Oyuncak Seçme Konusunda Yardımcı Olabilecek Bilimsel Temelli Öneriler

Oyuncak Seçme Konusunda Yardımcı Olabilecek Bilimsel Temelli Öneriler

Henüz çocuğuna hangi oyuncağı alacağına karar verememiş olan ebeveynler için, bu yazı yararlı olacaktır. Aşağıdaki öneriler, Amerikan Çocuk Doktorları Akademisi’nin güncel raporlarına dayandırılmıştır. Çocuk Doktoru Healey ve Mendelsohn tarafından yazılan bu rapor dijital oyuncak tercih etme modasının tersine döndüğünü ve geleneksel oyuncakların desteklendiğini ileri sürmektedir.

Çocukların Gelişimlerini Destekleyen Oyuncaklar

Elektronik medya kullanımı, çocuklar ve bakım verenleri arasındaki oyun temelli etkileşimin yerine geçmektedir. Daha kötüsü; dijital oyuncakların, çocukların gelişimini desteklediği konusundaki birçok iddianın bilimsel hiçbir kanıtı yoktur.

Aksine, elektronik medya kullanımı ve dijital oyuncaklar, bazı psikolojik işlevselliğin azalması, ve vücudun geniş kaslarının kullanıldığı koşma ve denge kurma gibi kaba motor aktivitelerinde azalma gibi olumsuz sonuçlarla ilişkilendirilmiştir. Örneğin; geleneksel kitaplar yerine, elektronik konsol kitapları, okuduğunu anlama becerilerinin gelişmesini engelleyebilir.

Basitçe söylemek gerekirse; birçok elektronik (sanal) oyuncağın, geleneksel oyuncakların (fiziksel/somut) sağladığı kadar yarar sağlayamadığı görülmektedir.

Geleneksel Oyuncakların Ortak Çeşitleri

Peki, hangi geleneksel oyuncak çocukların gelişimini desteklemektedir? Bu oyuncaklar aşağıdaki şekilde kategorilere ayrılmıştır:

İnce Motor Kaslarını Güçlendiren Oyuncaklar: Bazı oyuncaklar ince motor kaslarının (örneğin; parmak becerileri, bileklerin esnekliği) gelişimini desteklemektedir. Bu oyuncaklarla oynamak; çocuğun kavrama, tutma, veya nesneyi hareket ettirme becerilerinin olmasını gerektirir. İnce motor becerilerinin gelişmesine olanak sağlayan oyuncaklarla ilişkili aktivitelere örnek olarak; legolarla yapı oluşturmak, puzzle’ları bir araya getirmek, ve şekiller kesmek verilebilir.

Hayal gücünü geliştiren Oyuncaklar: Bu oyuncaklar (Örneğin; oyuncak arabalar ve uçaklar, bebekler, aksesuarlar, mutfak eşyaları, aksiyon figürleri, kostümler, ve diğerleri), sembolik ve yap-inan oyunlarını destekler. Basit oyuncaklar daha iyidir, çünkü çocuğa daha fazla özgürlük verir ve daha çok hayal gücünü destekler. Çocuk bu oyuncakları kullandığında, her seferinde yeni bir dünya ve hikaye yaratır.

Yaratıcılığı Geliştiren Oyuncaklar:Çocuklar, özellikle kendilerini ifade etme konusunda özgür olurlarsa ve eleştirilmekten korkmazlarsa, çoğu zaman, yaratıcı aktivitelerden (Örneğin; çizim ve boyama) zevk alırlar. Yaratıcı aktiviteler gerektiren materyaller; çeşitli boyutlardaki renkli kağıtlar, tehlike içermeyen makaslar, renkli kalemler, boya fırçaları, sulu boya, ve oyun hamurudur.

Dil ve Kavram Öğrenimini Destekleyen Oyuncaklar:Kutu oyunları ve kart oyunları; çocuğunuza matematikle ilgili kavramları öğretmek, problem çözme yetenklerini güçlendirmek, ve sosyal becerilerini geliştirmek için oldukça faydalıdır. Aynı zamanda birlikte kitap okumak ve kitap hakkında konuşmak; sadece yeni kelimeler öğrenecekleri için değil, dil becerilerini de geliştirecekleri için oldukça yararlıdır.

Fiziksel aktiviteleri Destekleyen Oyuncaklar:Birçok oyuncak, özellikle medya temelli oyuncaklar, çocuğu hareketli oyunlara teşvik etmez. Oturarak sakince oynanan oyunlar, sağlık problemleriyle (Örneğin; Obezite) ilişkilidir ve kaba motorun gelişmesi için oldukça az imkan tanır. Fiziksel aktivitelere alan tanıyan oyuncaklar; itme ve çekme oyuncakları, büyük oyuncak arabalar, bisiklet, toplar (Örneğin; Basket topu), ve atlama ipidir.

Son Düşünceler

Oyuncaklarla oynamanın başlıca amacı, sıcak ve destekleyici iletişim ve etkileşimi arttırmaktır. Bu nedenle dijital veya geleneksel oyuncaklar, sosyal etkileşimin yerine geçmemeli, aksine arttırmalıdır.

Çocuk ve bakım vereni arasındaki etkileşimi arttıran ideal oyuncaklar; dil, problem çözme, karşılıklı olma, işbirliği, yapar gibi görünme ve yaratıcılık konusunda zengindir.

Çocuk doktorlarının raporlarına göre, ebeveynlerin ve bakım verenlerin güvenli ve çocuğun gelişimine uygun olan oyuncakları seçmeleri gerekmektedir. Bu nedenle; hayal gücünü arttıran, çocuk-bakım veren etkileşimini destekleyen, problem çözmeye ve keşfetmeye teşvik eden, hem zihinsel hem de fiziksel aktiviteleri içeren, güvenli oyuncakları seçmelisiniz. Ziller ve ıslık çalan düdüklerin olması, oyuncakları daha iyi yapmaz. Daha önce de belirtildiği üzere, bazen en basit oyuncak, en iyi oyuncaktır; çünkü bu oyuncaklar çocuklara hayal güçlerini kullanma fırsatı verir.

Kaynak: https://www.psychologytoday.com/us/blog/finding-new-home/201812/science-based-tips-buying-toys-kids