Çocuklar yaklaşık üç yaşından itibaren yalan söylemeye başlayabilirler, dürüstlüğün önemini vurgulayarak çocuğunuzun gerçeği söylemesini teşvik edebilirsiniz. Ayrıca yalanlar ve yalanlara yol açan davranışları da değerlendirmeniz gerekir.

 

Çocuklar Neden Yalan Söyler?

 

Çocuklar aşağıdaki nedenler dolayı yalan söyleyebilirler:

 

• Başını belaya sokmamak için yalan söyleyebilirler.
• Bir olaya nasıl tepki vereceğinizi görmek için yalan söyleyebilirler.
• Bir hikayeyi daha heyecanlı hale getirmek için yalan söyleyebilirler.
• Denemeler yapmak için, örneğin, bir hikayede gerçekleşen bir şeyin gerçek olduğunu iddia ederek, yalan söyleyebilirler.
• Dikkat çekmek için yalan söyleyebilirler.
• İstedikleri bir şeyi elde etmek için yalan söyleyebilirler, örneğin, “Annem yemekten önce lolipop yememe izin verirdi".
• Birinin duygularını incitmekten kaçınmak için yalan söyleyebilirler, bu tür yalanlara genellikle "beyaz yalan" denir.

 

 

 

Çocuklar Ne Zaman Yalan Söylemeye Başlar?

 

Çocuklar, genellikle üç yaşından itibaren yalan söylemeyi öğrenebilirler. 4-6 yaşlarında ise yüz ifadelerini ve sesinin tonlarını söyledikleriyle eşleştirerek yalan söyleme konusunda daha iyi olabilirler. Söylediklerini açıklamasını isterseniz, genellikle yalan söylediklerini itiraf ederler.

 

Çocuklar büyüdükçe yakalanmadan daha başarılı bir şekilde yalan söyleyebilirler. Yalanlar daha da karmaşıklaşır, çünkü çocuklar daha fazla kelimeye sahiptirler ve diğer insanların nasıl düşündüğünü anlamada daha iyidirler.

 

Ergenlik döneminde, çocuklar düzenli olarak beyaz yalanlar söyleyerek başkalarının duygularını incitmekten kaçınabilirler.

 

 

Çocukları Gerçeği Söylemeye Teşvik Etmek

 

Çocuklar gerçek ve gerçek olmayan arasındaki farkı anlayacak kadar büyüdüklerinde, onları gerçeği söylemeye teşvik etmek ve desteklemek gerekmektedir. Bunu ailenizde dürüstlüğün önemini vurgulayarak ve çocuklara yalan söylerlerse neler olabileceğini anlatarak yapabilirsiniz.

 

İşte bazı ipuçları:

 

• Çocuklarınızla yalan söylemek ve gerçeği söylemek hakkında konuşun. Örneğin, “Annen ya da baban sana yalan söylerse nasıl hissederdin?” veya “Bir öğretmene yalan söylersen neler olur?”.
• Çocuğunuzun yalan söyleme ihtiyacı hissettiği durumlarda kalmamasına yardımcı olun. Örneğin, çocuğunuza sütü döküp dökmediğini sorarsanız, yalan söylemek ona cazip gelebilir. Bu durumdan kaçınmak için sözcüklerinizi şöyle değiştirebilirsiniz: “Bir kaza olduğunu görüyorum. Hadi birlikte temizleyelim”.
• Yanlış bir şey yapsa da bunu sizinle paylaştığında çocuğunuzu övün. Örneğin, “Bana ne olduğunu anlattığın için çok mutluyum. Hadi işleri yoluna koymak için birlikte çalışalım” diyebilirsiniz.
• Doğruyu söylemek için rol modeli olun. Örneğin, "Bugün iş için yazdığım bir raporda hata yaptım. Patronuma bunu düzeltebilmemiz için yaptığım hatayı söyledim”.
• Çocuğunuzla tartışma yaratmadan, yalan söylediğini anladığınızı ona şaka yoluyla iletin. Örneğin, okul öncesi dönemdeki çocuğunuz "Bunu oyuncak ayım kırdı" diyebilir. "Oyuncak ayının neden bunu yaptığını merak ediyorum?" gibi bir şakayla çocuğunuzun yalan söylediğini anladığınızdan emin olmasını sağlayabilirsiniz.

 

 

Uzun Hikayelerle Nasıl Başa Çıkılır

 

Rol yapmak ve hayal etmek çocuğunuzun gelişimi için önemlidir ve bu tür oyunları teşvik etmek iyidir. Uzun hikayelerin, özellikle dört yaşın altındaki çocuklar için yalan gibi görülmesine gerek yoktur.

