Asperger Sendromu Nedir?
Asperger Sendromu Ne Kadar Yaygındır?
Otizm, Asperger Sendromu buna dahildir; birçok insanın düşündüğünden çok daha fazla yaygındır. Yapılan bir araştırmaya göre, sadece İngiltere’de 700.000 Otizmli birey yaşamaktadır. Asperger Sendromu, kadınlara göre erkeklerde daha çok görülse de; her tür ulus, kültür, din, ve sosyal geçmişe sahip bireylerde görülebilir.
Asperger Sendromu olan Bireyler Dünyayı Nasıl Görmektedir?
Bazı Asperger Sendromu olan bireyler dünyanın onları bunalttığını ve oldukça kaygıya sebep olduğunu belirtmiştir.
Özellikle, başkalarını anlamak ve onlarla ilişki kurmak, ve günlük hayatında ailenin, okulun, işin ve sosyal yaşamın bir parçası olmak; Asperger Sendromlu bireylere çok daha zor gelebilir. Başkaları açık bir şekilde birbirleriyle iletişim kurmayı bilebilirken Asperger Sendromu olan biriyle yakınlık kurmada zorluk yaşayabilir. Asperger Sendromu olan bireyler "neden farklıyım?" diye merak edebilir.
Teşhis
Tanı; genellikle dil ve konuşma terapisti, çocuk doktoru, psikiyatrist ve/veya psikolog gibi birden çok farklı alandaki uzmanlar tarafından elde edilen, resmi bir teşhiş anlamına gelmektedir. Asperger Sendromu’nun kişiden kişiye göre çok fazla çeşitlilik göstermesi, tanı koymayı oldukça zorlaştırmaktadır. Çocuklarda genellikle otizm teşhisinden sonra teşhis edilir ve bazen yaşanılan zorluklar göz önünde bulundurulamaz ve yetişkinliğe kadar teşhis edilemez.
Teşhislendirmenin Yararları
Bazı insanlar resmi bir teşhisi (tanıyı) yararı olmayan etiketler olarak görürler, ama birçoğu için tam vaktinde ve tam anlamıyla yapılan bir değerlendirme ve teşhislendirme oldukça önemlidir çünkü;
- Asperger Sendromu olan bireylerin (ve ailelerinin, eşlerinin, arkadaşlarının, iş arkadaşlarının, öğretmenlerinin, vs.) belirli zorlukları neden yaşadıklarını ve bunlarla ilgili neler yapabileceklerini anlamalarında yardımcı olur.
- Bu zorlukları yaşıyor olan bireylerin destek almaları için fırsat sunar.
Asperger Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?
Asperger Sendromu’nun özellikleri kişiden kişiye göre çeşitlilik göstermektedir; fakat teşhisin yapılabilmesi için genellikle sosyal iletişim ve etkileşim kurma konusunda devamlı olarak zorluklar yaşıyor olmak ve çocukluktan itibaren sınırlı ve tekrarlayan belirli davranış, aktiviteler veya ilgi örüntülerine sahip olmak Asperger Sendromu olarak değerlendirilir ve bunlara ek olarak günlük işlevselliğin bozulması veya sınırlanması durumu da vardır.
Sosyal etkileşim ve iletişim konusunda kalıcı zorluklar
Sosyal iletişim: Otistik bireyler, Asperger sendromu olanlar da dahil olmak üzere, mimikler ve tonlama gibi hem sözel hem de sözel olmayan dili yorumlamada zorluk yaşarlar. Birçoğu dili olduğu gibi yalın bir şekilde anlar ve insanların her zaman ne söylüyorlarsa onu direkt olarak söylediklerini düşünürler. Şunları kullanmayı veya anlamayı zor bulurlar:
- Yüz ifadeleri
- Ses tonu
- Şakalar ve iğnelemeler
- Belirsizlik
- Soyut kavramlar
Asperger Sendromu olan kişilerin genellikle dil becerileri oldukça iyidir, fakat hala başkalarının sohbet içerisindeki beklentilerini anlamakta güçlük yaşarlar ve karşısındaki kişi ne söylüyorsa aynısını tekrar edebilirler (bu duruma ekolali ismi verilir) veya kendi ilgi alanlarıyla ilgili uzun uzun konuşurlar.
