Dokunulma Korkusu: Hafefobi Sebepleri Ve Tedavileri

Dokunulma Korkusu: Hafefobi Sebepleri Ve Tedavileri

Hafefobi, dokunulma korkusuyla karakterize anksiyete bozukluğudur. Hafefobi için diğer isimler arasında chiraptofobi, aphenphhobia ve thixophobia vardır.

Yabancılar tarafından dokunulmak veya rızası olmadan dokunmak birçok insanı rahatsız edebilir. Bununla birlikte, eğer korku yoğunsa, aile veya arkadaşlar tarafından dokunulduğunda bile ortaya çıkar ve eğer ciddi sıkıntılara neden olursa, hafefobi olabilir.

 

Bu durum, allodini olarak adlandırılan, dokunmaya karşı aşırı duyarlılıktan farklıdır. Allodini hastası bir kişiye dokunmaktan da kaçınabilir, ancak bunu yaparlar çünkü korkudan çok acı hissetmelerini sağlar.

Belirtiler

Dokunulma korkusu, kişiye neredeyse her dokunuşunda korku oluştuğunda, 6 aydan fazla sürdüğünde ve ilişkiler veya iş yaşamını bozduğunda bir fobi olarak kabul edilir.

Aşağıdaki belirtiler hafefobiyi gösterebilir:
-dokunulduğunda veya dokunulmayı düşünürken derhal korku veya endişe
-kalp atış hızı, terleme, ateş basması, karıncalanma ve üşüme gibi panik ataklar
-bir kişiye dokunulabilecek durumlardan kaçınılması
-korkunun irrasyonel ve orantısız olduğu bilinci
-genel endişe, depresyon ve fobi sonucu yaşam kalitesi düşük

Çocuklar dokunduklarında aşağıdaki belirtileri gösterebilir:

-ağlamak
-donma pozisyonu
-öfke nöbetleri
-bakıcılarına yapışmak

Doktorlar, belirli nesneler veya durumlarla ilgili anksiyete bozuklukları olan fobileri teşhis etmek için, Zihinsel Bozuklukların Teşhis ve İstatistik El Kitabında (DSM-5) listelenen belirtilere atıfta bulunur.

Nedenler

Hafefobi, dokunulan travmatik bir olayı tecrübe etmek veya tanık olmaktan kaynaklanabilir. Bir kişi fobiyi tetikleyen olayı, özellikle de o zamanlar çok küçüklerse, hatırlayamayabilir.

Fobiler ailede de çalışabilir. Bir kişi, sevdiği bir kişiyi korku ya da dokunulmaktan kaçınma ifadesini gözlemlerse, dokunulma korkusunu öğrenebilir.

Hafefobi bazen kendi başına meydana gelebilirken, diğer koşullarla da ilgili olabilir. Bunlar şunları içerir:

Bir mikrop korkusu (mizofobi): Bir kişi, kirlenme veya temiz olma korkusu nedeniyle dokunulmaktan kaçınabilir.

Bir kalabalık korkusu (oklofobi): Oklofobisi olan bir kişi, kalabalığın içinde yabancıların dokunmasından endişe duyabilir.

Obsesif-kompulsif bozukluk (OKB): OKB’li bir kişi, başkaları tarafından dokunulmak gibi kendi kontrolleri dışındaki bazı durumlardan korkabilir.

Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB): Dokunulma korkusu, saldırı veya cinsel istismara tanıklık etmek veya tanık olmak gibi, dokunma ile ilgili önceki bir travmatik deneyimden kaynaklanabilir.

Risk Faktörleri

Fobiler nispeten yaygındır. Ulusal Ruh Sağlığı Enstitüsü (NIH), Amerika Birleşik Devletleri’ndeki yetişkinlerin yüzde 12,5’inin yaşamlarının bir noktasında bir fobi yaşadığını tahmin ediyor.

Aşağıdaki faktörler hafefobiyi daha muhtemel hale getirebilir:

-Dokunulmayı içeren olumsuz geçmiş deneyimler.
-Bir ailede hafefobi veya diğer anksiyete bozuklukları. Korkular gözlem yoluyla öğrenilebilir. İnsanları kaygı ya da fobik bozukluk geliştirmeye daha fazla zorlaştıran genetik faktörler de olabilir.
-Diğer fobiler. DSM-5’e göre, belirli bir fobik bozukluğu olan kişilerin yaklaşık yüzde 75’inin birden fazla fobisi olacaktır.
-OKB, TSSB veya genel anksiyete bozukluğu gibi diğer ruh sağlığı koşulları.
-Cinsiyet. Hafefobi gibi durum fobileri kadınlarda erkeklerden iki kat daha fazla görülür.
-Kişilik tipi. Nevrotik bir kişiliğe sahip olmak ya da davranışsal inhibisyona eğilimi olmak, kaygı ve fobik bozuklukların gelişimi için risk faktörü olabilir.

