Anartri

Anartriye Genel bakış

Anartri, şiddetli bir dizartri şeklidir. Dizartri, birisi konuşma için kullanılan kasları koordine edemediğinde veya kontrol edemediğinde ortaya çıkan bir motor konuşma bozukluğudur. Dizartrisi olan kişilerde genellikle konuşma bozukluğu veya yavaş konuşma vardır. Bununla birlikte, anartrili insanlar konuşmayı hiç ifade edemezler. Durum genellikle bir beyin hasarı veya felç veya Parkinson hastalığı gibi nörolojik bir bozukluğun sonucu meydana gelir.

Anartri, dili anlamak veya doğru kelimeleri bulmakla ilgili bir sorun değildir. Anartrisi olan insanlar konuşmak isterler, ancak konuşma kasları üzerindeki kontrollerini kaybederler. Anartriden etkilenen kaslar dudak, ağız, dil, ses telleri ve diyaframdaki kasları içerebilir.

Anartri ve dizartri

Dizartri, anartrinin daha az şiddetli bir şeklidir. Dizartrisi olan kişilerin konuşma yetenekleri sınırlıdır. Konuşmaları; geveleyerek olabilir, yavaşlayabilir ve anlaşılması zor olabilir ya da yalnızca fısıltı veya boğuk bir sesle yumuşak bir şekilde konuşabilirler. Öte yandan, anartrili insanlar konuşma yeteneklerini tamamen kaybederler.

Anartri ve afazi

Hem anartrili insanlar hem de afazili insanlar konuşamazlar, ancak nedenleri farklıdır.

• Afazi (disfazi olarak da adlandırılır) bir dil bozukluğu olarak kabul edilir. Bu, dili anlama ile ilgili bir sorundur. Afazili bir kişi konuşma için kullanılan kasları hareket ettirebilir, ancak doğru kelimeleri bulamayabilir, kelimeleri bir cümleye koyamayabilir veya doğru dilbilgisini kullanamayabilir. İnme, afazinin en yaygın nedenidir.
• Anartri bir motor bozukluk olarak kabul edilir. Konuşma üretmek için kullanılan kaslarla ilgili bir sorundur. Bir kişinin dili anlama yeteneğini etkilemez.
• Anartrisi olan kişilerde afazi de olabilir. Bu koşulların her ikisi de felç gibi bir beyin hasarından kaynaklanabilir.

Anartri nedenleri

Anartrisi olan kişiler, konuşmak için kullanılan kaslar üzerindeki kontrolü kaybetmişlerdir. Bu tipik olarak nörolojik bir bozukluğun veya beyin hasarının bir sonucudur. Vücudun birçok farklı kısmı konuşma üretiminde yer alır. Anartri, bu alanlardan herhangi birine verilen hasarın bir sonucu olabilir.

Anartri ile sonuçlanabilecek durumlar şunlardır:

• Amyotrofik lateral skleroz (ALS)
• Beyin tümörü
• Serebral palsi
• Bell’s palsy
• Friedreich ataksisi
• Guillain-Barré sendromu
• Huntington hastalığı
• Locked-in sendromu
• Lyme hastalığı
• Multipl skleroz
• Kas distrofisi
• Miyastenia gravis
• Parkinson hastalığı
• Felç
• Travmatik beyin hasarı (TBI)
• Wilson hastalığı
• Belirli enfeksiyonlar
• Merkezi sinir sisteminizi etkileyen opioidler veya sakinleştiriciler gibi bazı ilaçlar
• Dil veya ses tellerinde yaralanma
• Yüz kaslarının felç olması

Anartri Belirtileri Nelerdir?

Anartrinin ana semptomu, konuşma yeteneğinin tamamen kaybıdır. Anartrili bir kişi ağız, yüz ve solunum sistemi kaslarını hareket ettiremez. Bir düşünceyi formüle edebilir ve konuşmaya niyet edebilirler, ancak vücutları konuşma üretimini kontrol eden kasları hareket ettiremez.

Diğer semptomlar şunları içerebilir:

• Dilin, dudakların ve çenenin sınırlı hareketi
• Ses kısıklığı
• Salya akması
• Çiğneme veya yutma zorluğu

Anartri Türleri

Anartri, farklı tiplere ayrılabilen şiddetli dizartri şeklidir. Dizartri tipi, beynin veya sinir sisteminin hangi bölümünün etkilendiğine bağlıdır. Altı farklı dizartri türü vardır:

• Flaksit dizartri, ağız ve boğaz kaslarını kontrol eden beyin sapı ve orta beyindeki kraniyal sinirlerin veya bölgelerin hasar görmesinden kaynaklanır; Bu tip dizartrisi olan kişilerin konuşması çok zayıftır.
• Spastik dizartri, piramidal yollar olarak bilinen serebral korteksten kaynaklanan üst motor nöronların hasarının bir sonucudur; ses patlamaları ile karakterizedir.
• Ataksik dizartri, serebellumu beyindeki diğer bölgelere bağlayan yolların hasar görmesi nedeniyle oluşur; düzensiz ve karışık konuşma ile karakterizedir.
• Hipokinetik dizartri genellikle Parkinson hastalığından kaynaklanır ve hızlı bir konuşma modeli ile sonuçlanır.
• Hiperkinetik dizartri, bazal ganglionlara verilen hasarın bir sonucudur; bu tip dizartrisi olan insanlar çok yavaş bir konuşma modeline sahiptir.
• Mikst dizartri, iki veya daha fazla grubun karışımı olan konuşma özellikleriyle sonuçlanan sinir sisteminin çeşitli bölgelerine verilen hasardan kaynaklanır.

