İçindekiler:

·       Bağırmanın Özellikleri

·       Bağırılmanın Etkileri

·       Bağırma ve Beyin

·       İnsanlar Neden Bağırır

·       Başkalarına Bağırmaktan Kaçınmak

·       Başa Çıkma Yöntemleri

Bağırılmak, hem vücut hem de beyin üzerinde önemli etkilere sahiptir. Bağırmaya karşı oluşan travma tepkisi, amigdala (beynimizin duygusal tepkilerden sorumlu bölgesi) aktivitesinin artması, stres hormonu kortizol seviyelerinin yükselmesi ve kas gerginliğinin artmasını içerir.

Bir ebeveyn, eş veya sevdiğiniz birinden sözlü tacize maruz kalmak, kendinizle ilgili düşünme biçiminizi değiştirebilir. Sözlü taciz genellikle duygusal acı yaratmak için psikolojik güç kullanmayı içerir.Bu makale, bağırılmaya karşı oluşan travma tepkilerini ve bunlarla başa çıkma yöntemlerini genel hatlarıyla ele alacaktır.

Bağırılma Travma Yaratabilir mi?

Bağırmak, çoğu evde sıkça rastlanan bir durumdur ve Amerikan ebeveynlerinin yaklaşık %90’ının en az bir kez sert sözlü disiplin uyguladığını bildirdiği tahmin edilmektedir. Bağırmanın amacı genellikle başka bir kişinin davranışını kontrol etmektir; duygusal acı veya rahatsızlık yaratmak için psikolojik güç kullanılır.Şiddetli sözlü disiplin, bağırmayı yeni bir boyuta taşır ve daha zararlıdır. Bu, küfür etmek,hakaret etmek, lakap takmak veya aşağılama gibi davranışları içerebilir. Şiddetli sözlü disiplin, çocuklarda ve ergenlerde davranış problemleriyle ilişkilendirilmiştir. Ayrıca, daha yüksekfiziksel saldırganlık, suç işleme eğilimi ve kişilerarası sorunlara yol açabilir.Zamanla, sözlü taciz hem çocuklar hem de yetişkinler için travmatik olabilir. Bağırılmanın psikolojik zararlarından kendinizi korumak için durumu ele almak amacıyla güvenilir bir sağlık uzmanı, sosyal hizmet görevlisi veya öğretmenle konuşmanız önerilir.

Bağırılmanın Psikolojik Etkileri

Bağırılmanın çeşitli psikolojik etkileri vardır ve bunlar kişinin yaşadığı deneyimlere göre değişebilir.

Anksiyete

Sürekli bağırılan bir evde büyüyen çocukların, ergenlik döneminde anksiyete geliştirme olasılığı daha yüksektir. Bu durum, yaşadıkları yüksek stres seviyelerinden kaynaklanabilir.

Anksiyete belirtileri şunları içerebilir:

·       Sık sık kaygı duymak

·       Sosyal hayattan uzaklaşmak

·       Panik ataklar

·       Tekrarlayan kabuslar

 Depresyon 

Sık sık bağırılmak, ergenlerde depresyona yol açabilir. Araştırmalar, ebeveynlerin 13 yaşındaki çocuklara şiddetli sözlü disiplin uyguladığında, bu  çocukların davranış problemleri ve depresyon belirtileri geliştirme olasılığının arttığını göstermektedir.Depresyon belirtileri şunları içerebilir:

·       Düşük ruh hali

·       Huzursuzluk

·       Uyku bozuklukları

·       Yorgunluk

·       İştahta değişiklikler

·       Konsantrasyon güçlüğü

Stres

Bağırılmanın stresli bir deneyim olduğunu öğrenmek şaşırtıcı değildir. Sert sözlü ceza, zamanla kronik strese yol açar. Bağırmak aynı zamanda bağıran kişi için de streslidir. Araştırmalar,ebeveynlerin bağırmasının ergenlerde davranış problemlerine yol açabileceğini göstermektedir. Aynı zamanda, davranış problemi gösteren ergenler, ebeveynlerin davranışı düzeltmek amacıyla bağırma riskini artırır.

Otonom Uyarılma  

Sık sık bağırılan kişiler, çoğu zaman otonom uyarılma halinde olma eğilimindedir. Otonom uyarılma, “savaş ya da kaç” tepkisini içerir. Örneğin, daha hızlı bir kalp atışı veya sığ nefesalma fark edebilirsiniz. Bir araştırma, anksiyetesi olan çocuklar ve ergenlerin otonom uyarılma yaşadığını göstermiştir.Kronik otonom uyarılma, kas gerginliği, reflü ve şişkinlik gibi gastrointestinal sorunlara ve hatta kalp krizi ve felç gibi kardiyovasküler risklere yol açabilir.

Davranışsal Sorunlar 

Bağırmak, ergenlerin davranışsal ve duygusal gelişimini etkileyebilir. Düzenli olarak bağırılan ergenlerin, davranış problemleri geliştirme olasılığı daha yüksektir. Bu durum, ebeveynlerin davranışı kontrol etmek amacıyla daha fazla bağırmasına yol açabilir.

Kişilerarası Sorunlar

Bağırılmak, ergenlerde kişilerarası sorunlara neden olabilir. Ebeveynleri tarafından bağırılan çocuk ve ergenler, ebeveyn-çocuk ilişkisine dair önyargılı bir bakış açısı geliştirir. Bu çocuklar, diğer çocuklara kıyasla ebeveynlerine daha az güvenir. Sözlü taciz geçmişi olan ergenler,başkalarına karşı daha şüpheci ve saldırgan olma eğilimindedir.

