Okul Öncesi Dönemde Problem Davranışlar

Okul Öncesi Dönemde Problem Davranışlar

Davranış sorunları nedeniyle, tedavi gören çocukların çoğu, okul çağı dönemdedir. Sınıfta hareketlidirler, öğretmenleri görmezden gelirler ya da meydan okurlar ve diğer çocuklarla fazla agresif davranırlar. Ancak, birçok durumda bu çocuklar okula başlamadan yıllardır sorunlu bu davranışları sergilerler. Okul öncesi dönem, çocuklarının dürtülerini yönetmek ve davranışlarını düzenlemek için öğrenmede yardıma ihtiyaç duyabileceğine dair işaretler:

  • Akranlarına göre daha fazla ve daha ciddi bir kriz yaşamalar.
  • Ebeveynlerini yorgun düşürmeleri
  • Davranışları ile aile hayatını bozmaları ve diğer aile üyelerine ciddi bir yük getirmeleri
  • Davranış üzerine çatışmanın, ebeveynler arasında olumsuz ilişkiler yaratması
  • Ebeveynlerin küçük kardeşlere zarar verebileceklerinden endişe duymaları

Okul öncesi çocuklar için ne tür terapi etkilidir?

Bu yaşta davranış sorunları olan çocuklara; ebeveynlere yönelik merkezlerde tedavi etme, onlara bir çocuğun davranışını daha etkili bir şekilde şekillendirme becerisi öğretmek ve aile ilişkilerini daha olumlu bir şekilde yapılandırmaktır.

Ebeveyn-Çocuk Etkileşimi Terapisi:Bu terapide ebeveynler, 2 ila 7 yaş arasındaki çocukları bir dizi görevle yönlendiren ve bir yandan da istenen ve istenmeyen sınırlara etkili bir şekilde cevap verebilmek için bir dizi görev ve uygulama tekniği öğreten terapist ile çalışır. Eğitim, genellikle 14-17 seans gerektirir.

Ebeveyn Yönetimi Eğitimi:Bu terapide; zorlu davranışlarla daha etkin bir şekilde başa çıkabilme becerisi, terapist tarafından öğretilir ve modellenir ve sonra ebeveynlerle genellenir. Her seanstan sonra, ebeveynler evde becerileri uygular.

Pozitif Ebeveynlik Programı:Bu terapi, çocuğun davranış problemlerini çocukluktan ergenliğe kadar tedavi etmek ve pozitif ebeveyn-çocuk ilişkilerini geliştirmek için tasarlanmıştır. Odak noktası, ebeveynlere çocuk davranışlarını yönetmede kendine güven ve yeterliliği artırmak için bilgi ve beceriler kazandırmaktır.

Terapiye ne zaman başlanmalı?

Çalışmalar, çocukların 7 yaşına kadarki dönemde tedaviye en iyi şekilde yanıt verdiklerini göstermektedir. Çocuklar ne kadar erken tedavi edilirse ve ebeveynler onlarla uygulamak için bu beceriyi ne kadar uzun süre kullanırsa, iyidir. Psikolog Melanie Fernandez şu şekilde açıklamaktadır: “Bir çocuğun uzun vadeli kişiliğini geliştirmek için kazanımları kilitlemek ve bu olumlu etkileşim türlerini yakalamak için zamanınız var.”

"Çocuklar; ebeveynlerin sıkıntılı bulduğu şekilde davranırken, genellikle beklemeleri söylenir, çünkü çocuklar büyümeye devam ederler. Ancak gerçek şu ki, çocuklar yaşa uygun şekilde hareket edemediğinde, beklememek en iyisidir ” diye belirtmiştir Dr. Fernandez. Çocuklar her zaman öğrenirler ve kontrol dışı davranışları ne kadar uzun süre tolere edilirse, o kadar sıkı bir şekilde köklenir. Fernandez; “Bu uyumsuz davranış ne kadar uzun sürerse, devam ediyor” olduğunu öne sürmüştür.

