Nelson (1973), çocukların sözcük haznelerinin 10 sözcüğe ulaşmasının dil gelişiminin sabit bir göstergesi olduğunu iddia etmektedir (akt. Dale, 1976). Nelson’ın örnekleminde 10 sözcüğe ulaşan çocuklar yaklaşık olarak 15 aylık çocuklardır. İlk sözcükler 8-16 ay arası ortaya çıkabilir ancak genelde gözlenen 12. ay civarında ortaya çıktığıdır.
12. ayda çocuk genelde tek tük sözcükler söylerken, 18. aya geldiğinde bu sayı ortalama 50’ye çıkmaktadır. Dil gelişimiyle ilgilenen her araştırmacının da belirttiği gibi alıcı dil ifade edici dilden her zaman daha önde gelişmektedir. Nelson (1973), tek sözcük dönemindeki bu 50 sözcüğün %50’sini isimlerin oluşturduğunu söylemektedir (akt. McLoughlin, 2006).
Bu isimler ise genelde nesneler, kişiler, hayvanlar ve oyuncaklar üzerinde yoğunlaşmaktadır. İlk sözcük birleşimleri ortalama 24 ay civarında gözlenmektedir. İkili birleşimlerin ortaya çıkmasının ardından sözdizimsel (dilbilgisel) işlemler de çocuğun dil ediniminde yer almaya başlamaktadır. İkili birleşimlerde; iki bağımsız biçimbirimin arka arkaya kullanımı olabileceği gibi (baba gel, anne ver), bir bağımsız ve bir de bağımlı biçimbirimin kullanımı da olabilmektedir (gel-di, at-tı).
Bu dönemde çocuğun söylediği sözcüklerin dağılımlarının çoğunlukla isim, isimlerden daha az sayıda eylem ve birkaç belirteç ile adıl olduğu belirtilmektedir.
Bernhardt ve ark. (2007) 18-24 ay arasında ortaya çıkmayan ikili birleşimlerin ilerdeki bir dil-konuşma gecikmesinin belirtisi olabileceğini ileri sürmektedir. Gershkoff-Stowe ve Hahn (2007), gerçekleştirdikleri bir çalışmada çocukların 3 yaş (36 ay) öncesinde dağarcıklarında 500 sözcükten fazlasının bulunduğunun altını çizmişlerdir. Normal dil gelişimi gösteren çocukların dil edinimleri tabii ki 3 yaşında sonlanmamaktadır.
Ölmez ve Maviş (2010), 24-36 ay arası normal gelişim gösteren çocuklar ile 30-48 ay arası gecikmiş dil ve konuşması bulunan çocukların dilsel becerilerini TİGE-2 kullanarak karşılaştırmışlardır; buna göre, 24-28 ay tipik gelişimi olan çocukların ortalama 362 sözcük, 29-32 ay çocukların ortalama 513 sözcük ve 33-36 ay çocukların ise ortalama 481 sözcük ürettiklerini ortaya koymaktadır.
CDI adaptasyonu olan TİGE I-II anne raporlamalarına bağlı bir envanterdir; yani, yukarıda geçen ortalamalar annelerin çocukları için “anladığını veya söylediğini” varsaydığı sözcükler üzerinden hesaplanmıştır. Bu yaşları takip eden aylarda anneler çocukların her yeni öğrendiği sözcüğü not alamayabilirler. İşte bu yaşlardan itibaren objektif değerlendirmeler veya dil/adlandırma testleri tercih edilir.
Dolayısı ile son çalışmalardan biri (Maviş ve ark, 2017), TİGE içinde yer alan kategorilerden seçilerek resimlenen sözcükleri 36 (3 yaş), 48 (4 yaş) ve 60 (5 yaş) aylık çocuklardan adlandırmalarını isteyerek yaşlar arasındaki farklılıkları değerlendirmiştir; tüm yaş grupların birbirinden anlamlı olarak farklılaştığı sadece “Oyuncaklar ve Eylemler” kategorileridir.
Sadece 3 yaş grubunun diğer yaşlardan düşük puan aldığı kategoriler ‘Hayvanlar, İnsanlar, Yiyecek-İçecekler, Ev Eşyaları, Sıfatlar ve Gidilecek Yer’lerdir. Bu kategorilerde 4 ve 5 yaş grupları arasında anlamlı farklılık bulunmamaktadır. Sadece 5 yaş grubunun diğer gruplardan anlamlı olarak yüksek puan aldığı kategoriler ‘Taşıtlar, Mobilyalar ve Ev Dışı’dır.
Bu kategorilerde 3 ve 4 yaş grupları arasında anlamlı farklılık bulunmamıştır. Vücut bölümleri kategorisinde sadece 3 yaş ile 5 yaş grubu arasındaki farklılık anlamlıdır. ‘Giysiler’ kategorisi için ise hiçbir yaş grubu anlamlı olarak farklılaşmamaktadır.
Sözcük edinim bilgisi ve sözcük dağarcığı, üzerinde en çok çalışılan konulardır. İnsanlar ne kadar büyürse büyüsün sözcük edinme süreçleri hiç bitmez. Özellikle ana dili Türkçe olan çocuklar sözcük dağarcıkları gelişmiş ise bunlarla gerekli ekleri ve işlev sözcükleri kullanarak anlamlı cümleler kurabilirler.
Morfolojik açıdan daha az gelişmiş ama çatısı sözcük düzeni (Özne-Eylem-Nesne) üzerine kurulmuş olan İngilizce’ de sözcük edinimi ve öğrenimi çok önemlidir. Her durumda, cümle kurmak için sözcük gereklidir; deneyim ile eğitim çocuğun sözcük dağarcığını zenginleştirerek cümle kurmaya hazırlar.
Bireylerin dil ve konuşma gelişimini desteklemek amacıyla geliştirilmiş kapsamlı bir settir. Set, toplam 15 ünite ve 30 farklı kategoriden seçilmiş sözcüklerin görsellerinden oluşmaktadır. Her görselin kartı bireysel ya da maksimum 4 kişilik gruplarla çalışma için en uygun boyutlar olan 9 cm X 9 cm ebatlarındadır. Kartlarda 20'lik mukavvaya çift yüz renkli sıvama yapılmıştır.
Dayanıklılığı arttırmak ve yıpranmayı önlemek adına kartların her iki tarafı selefonla kaplanmış; tehlikeyi önlemek adına ise kartların köşeleri oval olarak tasarlanmıştır. Çocuklarla çalışırken ortak ilginin kolayca sağlanabilmesi adına fotoğraf görseller yerine çizim görseller tercih edilmiştir.