Duygu Düzenleme Sürecini Anlamak

Duygu Düzenleme Sürecini Anlamak

Doğru bilinenin aksine, yastık yumruklamak öfkeyi azaltmak yerine arttırır. Bu nedenle, çocuğumuza duygularını düzenlemesi için daha iyi ne gibi bir strateji öğretebiliriz? Bu soruyu yanıtlamak için, ilk olarak geriye çekilmeye ve duyguların nasıl ortaya çıktığına bakmaya ihtiyacımız vardır. James Gross (2013)’un duygu düzenleme süreç modeli, insanların duygu düzenlemelerini değiştirmeleri için 5 önemli basamağı anahatlarıyla vermektedir:

  1. Durum Seçimi;belirli duyguları daha çok tetikleyen durumları bulmak veya o durumlardan kaçınmaktır.
  2. Durum Değişimi;duygusal etkilerinin değişmesi amacıyla bazı durumlarda değişiklik olmasını sağlamak için  bir şeyler yapmaktır.
  3. Dikkati Ayarlama;duygusal tepkileri azaltmak veya arttırmak için dikkat dağıtıcı şeyler kullanmak veya bir şeye odaklanmak demektir.
  4. Bilişsel Değişim;duyguyu tetikleyici olayın yorumunu veya kişinin bunun üstesinden gelebilmesi için bireysel kapasitesi hakkındaki yargılarını değiştirmek anlamına gelmektedir.
  5. Tepki Değişimi;duygusal tepki ortaya çıkarıldıktan sonra, duygusal tepkinin fizyolojik, deneyimsel veya davranışsal durumunu değiştirmek için bir şeyler yapmayı içermektedir. Bazı tepki değişimi stratejileri, önceki adımlara geri dönerek durumu değiştirebilir.

Anne ve babalar duygu düzenleme sürecinin her bir basamağında çocuklarına yardımcı olabilirler. Kardeşi, kendisinin yapmış olduğu legolara çarpıp yıkan bir çocuğun öfkesi ile ilgili bir örneği ele alalım. Anne ve babalar çocuklarının aç veya yorgun olmadıklarından ve dolayısıyla da öfkenin artmasına sebep olmayacağından emin olarak "Durum Seçimi" basamağında başarılı olabilirler. "Durum Değişimi" basamağında, çocuğa legolarının yerini değiştirerek daha az çarpılıp yıkılma ihtimalinin az olduğu bir yere koyma öğretilebilir. "Dikkati Ayarlama" ise; yıkılmış olan legolarına dikkatini vermemesi için çocuğu dışarıya çıkarmak veya çocuğa bir atıştırmalık teklif etmek olabilir. "Bilişsel Değişim" çocuğa kardeşinin legolarını kazayla devirdiğini ve legoları çok daha iyi bir biçimde yeniden inşa edilebileceklerini açıklamayı içerir. "Tepki Değişimi" çocuğa legolarını yeniden inşa etmesinde yardımcı olmayı veya çocuğa kendi kelimelerini kullanarak kardeşine kenara çekilmesini veya legoları toplamaya yardım etmesini söylemesini içerir.

Bu modelde, ilk 4 basamak öncül-odaklı duygu düzenlemeyi tekrar oluşturur, çünkü bu basamaklar duyguların üretiminde yer alan süreçleri hedef alır. Son basamak düzenlemedir, çünkü bu basamak çoktan ortaya çıkmış olan duygu ile baş etmek için kişinin ne yapacağını düzenlemeyi içerir. Çoğunlukla duyguyu süreç içerisinde önceden düzenlemek, sonradan düzenlemeye göre çok daha kolay ve etkilidir.

Bu kavram içerisinde de görüldüğü gibi, öfkeyi kontrol etmek için yastığa yumruk atmak etkili bir yöntem değildir. Bu yöntem, durumu veya çocukların bakış açısını değiştirmekle ilgili hiç bir şey yapmaz.

Kaynakça: https://www.psychologytoday.com/us/blog/growing friendships/201806/children-s-anger-management-strategies-work