Anartri Nasıl Teşhis Edilir?

Anartri tipik olarak bir dil ve konuşma terapisti ve bir nörolog tarafından teşhis edilir. Dil ve konuşma terapisti, sahip olduğunuz anartrinin türünü belirlemeye yardımcı olmak için konuşmanızı değerlendirecektir. Ağzınızı, dudaklarınızı ve dilinizi nasıl hareket ettirdiğinizi ve dili ne kadar iyi anladığınızı gözlemleyecektir. Bir nörolog, anartrinin altında yatan nedeni belirlemek için sizi değerlendirecektir.

Teşhis testleri şunları içerebilir:

• Fiziksel inceleme
• Beynin görüntülerini oluşturmak için manyetik rezonans görüntüleme (MRI) veya Bilgisayarlı tomografi (CT) taraması gibi görüntüleme testleri
• Beyninizdeki aktiviteyi ölçmek için elektroensefalogram (EEG)
• Kaslardaki elektriksel aktiviteyi test etmek için elektromiyogram (EMG)
• Bir elektriksel uyarının sinirlerinizden ne kadar hızlı geçtiğini ölçmek için sinir iletim çalışmaları
• Enfeksiyonları test etmek için kan testleri
• İdrar testleri
• Beyin omurilik sıvısını test etmek için lomber ponksiyon
• Biyopsi, doktorunuz belirtilerinize bir beyin tümörünün neden olduğunu düşünüyorsa
• Bilişsel işlevlerinizi değerlendirmek için nöropsikolojik testler

Anartri için tedavi seçenekleri

Tedaviniz, anartri tipine ve sahip olduğunuz altta yatan duruma bağlı olacaktır.

Bir doktor muhtemelen konuşma-dil terapisini önerecektir. Dil ve konuşma terapisti ile yapacağınız bir seans sırasında şunları yapabilirsiniz:

• İletişim alıştırmaları yapmak.
• Konuşma ile ilgili kasları güçlendirmek için egzersizler yapmak.
• Nefes egzersizleri öğrenmek.
• Güvenli çiğneme ve yutma egzersizleri yapmak.
• Bilgisayar destekli iletişim, çizim, el hareketi ve yazma gibi diğer iletişim biçimleri üzerinde çalışmak.
• Ses çıkarma alıştırması.

Mümkünse, bir doktor anartrinizin nedenini de tedavi edecektir. Örneğin, semptomlarınız bir beyin tümöründen kaynaklanıyorsa, doktorunuz mümkünse tümörü çıkarmak için ameliyat önerebilir.

NOT

Görünüm, beyin hasarının nedenine, konumuna ve ciddiyetine ve genel sağlığınıza bağlı olacaktır. Semptomlar iyileşebilir, aynı kalabilir veya daha da kötüleşebilir. Anartrisi olan birçok insan, özellikle dejeneratif koşullar veya beyin hasarı olanlar, konuşmalarını geri kazanamaz.

Anartrisi olan kişiler, iletişim kuramamaları nedeniyle depresif ve hüsrana uğrayabilirler. Konuşma eksikliğini nasıl telafi edeceğinizi öğrenmek, genel yaşam kalitelerini iyileştirebilir. Buna çizimler, resimler, iletişim panoları, konuşma üreten cihazlar, bilgisayar destekli cihazlar ve telefon iletişimi (örneğin mesajlaşma, e-posta ve mesajlaşma uygulamaları) dahil olabilir.

Diğer makalelerimize göz atmak için buraya tıklayabilirsiniz.

Bu yazınının orijinaline buradan ulaşabilirsiniz.

Kaynakça

• Dysarthria. (n.d.). asha.org/public/speech/disorders/dysarthria/
• Dysarthria in adults. (n.d.). asha.org/PRPSpecificTopic.aspx?folderid=8589943481&section=Overview
• Enderby P. (2013). Chapter 22—Disorders of communication: dysarthria. DOI: 10.1016/B978-0-444-52901-5.00022-8
• Ganos C, et al. (2016). The clinical syndrome of dystonia with anarthria/aphonia.DOI: 10.1016/j.parkreldis.2016.01.022

• Mayo Clinic Staff. (2015). Dysarthria. mayoclinic.org/diseases-conditions/dysarthria/symptoms-causes/syc-20371994
• Roth C. (2011). Anarthria. DOI: 10.1007/978-0-387-79948-3_855
• Schröter-Morasch H, et al. (2005). Rehabilitation of impaired speech function (dysarthria, dysglossia). ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3201013/
• Wallace G, et al. (2012). Communication after stroke: Understanding how stroke affects language and speech.strokeassociation.org/idc/groups/stroke- public/@private/@wcm/@hcm/@mag/documents/downloadable/ucm_444442.pdf