 

Çocuğunuz bir şey hakkında bir hikaye uyduruyorsa, “Bu harika bir hikaye, onu bir kitaba dönüştürebiliriz” gibi bir şey söyleyerek yanıt verebilirsiniz. Bu, yalan söylemeyi teşvik etmeden çocuğunuzun hayal gücünü teşvik etmenizi sağlar.

 

 

Kasıtlı Olarak Söylenen Yalanlarla Nasıl Başa Çıkılır

 

Çocuğunuz kasıtlı olarak bir yalan söylerse, ilk adım yalan söylemenin uygun bir davranış olmadığını ona söylemektir. Ayrıca çocuğunuz yalan söylemenin neden uygun olmadığını bilmek isteyebilir. Bunu açıklayarak, yalan söyleme konusunda bir aile kuralı koyabilirsiniz.

 

Bir sonraki adım davranışa uygun sonuçları uygulamaktır. Sonuçları uygularken, yalan söyleme ve buna yol açan davranışları ayrı ayrı ele almaya çalışın. Örneğin, çocuğunuz duvara resim çizip daha sonra size bu konuda yalan söylerse, bunların her biri için ayrı bir sonuç uygulayabilirsiniz. Ancak çocuğunuz bir içeceği dökmek gibi bir hatayı örtmek için yalan söylüyorsa, sadece yalan için bir sonuç uygulayabilirsiniz ve daha sonra etrafı birlikte temizleyebilirsiniz.

 

 

Kasıtlı yalanlarla başa çıkmak için bazı fikirler:

 

• Çocuğunuzla sakin bir şekilde konuşmak için gerekli zamanı ayırın ve ona yalan söylemesinin size nasıl hissettirdiğini, onunla olan ilişkinizi nasıl etkilediğini, aile ve arkadaşların ona güvenmeyi bırakmasının nasıl bir şey olduğunu anlatın.
• Doğruyu söylemediğini bildiğiniz zamanlarda çocuğunuza bunu daima söyleyin.
• Ona her zaman doğruyu söyleyip söylemediğini sormaktan ve ona yalancı demekten kaçının. Bu daha fazla yalan söylemesine yol açabilir. Çocuğunuz yalancı olduğunu kabullenirse, yalan söylemeye devam edebilir. "Bana karşı genellikle çok dürüstsün. Ancak şu an son kek parçasına ne olmuş olabileceğini bilemiyorum." gibi bir şey söyleyebilirsiniz.
• Çocuğunuzun yalan söylememesini kolaylaştırın. Çocuğunuzun neden yalan söylediğini düşünerek başlayabilirsiniz. Örneğin, çocuğunuz dikkatinizi çekmek için yalan söylüyorsa, ona dikkatinizi vermenin ve benlik saygısını artırmanın daha olumlu yollarını düşünün. İstediği şeyleri almak için yalan söylüyorsa, istediği şeyleri kazanmasına izin veren bir ödül sistemi oluşturmayı düşünebilirsiniz.
• Ne yaparsanız yapın çocuğunuz yalan söylemeye devam ediyor gibi görünebilir. Fakat çocuğunuzu gerçeği söylediği için övmeye devam ederseniz ve yalan söylediğinde ona uygun sonuçları uygularsanız, çocuğunuzun büyüdükçe yalan söyleme olasılığı azalacaktır.

 

 

Ciddi Konular Hakkında Yalan Söylemek

 

Bazen çocuklar ciddi konularda yalan söylerler veya sır saklarlar. Örneğin, bir yetişkin tarafından istismara uğrayan veya başka bir çocuk tarafından zorbalığa uğrayan bir çocuk genellikle bu konular hakkında yalan söyler, çünkü olayı anlatırsa cezalandırılacağından korkar.

 

Çocuğunuzun başka birini korumak için yalan söylediğinden şüpheleniyorsanız yapmanız gerekenler şunlardır:

 

• Çocuğunuzun doğruyu söylerse güvende olacağından emin olmasını sağlayın.
• İşleri daha iyi hale getirmek için elinizden gelen her şeyi yapacağınızı çocuğunuza bildirin.

 

Bazı çocuklar hırsızlık, ateş yakmak veya hayvanlara zarar vermek gibi daha ciddi, olumsuz ve hatta yasadışı olan davranışlar için sık sık yalan söyleyebilirler.

 

Çocuğunuzun davranışı, güvenliği veya refahıyla ilgili endişeleriniz varsa, profesyonel yardım almayı düşünebilirsiniz. Kime başvuracağınız konusunda tavsiye almak için aile doktorunuzla veya okul danışmanınızla konuşun.

 

 

Kaynakça: https://raisingchildren.net.au/preschoolers/behaviour/common-concerns/lies

 

 

Dilgem uzmanlarından destek almak ve randevu oluşturmak için:

 

+90 (216) 456 42 42
+90 (533) 165 60 94