Düşük Benlik Saygısı

Sık sık bağırılmak, kişinin kendini algılama biçimini etkileyebilir. Ebeveynler bağırırken hakaret ettiğinde, ergenler genellikle kendileri hakkında olumsuz görüşler benimser. Örneğin, bir ebeveyn size sürekli tembel olduğunuzu söylerse, büyük olasılıkla bu inancı kendinize de uygulamaya başlarsınız.

Uyku Sorunları 

Sık sık bağırılan kişilerde uyku sorunları görülmesi yaygındır. Sözlü tacize maruz kalan ergenler, hem uykuya dalmakta hem de uykuda kalmakta güçlük yaşadıklarını bildirirler. Anksiyete ve stres yaşayan bireylerde de uyku problemleri daha sık görülür. Uzun süreli uyku sorunları, yüksek tansiyon, kardiyovasküler hastalıklar, metabolik bozukluklar ve tip 2 diyabet riskini artırabilir.

Uyum Sorunları

Zaman içinde bağırılmak, uyum ve bağlanma sorunlarına yol açabilir. 13 yaşında şiddetli sözlü cezaya maruz kalan bireylerin, 14 yaşında davranış problemleri ve depresif belirtiler geliştirme olasılığı daha yüksektir. Bağırmak, özgüvenin azalmasına neden olur ve bu da bireylerin daha az sosyal olmasına yol açabilir.

Fiziksel Sağlık Sorunları

Psikolojik zararların yanı sıra, bağırmak fiziksel sağlık sorunlarına da yol açar. Yapılan bir

araştırma, çocuğa hakaret etmek gibi şiddetli sözlü cezanın, yetişkinlikte kanser, kalp hastalığı ve astım riskini artırdığına işaret etmektedir.

Bağırmak Beyni Nasıl Etkiler?

Bağırılmak, zamanla beynin yapısını değiştirebilir. Örneğin, bir araştırma, ebeveynlerinden sözlü taciz gören bireylerde beynin yapıları ve nöral yollarının gelişiminde değişiklikler olduğunu bulmuştur. Bu durum, bilişsel ve duygusal problemlere yol açabilir.

Bağırıldıktan Sonra Ne Yapabilirsiniz? 

Bağırıldıktan sonra öncelikle güvenliğinizi ön planda tutmak önemlidir. Mümkünse durumu terk edin. Durumu ve hissettiklerinizi güvendiğiniz bir kişiyle paylaşın ve yardım isteyin. Sakinleşmek için farkındalık (mindfulness) veya gevşeme egzersizlerini denemeyi düşünebilirsiniz.

İnsanlar Neden Bağırır?

Bir kişinin bağırmasının birkaç nedeni olabilir. Bağırmak, çoğu zaman başka bir kişiyi veya

durumu kontrol etmeye çalışmak için kullanılır. Ayrıca ebeveynler, öğretmenler veya antrenörler tarafından disiplin amacıyla da kullanılabilir.

Bir birey, kendini ifade etmek veya dikkat çekmek amacıyla bağırmayı kullanabilir.Araştırmalar, bağırmanın nadiren tek bir olay olduğunu                         göstermektedir. Bağıran kişilerin çoğu bunu sık sık yapma eğilimindedir.

Başkalarına Bağırmaktan Kaçınmak 

Bağırmanın yol açabileceği tüm zararlara bakıldığında, geçmişte bağırdığınız zamanlar için kendinizi suçlu hissedebilirsiniz. Hepimiz zaman zaman öfkemizi kaybederiz; ancak daha az bağırmak mümkündür.Bağırmaktan kaçınmak için, kendi duygularınızın farkında olmak ve öfkelendiğinizi veya kontrolünüzü kaybettiğinizi fark ettiğiniz anları görebilmek önemlidir. Bu duyguları fark ettiğinizde aşağıdaki tekniklerden birini deneyebilirsiniz:

·       Konuşmaktan çok dinlemeye çalışın.

·       Karşınızdaki kişiye empati göstermeyi deneyin.

·       Genellikle konuştuğunuzdan daha yavaş ve yumuşak konuşun.

·       Beklentilerinizi net bir şekilde ifade edin.

·       Kendinizi bunalmış hissettiğinizde yardım isteyin.

Bağırılmanın Etkileriyle Başa Çıkma

Bağırılmak duygusal olarak yorucudur ve etkileri uzun süreli olabilir. Bu nedenle ihtiyacınız olan yardımı almak önemlidir. Öncelikle, sözlü tacizle başa çıkmak ve nasıl ele alacağınızı planlamak için bir terapist veya psikologla görüşmeyi düşünebilirsiniz. Kendinize iyi bakmanın diğer yolları şunlardır:

· Sağlıklı beslenmek, aktif kalmanın yollarını bulmak ve yeterince uyumak gibi bedeninize özen göstermek

·  Farkındalık (mindfulness) ve gevşeme egzersizleri yapmak

·  Yardıma ihtiyaç duyduğunuzda konuşabileceğiniz destekleyici insanlar bulmak

  Eğer evde veya mevcut ilişkilerinizden birinde kendinizi güvensiz hissediyorsanız, derhal yardım isteyin. Güvendiğiniz bir sağlık uzmanı, sosyal hizmet görevlisi veya öğretmenle konuşun. Mümkünse, taciz içeren ilişkiden uzaklaşın.

Özet

Bağırılmak, hem vücut hem de beyin üzerinde önemli etkilere sahiptir. Bağırılmanın psikolojik etkileri arasında anksiyete, depresyon ve kişilerarası sorunlar bulunur. Diğer psikolojik etkiler ise stres, otonom uyarılma, davranış problemleri, düşük benlik saygısı ve uyku sorunlarını içerir.