Ancak ebeveyn eğitimi; yıkıcı veya kontrolden çıkmayan çocukların, dürtülerini yüceltmeyi ve yönlerini etkili bir şekilde yanıtlamayı öğrendikleri becerileri öğrenmesine yardımcı olur. Çocuklara, "problem" olarak etiketlenmelerinden nasıl kaçınacakları konusunda yardımcı olur.

Bir ebeveyn çocuğunun terapiden ne zaman faydalanabileceğini nasıl bilebilir?

Dr. Fernandez; iki ve üç yaşındaki çocukların hepsinde, öfke patlamalarının olduğunu ve ebeveynden dolayı olabileceğini belirtiyor. Çocuklara sürekli hayır denmesi normaldir. Verdiğiniz tek cevap “hayır” olduğunda ve büyük bir kavga olmadan cevap değişmediğinde, davranış gerçekten dikkati hak etmektedir. Bu bir sıklık meselesidir, ancak öfke nöbeti onların ne denli zayıf olduğunu da göstermektedir. Çocuğunuzun sinirlendiğini, uzun süre ağladığını ve sık sık öfke nöbetleri görüyorsanız, yardıma ihtiyacınız olabilir.

Zor davranışlar; normal bir şeymiş gibi olduğunda, ailede sıkıntıya neden olduğunda, depresyona girmeye başladığınızda veya depresif olmaya başladığınızda, yardım almayı düşünmelisiniz.

Sorunun bir başka belirtisi, kendi yaşam tarzınızı ayarlamak zorunda hissetmenizdir, çünkü çocuklara uygun yerlere bile gidemezsiniz. Ağlamak veya savaşmakla biteceği için markete bile gidemiyorsanız, yardım almanın zamanı gelmiş olabilir.

Peki ya harekete geçmeyen ama sadece emirlere uymayan çocuklar?

Bir başka sorun da davranışsal terapistlerin, “pasif uyumsuzluk” olarak adlandırdığı şeydir. Çocuğunuza altı, yedi, sekiz kez bir şey yapmasını söylediğinizde ve o bunu yapmıyorsa, “Bir dakika daha” veya “Geliyorum” veya “Oynuyorum”, ya da sadece düpedüz, sizi duyduğunu bildiğiniz zaman sizi görmezden geliyorsa, bu sorunlu bir hal alır; çünkü çocuk öğretmenlerin isteklerine uymazsa okul başarısı mümkün olmayacaktır.

Ebeveyn eğitiminde neler olur?

Programlar; yaklaşımlara göre farklılık gösterir, ancak ortak yönleri ebeveynlere çocuklarıyla gelişimsel olarak uygun bir şekilde nasıl etkileşime gireceklerini ve daha sonra çocuklarından makul beklentileri ve bu beklentileri bir şekilde iletebileceklerini öğretmektir. Eğitim, çocuklarının onları dinlemesini daha olası kılar. Ebeveynler, çocuklarının yaptıkları ve dinlemedikleri zamanları takip etmenin çok tutarlı ve tahmin edilebilir bir yolunu öğrenirler. Çok sık pratik yaparlar ve yanıtlar otomatikleşir. Böylelikle, zorlu durumlarda veya istisnalar gibi görünen durumlarda bile nasıl tepki vereceğini bilirler.

Erken müdahale önemlidir, çünkü çocukların hem evde hem de okulda çok olumsuz bir deneyim yaratan kötü alışkanlıklar ve davranışlar etrafında, bütün bir yaşam tarzı kurmadan önce yeni davranışlar öğrenmelerine yardımcı olur. Çocukların ebeveynlerinin, diğer yetişkinler ve çocuklarıyla da pozitif bir ilişkisi olması gerekir.

Kaynak: https://childmind.org/article/problem-behavior-in-preschoolers-2/