Bilişsel Gelişim: Bir Yaş
Yürümeye yeni başlayan çocuğunuzu oyun oynarken izlediğinizde, yaptığı her şeye ne kadar yoğunlaştığını hiç fark ettiniz mi? Her oyun veya görev bir öğrenme fırsatıdır ve işlerin çalışma şekli hakkında her türlü bilginin toplanmasını sağlamaktadır. Yeni kararlar vermek ve oyunla ilgili zorluklara çözüm bulmak için daha önce öğrendiği gerçeklerden yararlanabilecektir. Bununla birlikte, sadece gelişim ve öğrenme seviyesine uygun olan problemleri çözmekle ilgilenecektir, bu yüzden onbir aylıkken onu büyüleyen oyuncağı ona verirseniz yanınızdan uzaklaşabilir. Ayrıca, gelişiminin üstünde bir oyun önerirseniz, onunla oynamak istemeyebilir. Özellikle kurmalı oyuncaklar, anahtarlar ve düğmeler gibi mekanik cihazlardan etkilenecektir. Bu yaşta neler yapabileceğini ve neyi başaramayacağını tam olarak değerlendirmeniz zor olabilir, ancak kendisinin karar vermesi zor bir durum olmayabilir. Ona bir dizi aktivite sağlayın, zorlayıcı olan fakat yeteneklerinin ötesinde olmayan aktiviteleri seçecektir.
Taklit, bu yaştaki öğrenme sürecinin büyük bir parçasıdır. İlk yılı boyunca yaptığı gibi, sadece ev eşyalarının yerini değiştirmek yerine, saçın için bir fırça kullanacak, telefonda konuşuyormuş gibi yapacak, oyuncak arabasını çevirecek ve ileri geri itecektir. İlk başta, bu etkinliklerde yer alan tek kişi o olacak, ancak yavaş yavaş diğer oyuncuları da davet edecektir. Oyuncak bebeğinin saçlarını tarayabilir, size kitabından “okuyabilir”, bir oyun arkadaşına taklit bir içecek sunabilir veya oyuncak telefonunu kulağınıza yaklaştırabilir. Taklit, davranış ve öğrenmenin çok önemli bir parçası olduğu için belki de modellediğiniz davranışların her zamankinden daha fazla farkında olmanız gerekebilir. Unutmayın, söylediğiniz veya yaptığınız şeyler, onları oynarken ve öğrenirken tekrar tekrar oynatılabilir.. Burada büyük kardeşler çok önemlidir. Bu kopyalama davranışı küçük çocuklar ve onların büyük kardeşleri arasında gerçekleşir. Bu doğal gelişim ipuçlarından yararlanmak için ideal bir zamandır.
İkinci doğum gününden çok önce, yürümeye başlayan çocuğunuz oyunları gizleyebilir ve uzun süre sonra gizli nesnelerin nerede olduğunu hatırlayabilir. Çocuğunuz oyun oynarken onun topunu veya krakerini cebinize sokarsanız bunu unutabilirsiniz, ama o unutmayacaktır!
Saklambaç konusunda uzmanlaştıkça, sizden ayrılma konuları hakkında daha fazla anlayışa sahip olacaktır. Gizli bir nesnenin bir yerde olduğunu onun görmediğinde bile bildiğinde, artık bütün gün ondan uzak dursanız bile her zaman geri döndüğünüzü fark edecektir. Eğer onu işe ya da markete götürürseniz ve ona nereye gittiğinizi gerçekten gösterirseniz, orada zihinsel bir imaj oluşturacaktır. Bu ayrılığı onun için daha da kolaylaştırabilir.
Bu yaşta yürümeye başlayan çocuğunuz adeta bir yönetmen gibidir; aktivitelerinde oynamanızı istediği rolü bilmenizi sağlar. Bazen size bir oyuncak getirir ve onu çalıştırmasına yardım etmenizi isteyebilir, bazen de bunu tek başına denemek için oyuncağı sizden çekebilir. Genellikle, özel bir şey yaptığını bildiğinde, duraklar ve alkışınızı bekler. Bu ipuçlarına yanıt vererek, öğrenmeye devam etmesi için gereken desteği ve cesareti sağlayabilirsiniz.
Ayrıca bazı konularda eksik olduğu yargısını da sağlamalısınız. Evet, bazı şeylerin nasıl çalıştığını anlayabilir, ancak bir durumun diğerini nasıl etkilediğini göremediğinden, sonuçların tam kavramını henüz anlayacak aşamada değildir. Bu nedenle, oyuncak vagonunun yokuş aşağı ineceğini anlayabilmesine rağmen, aşağıdaki yoğun caddenin ortasına indiğinde ne olacağını tahmin edemez. Her ne kadar bir kapının açılıp kapandığını bilse de, elinin ona sıkışmasını engellemesi gerektiğini bilmiyor. Bir kez zor yoldan öğrenmiş olsa bile, dersini öğrendiğini varsaymayın. Acısını kendisine yol açan olaylar zinciri ile ilişkilendirmez ve bir dahaki sefere bu durumu kesinlikle hatırlayamaz. Kendi sağduyusunu geliştirinceye kadar, onu güvende tutmak için dikkatli olmanız gerekmektedir.
