Alzheimer Hastalığı Belirti ve Semptomları

Alzheimer Hastalığı Belirti ve Semptomları

Alzheimer hastalığı, nihayetinde beynin doğru bir şekilde çalışamamasıyla sonuçlanan ilerleyici bir nörolojik hastalıktır. Alzheimer hastalığının semptomları arasında hafıza, iletişim, anlama ve muhakeme gibi sorunlar yer alır. Kişilikte de değişiklikler ortaya çıkabilir. Hastalık ilerledikçe zihinsel, sosyal ve fiziksel beceriler işlev görme gibi işlev yetenekleri azalmaya devam eder.

Alzheimer hastalığı en yaygın bunama (demans)  türüdür ve tipik olarak yaşlı bireylerde görülür. Tedavisi yoktur, ancak semptomlar davranışsal stratejiler ve ilaçlar kullanılarak yönetilebilir.

Sık Görülen Belirtiler

  • Hafıza değişiklikleri
  • Olağan faaliyetlerden çekilme
  • Zamana ve mekana yönelim bozukluğu
  • Görsel-uzaysal zorluklar
  • Yazılı veya sözlü iletişim yeteneğinde azalma
  • Problem çözme ve planlamada zorluklar
  • Kişilik ve ruh hali değişiklikleri
  • Eşyaları sık sık yanlış yerleştirilmesi
  • Karar almada azalma
  • Bilindik görevleri yerine getirmede zorluk

Hafıza kaybı ve kafa karışıklığı, Alzheimer hastalığının iki temel belirtisidir. Herkes bir ismi ya da anahtarlarını nereye koydukları hatırlayamadıkları bir dönem yaşayabilirse de, dalgın ya da meşgul olmak ile Alzheimer hastalığı gibi gerçek bir ilerleyici hafıza problemi yaşamak arasında önemli bir fark vardır.

Örneğin, bu örnekler Alzheimer hastalığının semptomları veya başka bir bilişsel sorunlarla ilgili olabilir:

  • Anahtarlarınızı kaybedersiniz. Bulunduğunda, oraya nasıl gelmiş olabileceklerini hatırlamazsınız.
  • Her zaman harika bir aşçısınızdır fakat son zamanlarda kahve yapmak bile daha zor görünüyordur. Kahve makinenizle kimin oynadığını merak ediyorsunuz.
  • Kendini korumada harikasınızdır. Örneğin, birisi size cevabını bilmediğiniz bir soru sorduğunda kıkırdayarak "Emin değilim. Ne düşünüyorsunuz?" Diyerek soruyu tersine çevirirsiniz.
  • Her zamanki işiniz olmasına rağmen, son zamanlarda çek defterinizi dengelemekte zorlanıyorsunuzdur.

Alzheimer Hastalığının Evreleri

Alzheimer hastalığı yedi aşamalı olarak tanımlanırken, Alzheimer semptomları üç evreye indirgenebilir: erken, orta ve ileri. Alzheimer hastası olan her kişide semptomların birbiriyle örtüşebileceğini ve değişebileceğini unutmayın.

Başlangıç (Hafif) Evre

  • Çek defterini dengelemek veya akşam yemeği hazırlamak gibi görevlerde zorluk 
  • Yeni görevleri öğrenmede zorluk 
  • Araba sürerken veya karar verirken daha yavaş tepki süresi 
  • Kelimeleri bulmada ara sıra zorluk 
  • Kısa süreli hafıza bozukluğu 
  • Artan sinirlilik, anksiyete veya depresyon 
  • Genellikle bu değişikliklerin farkında olmak

Alzheimer’ın erken evresinde, bireyler hala genel olarak oldukça iyi işleve sahip olabilir. Belirli işlerde artan zorluğun farkında
olsalar da, soruları saptırarak, konuyu değiştirerek veya kararlar almak veya soruları cevaplamak için ailelerine veya sevdiklerine güvenerek bunu başkalarından gizleme konusunda da oldukça yeteneklidirler.

Orta (Ilımlı) Evre

  • Tartışmacı, dürtüsel, kızgın olma gibi önemli kişilik değişiklikleri 
  • Sevilen biri tarafından sağlandığında bile (bazen özellikle) fiziksel bakıma dirençli veya bununla mücadele 
  • Kısa süreli ve uzun süreli hafıza kaybı 
  • Başkalarıyla iletişim kurmada artan zorluk 
  • Bakıcıları ile "aşk-nefret" ilişkisi; örneğin, kendilerinin de çok kaba davrandıkları bir eş veya yetişkin çocuğa aşırı bağımlılık 
  • Evden uzaklaşma potansiyeli 
  • Çok zayıf muhakeme ve kararlar 
  • Olası inkontinans

Çoğu zaman, kişinin fiziksel yetenekleri – etrafta dolaşma yeteneği gibi – bu aşamada hala bozulmadan kalır ancak orta evre Alzheimer genellikle en zor aşamadır. Bazı bireyler tüm hastalık boyunca "hoş bir şekilde kafası karışmış" halde kalırken, birçoğu uygunsuz davranışlar ve duygular sergilemektedirler.


İleri (Şiddetli) Evre

  • Başkalarıyla etkileşime girme yeteneğinin azalması 
  • İnsanları tanıma becerisinin azalması 
  • Yürümek veya konuşamamak gibi fiziksel yeteneklerin kaybolması
  • Yardımla bile yemek yemede zorluk 
  • Çevrelerinden geri çekilme 
  • İnkontinans

Alzheimer’ın bu son aşamasında, insanlar genellikle oldukça hareketsizdir ve zamanlarının çoğunu yatakta veya tekerlekli sandalyede geçirirler. Artık başkalarına pek cevap veremezler, ancak ara sıra gülümseyebilirler veya dil konusunda bazı girişimlerde bulunabilirler.

Orta aşamadaki Alzheimer’ın davranış zorlukları, tamamen geri çekilme gibi görünen şeylerle değiştirilir. Bununla birlikte, bu bireyler yine de nazik konuşmalardan, ellerini tutarak, onlara sarılmaktan, renkler ve resimler gibi görsel uyarımlardan ve özellikle müzik duymaktan faydalanabilirler. Son evre Alzheimer’lı bireyler, vücutları güçlerini kaybettikçe hastalıklara daha yatkın hale gelirler.  Çoğu zaman, zatürre gibi enfeksiyonlar ölümlerine neden olur.

Alzheimer Hastalığının 4 A’sı

Alzheimer hastalığı ayrıca A ile başlayan dört kelime kullanılarak da tanımlanmıştır:

  • Amnezi: Hafıza kaybı
  • Afazi: Bozulmuş iletişim
  • Apraksi: Fiziksel işlev (motor beceriler) kaybı
  • Agnozi: Görme veya koku gibi duyulardan gelen bilgileri anlamada güçlük

Doktora Ne Zaman Görülmeli?

Eğer kendinizi veya yakınlarınızı bu semptomlarla tarif ediyorsanız, bir değerlendirme için doktorunuzla iletişime geçin. Alzheimer hastalığının teşhisi, diğer koşulları çıkarmak  için birkaç test içerir ve hastalığın tedavisi ve yönetiminde önemli bir ilk adımdır.

Yine de, düşünme ve hatırlama becerisi ile ilgili tüm sorunların Alzheimer hastalığından veya diğer demans türlerinden kaynaklanmadığını bilin. Eğer bu semptomlara sahipseniz, doktorunuzu görmenin önemli olmasının birçok nedeninden birisi de budur.

Kaynakça

Bu makale Esther Heerema, MSW tarafından yazılmıştır. Orjinal metni buradan bulabilirsiniz.