Bir fobiyi aşmanın en büyük engellerinden biri de korkuya neden olan durumdan kaçınmaktır. Tedaviler, bir kişinin korkularıyla ilgili kaygının üstesinden gelmeye ve kademeli olarak korkularının üstesinden gelmeye yardım etmeyi amaçlar.

Fobiler için etkili tedaviler şunlardır:

Psikoterapi veya Konuşma Terapileri

Bir kişinin fobileri yönetmesine veya üstesinden gelmesine yardımcı olacak birçok tedavi türü vardır. Bunlar şunları içerir:

Bilişsel davranışçı terapi (BDT), kişiye dokunulduğunda hissedebilecekleri kaygıyla baş etmelerine yardımcı olmak için yeni davranışlar ve düşünce süreçleri öğretebilir.

Maruz kalma terapisi, bir kişinin haftalarca veya aylar boyunca güvenli ve kontrollü bir ortamda korkusu ile yavaş yavaş maruz kaldığı yerdir. Bu, dokunulmayı ve fiziksel olarak dokunulmayı ya da kalabalık bir alanda durmayı sürdürmeyi hayal ederek başlayabilir.

Sanal gerçeklik maruziyeti terapisi, nesnenin yakınında veya durumda olma riski olmadan, fobik nesnelere veya durumlara güvenli ve kontrollü bir şekilde maruz kalmayı sağlar. Bir inceleme, bunun fobiler için yararlı bir terapi olabileceğini buldu.

İlaçlar

Beta-bloker veya antidepresanlar gibi ilaçlar acil anksiyete ve panik belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu ilaçlar genellikle psikoterapiler ile birlikte kullanılır.

Başa Çıkma Mekanizmaları

Nefes egzersizleri ve diğer rahatlama teknikleri kaygı ve panik atakları yönetmek için kullanışlıdır. Uzun ve derin nefes almaya odaklanmak, bir insana dokunulduğunda derhal kaygı belirtilerini azaltabilir.

Farkındalığı uygulamak, bir kişinin düşünce süreçlerini ve davranışlarını anlamasına ve kaygı ile daha iyi baş etmenin yollarını geliştirmesine yardımcı olabilir. Son zamanlarda yapılan bir gözden geçirme, farkındalığın endişe ve depresyonu tedavi etmede ve önlemede etkili olduğunu buldu.

Egzersiz yapmak, rahatlamak için zaman ayırmak ve yeterince uyumak, genel akıl sağlığını geliştirmek için güçlü yollardır.

Öz-bakım, endişe ve paniği azaltmak için sıklıkla kullanılır ve aynı zamanda bir kişinin fobileriyle mücadele etmesine yardımcı olabilir.

Ne Zaman Doktora görünmeli?

Özel korkular, özellikle çocuklarda aşırı olabilir, ancak genellikle tıbbi tedavi olmadan kaybolurlar.

Dokunulma korkusu, dokunma etrafındaki kültürel ve sosyal beklentilerden dolayı baş etmek için özellikle zor bir korkudur.

Bu korku 6 aydan uzun bir süre devam ederse, günlük durumlardan yoğun bir şekilde kaçınmaya neden olur ve kişisel ya da iş yaşamının önüne geçerse, bir kişi doktorlarına başvurmalıdır.

Spesifik fobiler tedaviye çok iyi yanıt verir. Günlük başa çıkma mekanizmalarının kullanılması, bir fobinin bir insanın hayatı üzerindeki etkisini azaltabilir ve uzun vadede fobinin üstesinden gelmelerine yardımcı olabilir.

Kaynakça: https://www.medicalnewstoday.com/articles/320763.php

Bu çeviri Uzman Klinik Psikolog Gizem Kıyıcı tarafından yapılmıştır.
Uzman Klinik Psikolog Gizem Kıyıcı’dan Randevu almak için: 0216 456 42 42 – 0533 165 60 94