Duyusal Diyet Nedir ve Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Olan Çocuklara Nasıl Yardımcı Olur?

Duyusal Diyet Nedir ve Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Olan Çocuklara Nasıl Yardımcı Olur?

 

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan çocukların duyusal ilişkilerden büyük ölçüde nasıl faydalandıklarını araştırıyoruz.

 

Duyusal Diyet Terimi Ne Anlama Geliyor?
Kısacası, duyusal bir diyetin yemek ya da yemek pişirme ile hiçbir ilgisi yoktur. Duyusal diyet DEHB tanısı almış çocukların işlevselliğini destekleyen eylemler ve aktiviteler bütünüdür.

DEHB olan bir çocuğun günlük işleyişi ve refahı için bu diyetin uygulaması çok önemli olabilir. Patricia Wilbarger tarafından belirtildiği gibi, “Duyusal bir diyet, bireylerin ustalıklı, uyarlayıcı ve günlük yaşamlarında düzenli olmaları için belirli bir nitelik ve miktarda duyusal deneyim gerektirme ilkesine dayanır.”

Bunu yaşamlarımızda yetişkinler olarak görüyoruz, DEHB olan çocuklara gelince de, çevrelerinde karşılaştırılabilir anlara ihtiyaç duyuyorlar, böylece diyet, hem fiziksel hem de zihinsel olarak rahat hissetmelerini sağlıyor.

Duyusal Bir Diyet Nelerle İlişkilidir?
Duyusal diyetler genellikle değişkenlik gösterir ve çocuğun bireysel ihtiyaçlarına bağlıdır. Duyusal bir diyet, görsel veya işitsel işlevlerin yanı sıra konsantrasyon ve bilişsel düşünceyi desteklemeyi içeren çeşitli aktivitelerden oluşabilir.

Faaliyetlerin çocuğun gelişim hedefleriyle aynı olması önemlidir. Bu aktiviteler ebeveynler, arkadaşlar ve uzmanlar tarafından tanımlanabilir. Duyusal bir diyetin DEHB olan hastalar için özellikle yararlı olmasının nedeni şunlardır:
 

 

  • Uyku düzeni ve rutinlerde daha iyi yardım
  • Negatif ruh hallerini dengeleme konusunda yardım
  • Okulda ve işte daha fazla odaklanma sağlama
  • Egzersizle duygusal düzenlemenin iyileştirilmesi (Kum havuzunda oynamak, trambolinde zıplamak gibi)

 

Ergoterapistler veya sağlık uzmanları, bir çocuğun geçirdiği normal bir güne dayanarak bazı duyusal diyetler planlar. Bu plan, TV’ye ve akıllı telefonlara yatmadan önce sınırlama getirme gibi bir uygulamayı da içerebilir.
{!GALLERY}
Duyusal Bir Diyeti Dâhil Etmek
Duyusal bir diyeti çocuğun hayatına entegre etmek çoğu zaman çevresini değiştirmeyi gerektirir. Diyet ortamlarını eve, okula veya daha geniş bir topluluğa uyarlamak ilk başta zor olabilir ancak yeni oyun süresi etkinlikleri ve planlanan sosyal etkileşimler için verilen öneriler bu sürece yardımcı olabilir.

Rutin olarak gerçekleştirilen faaliyetlerin DEHB olan çocuklar için pozitif bir duyusal diyet oluşturmasına yardımcı olduğu anlaşılmıştır. Bu faaliyetlerden bazıları şunlardır:
 

 

  • Gerektiğinde diyet ve beslenmede değişiklik yapılması
  • Okul öncesi açık oyun alanı ekipmanı üzerinde ayarlamalar yapmak
  • Gün boyunca birden fazla mola verilmesini sağlamak
  • Okuldan sonra duyusal ihtiyaçları karşılayan fiziksel egzersizler yapmak
  • Uykudan önce derin basınç masajları

 

Duyusal Diyetler ve Propriyoseptif (Öz Duyum)
Propriyoseptif girdi, eklemler, kaslar ve bağ dokularındaki hisleri ifade eder. Bedenin fiziksel farkındalığının yaratılmasına yardımcı olan şey de budur. DEHB olan çocuklar, kaldırma, itme vb. dâhil olmak üzere fonksiyonel hareketlerle propriyoseptif girdiler alabilirler.

Her yaştan ve evreden çocuklar, farklı tiplerde propriyoseptif girdiye ihtiyaç duyarlar. Bunun nedeni, beyin gelişiminin, dış uyaranlara verilen tepkilerin düzenlenmesinde çok önemli bir rol oynamasıdır:
 

 

  • Yeni yürümeye başlayan çocuklar ve okul öncesi dönemdeki çocuklar – İtme ve çekme hareketlerinden yüksek oranda faydalanırlar. Bu bir bebek arabasını itmeleri olabilir. Bu yaş grubu küçük sırt çantaları özellikle hafif oyuncaklar veya giysilerle doluysa, vücut ağırlıklarının etkilerini de anlayabilirler.
  • Okul çağındaki çocuklar – Sıçrama, bu yaş grubunda birçok yarar sağlar. Bir çocuk bir trambolin üzerinde zıpladığı zaman, yaşadığı duyusal his serotonin hormonunun beyinden salgılanmasını sağlayarak, ruh halini ve kaygıyı kontrol etmesine yardımcı olur.
  • Gençler ve genç yetişkinler – Ağır yüklerden en fazla şekilde yararlanırlar. Gençler serbest ağırlıklarla ya da evin etrafında yapmaları gereken bazı görevlerle güvenli bir şekilde eğitilip teşvik edilmelidir. Yeni propriyoseptif girdi formları profesyoneller ile tartışılabilir ve daha geniş bir duyusal diyetin bir bileşeni olarak planlanabilir.

 

Kaynakça
https://www.parenta.com/2019/09/16/sensory-diets-and-how-they-can-help-children-diagnosed-with-adhd/

Dilgem uzmanlarından destek almak ve randevu oluşturmak için: +90 (216) 456 42 42
                                                                                                        +90 (533) 165 60 94