Asperger Sendromu olan bir bireyle her zaman açık bir şekilde konuşmak ve söylenileni anlaması için zaman vermek yardımcı olacaktır.
Sosyal Etkileşim:Asperger Sendromu olan bireyler başkalarını "okuma" – başkalarının duygularını ve niyetlerini anlama veya tanıma- kendi duygularını ifade etme ile ilgili zorluk yaşarlar.
- Duygusuz gibi görünebilir.
- Başkaları tarafından fazla bunaltılmış hissettiğinde yalnız kalmayı tercih edebilir.
- Başkaları tarafından rahatlatılmaya ihtiyaç duymaz.
- "Tuhaf" davranıyor gibi görünür veya sosyal olarak uygunsuz oldukları düşünülebilir.
Arkadaşlık kurmayı oldukça zor bulabilirler. Bazıları başkalarıyla etkileşim kurabilir ve arkadaş edinebilir, fakat devam ettirmek konusunda emin olamazlar.
Sınırlı ve Tekrarlayıcı Davranış Örüntüleri, Aktivite veya İlgi Alanları
Tekrarlayıcı Davranışlar ve Rutinler
Günlük bir rutine ihtiyaç duyan ve günlük hayatta neler olduğunu bilmek isteyen Asperger Sendromlu bir bireye dünya oldukça tahmin edilemez ve karmaşık bir yer gibi görünebilir. Okula veya iş yerine her zaman aynı yoldan gitmek veya tam anlamıyla aynı kahvaltıyı ve yemeği yemek isteyebilir. Değişim düşüncesinden rahatsız olabilirler, fakat eğer önceden değişikliğe hazırlıklı ise daha iyi baş edebilir.
İlgi Alanlarına Fazla Odaklanmak
Asperger Sendromu olan birçok bireyin, çok küçük yaştan itibaren, aşırı derecede yoğun bir şekilde odaklandığı ilgi alanları vardır. Bu ilgi alanları zamanla değişebilir veya hayat boyu sürebilir ve bu ilgi alanları sanat veya müzikten tren ve bilgisayarlara kadar her şey olabilir. Bu ilgi alanları bazen alışılagelmişin dışında olabilir. Örneğin; birinin çöp toplaması gibi. Teşvik edilerek, kişi çevre ve geri dönüşüm konularına ilgi duymaya başlayabilir.
Birçoğu ilgi alanlarını; çalışma hayatına, ödeme alabilecekleri işlere, gönüllü projelere veya diğer anlamlı uğraşlara yönlendirebilir. Asperger sendromlu bireyler çoğunlukla bu tarz ilgi alanlarıyla uğraşmanın kendi sağlık ve mutlulukları için önemli olduğunu bildirmişlerdir.
Duyusal Hassasiyet
Asperger Sendromu olan bireyler; ses, dokunma, tad, koku, ışık, renkler, ısı, veya acıya karşı aşırı hassasiyet veya olması gerekenden daha düşük hassasiyet gösterebilirler. Örneğin; belirli arka plan seslerini, ki birçok insan bu tarz sesleri göz ardı eder, katlanılamaz derecede gürültülü ve dikkat dağıtıcı bulurlar. Veya ışıklar veya dönen nesnelerden oldukça etkilenirler.
Asperger Sendromu’na Neler Sebep Olmaktadır?
Otizm’in asıl sebebi (Asperger Sendromu da dahil olmak üzere) hala araştırılmaktadır. Sebeplerle ilişkin araştırmalar birçok faktör – genetik ve çevresel – gelişimde farklılıkların sebebini açıklayabilir. Bu durum; kişinin yetiştirilişi, sosyal koşulları veya kişinin kendi hatasından kaynaklanmamaktadır.
Asperger Sendromu’nun Tedavisi var mıdır?
Asperger Sendromu’nun herhangi bir tedavisi yoktur. Fakat, kişilerin faydalı bulabileceği birçok strateji ve yaklaşım vardır.
Kaynakça:https://www.autism.org.uk/about/what-is/asperger.aspx