Dil ve Konuşma Gelişimi Destek Eğitim Seti

Dil ve Konuşma Gelişimi Destek Eğitim Seti

Nelson (1973), çocukların sözcük haznelerinin 10 sözcüğe ulaşmasının dil gelişiminin sabit bir göstergesi olduğunu iddia etmektedir (akt. Dale, 1976).  Nelson’ın örnekleminde 10 sözcüğe ulaşan çocuklar yaklaşık olarak 15 aylık çocuklardır. İlk sözcükler 8-16 ay arası ortaya çıkabilir ancak genelde gözlenen 12. ay civarında ortaya çıktığıdır.

12. ayda çocuk genelde tek tük sözcükler söylerken, 18. aya geldiğinde bu sayı ortalama 50’ye çıkmaktadır. Dil gelişimiyle ilgilenen her araştırmacının da belirttiği gibi alıcı dil ifade edici dilden her zaman daha önde gelişmektedir. Nelson (1973), tek sözcük dönemindeki bu 50 sözcüğün %50’sini isimlerin oluşturduğunu söylemektedir (akt. McLoughlin, 2006).

Bu isimler ise genelde nesneler, kişiler, hayvanlar ve oyuncaklar üzerinde yoğunlaşmaktadır. İlk sözcük birleşimleri ortalama 24 ay civarında gözlenmektedir. İkili birleşimlerin ortaya çıkmasının ardından sözdizimsel (dilbilgisel) işlemler de çocuğun dil ediniminde yer almaya başlamaktadır. İkili birleşimlerde; iki bağımsız biçimbirimin arka arkaya kullanımı olabileceği gibi (baba gel, anne ver), bir bağımsız ve bir de bağımlı biçimbirimin kullanımı da olabilmektedir (gel-di, at-tı).

Bu dönemde çocuğun söylediği sözcüklerin dağılımlarının çoğunlukla isim, isimlerden daha az sayıda eylem ve birkaç belirteç ile adıl olduğu belirtilmektedir.

Bernhardt ve ark. (2007) 18-24 ay arasında ortaya çıkmayan ikili birleşimlerin ilerdeki bir dil-konuşma gecikmesinin belirtisi olabileceğini ileri sürmektedir. Gershkoff-Stowe ve Hahn (2007), gerçekleştirdikleri bir çalışmada çocukların 3 yaş (36 ay) öncesinde dağarcıklarında 500 sözcükten fazlasının bulunduğunun altını çizmişlerdir. Normal dil gelişimi gösteren çocukların dil edinimleri tabii ki 3 yaşında sonlanmamaktadır.

Ölmez ve Maviş (2010), 24-36 ay arası normal gelişim gösteren çocuklar ile 30-48 ay arası gecikmiş dil ve konuşması bulunan çocukların dilsel becerilerini TİGE-2 kullanarak karşılaştırmışlardır; buna göre, 24-28 ay tipik gelişimi olan çocukların ortalama 362 sözcük, 29-32 ay çocukların ortalama 513 sözcük ve 33-36 ay çocukların ise ortalama 481 sözcük ürettiklerini ortaya koymaktadır.

CDI adaptasyonu olan TİGE I-II anne raporlamalarına bağlı bir envanterdir; yani, yukarıda geçen ortalamalar annelerin çocukları için “anladığını veya söylediğini” varsaydığı sözcükler üzerinden hesaplanmıştır. Bu yaşları takip eden aylarda anneler çocukların her yeni öğrendiği sözcüğü not alamayabilirler. İşte bu yaşlardan itibaren objektif değerlendirmeler veya dil/adlandırma testleri tercih edilir.

Dolayısı ile son çalışmalardan biri (Maviş ve ark, 2017), TİGE içinde yer alan kategorilerden seçilerek resimlenen sözcükleri 36 (3 yaş), 48 (4 yaş) ve 60 (5 yaş) aylık çocuklardan adlandırmalarını isteyerek yaşlar arasındaki farklılıkları değerlendirmiştir; tüm yaş grupların birbirinden anlamlı olarak farklılaştığı sadece “Oyuncaklar ve Eylemler” kategorileridir.

