okuma zorluğu gibi başka dil problemleri olabileceğini de belirtmektedir. Okuma problemi olan öğrenciler, okudukları bilgileri akıllarında tutmakta zorlanabilirler. Shaw, Woo ve Valo, bu bozukluğu olan öğrencilerde görülebilecek diğer okuma problemlerinin sesli okumada harflerin, kelimelerin ve rakamların tersine çevrilmesi ile ilgili problemler olduğunu belirtmektedirler. Eğer çocuğun hızlı göz-kırpma gibi motor tikleri varsa bu durum gözlerini sayfada tutmalarını etkileyeceği için okuma ve yazmada da sorunları olacaktır.

TS’nda konuşma üretimi sorunları olması da muhtemeldir. Bu sendromu bulunan bir çocuk o kadar hızlı konuşabilir ki söylediklerinin anlaşılması mümkün olmayabilir. Bazı çocuklar kekeler. Akıcısızlık bu sendromda görülen bir başka sorundur. Shaw, Woo ve Valo, bu konuşma problemlerinin sadece tikler yüzünden olmadığını; aslında, bu konuşma üretimi sorunlarının TS geninin sonucu olduğunu belirtmektedir.

 

3. Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Tourette sendromu olan çocuklar okula başladıklarında eğitim önemlidir. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi, diğer öğrencileri ve eğitimcileri Tourette sendromu hakkında eğitmenin alay ve bozukluktan dolayı öğrencinin yaşadığı stres miktarını azaltabileceğini belirtmektedir. Bu, öğrencinin kasıtlı olarak rahatsız edici şeyler söylediği veya öğrencinin söylediklerini kontrol edebildiği gibi yanlış anlamaları gidermeye yardımcı olacaktır.

Farklı terapiler, öğrencinin mücadele ettiği semptomlarını koontrol altına almasına yardımcı olabilir. Örneğin, davranış terapisi, tiklerin sayısının veya şiddetinin azaltılmasına yardımcı olabilir. Konuşma terapisi, kekemelik gibi bazı dil ve konuşma sorunları konusunda yardımcı olabilir. Çocuğun doktoru, vokal tikler için tıbbi tedavi önerebilir. Mayo Clinic, etkilenen kasa uygulanan botulinum toksin tip A veya Botox enjeksiyonunun tikleri azaltabileceğini belirtmektedir.

Özel eğitim öğretmenleri ve ebeveynlerin bu durum hakkında bilgi edinmek için çaba göstermeleri ve Tourette’in getirdiği bu tür dil ve konuşma sorunlarına yardımcı olmak ve bu durumu kolaylaştırmak için gerekenleri yapmaları öğrencilerin genel olarak başarılı olmaları için esastır.

Kaynakça:

1- https://www.brighthubeducation.com/special-ed-neurological-disorders/

2- https://www.brighthubeducation.com/special-ed-neurological-disorders/123952-overview-of-speech-and-language-characteristics-in-tourette-syndrome-children/