Sadece 3 yaş grubunun diğer yaşlardan düşük puan aldığı kategoriler ‘Hayvanlar, İnsanlar, Yiyecek-İçecekler, Ev Eşyaları, Sıfatlar ve Gidilecek Yer’lerdir. Bu kategorilerde 4 ve 5 yaş grupları arasında anlamlı farklılık bulunmamaktadır. Sadece 5 yaş grubunun diğer gruplardan anlamlı olarak yüksek puan aldığı kategoriler ‘Taşıtlar, Mobilyalar ve Ev Dışı’dır.

Bu kategorilerde 3 ve 4 yaş grupları arasında anlamlı farklılık bulunmamıştır. Vücut bölümleri kategorisinde sadece 3 yaş ile 5 yaş grubu arasındaki farklılık anlamlıdır. ‘Giysiler’ kategorisi için ise hiçbir yaş grubu anlamlı olarak farklılaşmamaktadır.

Sözcük edinim bilgisi ve sözcük dağarcığı, üzerinde en çok çalışılan konulardır. İnsanlar ne kadar büyürse büyüsün sözcük edinme süreçleri hiç bitmez. Özellikle ana dili Türkçe olan çocuklar sözcük dağarcıkları gelişmiş ise bunlarla gerekli ekleri ve işlev sözcükleri kullanarak anlamlı cümleler kurabilirler.

Morfolojik açıdan daha az gelişmiş ama çatısı sözcük düzeni (Özne-Eylem-Nesne) üzerine kurulmuş olan İngilizce’ de sözcük edinimi ve öğrenimi çok önemlidir. Her durumda, cümle kurmak için sözcük gereklidir; deneyim ile eğitim çocuğun sözcük dağarcığını zenginleştirerek cümle kurmaya hazırlar.

Bireylerin dil ve konuşma gelişimini desteklemek amacıyla geliştirilmiş kapsamlı bir settir. Set, toplam 15 ünite ve 30 farklı kategoriden seçilmiş sözcüklerin görsellerinden oluşmaktadır. Her görselin kartı bireysel ya da maksimum 4 kişilik gruplarla çalışma için en uygun boyutlar olan 9 cm X 9 cm ebatlarındadır. Kartlarda 20'lik mukavvaya çift yüz renkli sıvama yapılmıştır.

Dayanıklılığı arttırmak ve yıpranmayı önlemek adına kartların her iki tarafı selefonla kaplanmış; tehlikeyi önlemek adına ise kartların köşeleri oval olarak tasarlanmıştır. Çocuklarla çalışırken ortak ilginin kolayca sağlanabilmesi adına fotoğraf görseller yerine çizim görseller tercih edilmiştir.

Dil ve Konuşma Gelişimi Destek Eğitim Seti'nin Üniteleri

1. Dil ve Konuşma Gelişimi Destek Eğitim Seti Hayvanlar Ünitesi
2. Dil ve Konuşma Gelişimi Destek Eğitim Seti Meslekler Ünitesi
3. Dil ve Konuşma Gelişimi Destek Eğitim Seti Giysiler& Aksesuarlar & Oyunlar & Oyuncular & Oyuncaklar Ünitesi
4. Dil ve Konuşma Gelişimi Destek Eğitim Seti Müzik Aletleri & Saat Birimleri & Yiyecekler & İçecekler Ünitesi
5. Dil ve Konuşma Gelişimi Destek Eğitim Seti Nesneler & Vücudumuz Ünitesi
6. Dil ve Konuşma Gelişimi Destek Eğitim Seti Ev Eşyaları Ünitesi: I, II, III
7. Dil ve Konuşma Gelişimi Destek Eğitim Seti Mekanlar & Meyveler & Sebzeler Ünitesi
8. Dil ve Konuşma Gelişimi Destek Eğitim Seti Doğa & El Aletleri Ünitesi
9. Dil ve Konuşma Gelişimi Destek Eğitim Seti Eylemler Ünitesi: I, II, III
10. Dil ve Konuşma Gelişimi Destek Eğitim Seti Oral Motor Alıştırmalar & Tanımlamaya Yardımcı Sözcükler Ünitesi
11. Dil ve Konuşma Gelişimi Destek Eğitim Seti Alfabe & Renkler & Sayılar & Türk Paraları & Taşıtlar Ünitesi

Dil ve Konuşma Gelişimi Destek Eğitim Seti'nin Çocuklara Katkıları;

1. Bilmediği kelimelerin anlam ve yapısını öğrenebilmek için sözlük ve başka kaynaklara başvurma alışkanlığı kazandırmak,
2. Birleşik kelime, deyim, atasözü gibi kelime kümeleşmelerini tanıtmak, anlamlarını öğretmek,
3. Dil, Bilişsel, Sosyal ve Ruhsal Gelişim Alanlarını destekleyerek çocukların genel gelişimini desteklemek,
4. Kartlarda yer alan resimleri doğru olarak adlandırmak / betimlemek,
5. Kartlarda yer alan resimleri tanımak,
6. Kartlarda yer alan resimleri türlerine (kategori, işlev, renk, şekil) göre ayırıp gruplandırmak / sınıflandırmak,
7. Kelimeleri, deyimleri, terimleri günlük ilişki ve yaratıcı anlatımında doğru ve yerinde kullanmayı öğretmek,
8. Kelimelerin karşıtlarını, yakın anlamlılarını, karşılıklarını öğretmek, anlam sınırları üzerinde bilinç kazandırmak,
9. Kelimelerin türevlerini öğreterek kelime ailesini tanıtmak,
10. Kelimelerin yapılışlarını tanıtarak, anlamlarını daha iyi belirleyebilecek bilgiler vermek,
11. Kullanmakta olduğu kelimelerin anlamlarını, kullanışlarını durulaştırmak; yanlış kullanmaları fark edip düzeltebilme yeteneği kazandırmak,
12. Nesneler arası ilişki kurmak,
13. Çocuklara ana dillerinde öğrendikleri kelimeleri yabancı dilde de öğreterek çocukların yabancı dil gelişimlerini desteklemek,
14. Çocukların ana dili gelişimlerini destekleyerek okuduklarını ve duyduklarını daha iyi anlamalarını sağlamak,
15. Çocukların ana dili gelişimlerini destekleyerek okul başarılarını arttırmak,
16. Çocukların kelime dağarcıklarını zenginleştirerek ana dili gelişimlerini desteklemek,
17. Çocuklara yeni kelimeler öğreterek, kelime dağarcıklarının doğal gelişimini hızlandırmak.

Dil ve Konuşma Gelişimi Destek Eğitim Seti Kapsamında Çocukların;

1. Alıcı dilleri gelişir.
2. Bilişsel becerileri gelişir.
3. Dikkat düzeyleri ve süreleri gelişir.
4. Dilbilgisi kurallarına uygun cümle kurma becerileri gelişir.
5. Dilbilgisi kurallarını öğrenme becerileri gelişir.
6. Dinleme becerileri gelişir.
7. Diyalog düzeyleri gelişir.
8. Görsel ayrım yapabilme becerileri gelişir.
9. Hafızaları güçlenir.
10. İfade edici dil becerileri gelişir.
11. İletişim sırasında ortak ilgi kurma becerileri gelişir.
12. Kelime dağarcıkları gelişir.
13. Kelimeleri dil ve anlamlarına göre ayrıştırma becerileri gelişir.
14. Kelimeleri doğru telaffuz etme becerileri gelişir.
15. Kelimeleri eş anlamlılık ve karşıtlık özellikleri yönünden ayırma becerileri gelişir.
16. Kelimelerin nasıl türediğini bilme becerileri gelişir.
17. Kelimelerin yazımına dikkat etme becerileri gelişir.
18. Konuşmalarında ve yazmalarında kelimeleri yerinde kullanma becerileri gelişir.
19. Mantık yürütme becerileri gelişir.
20. Neden-Sonuç ilişkisi kurma becerileri gelişir.
21. Okuduklarını ve dinlediklerini doğru anlama becerileri gelişir.
22. Semboller ve göndergeler arasında bağlantı kurma becerileri gelişir.
23. Sıra alma becerileri gelişir.
24. Soru-cevap yetenekleri gelişir.
25. Sözcükleri zihinde doğru kategorize etme becerileri gelişir.
26. Sözlük, yazım kılavuzu gibi başvuru kitaplarını kullanma becerileri gelişir.
27. Stratejik düşünme becerileri gelişir.
28. Tahmin becerileri gelişir.