Çocuklar ve Utangaçlık

Utangaç bir çocuk, bilmediği veya tanımadığı insanlar ile etkileşime girdiği ortamlarda stresli olabilir. Utangaç bir çocuğun, yeni biriyle tanışırken ya da başkalarının önünde konuşma yapması gerektiğinde, “izleniyor” olduğunu hissediyorsa, gergin olması muhtemeldir. Bu çocuklar için eyleme katılmaktan ziyade uzaktan izlemek çok daha rahat bir durumdur. Çoğu çocuk zaman zaman kendisini utangaç hisseder ancak bazılarının yaşamları utangaçlıklarına bağlı olarak ciddi biçimde kısıtlanır. Aşırı utangaçlık çeken çocuklar büyüdükçe bunun üstesinden gelebilir veya utangaç yetişkinler olarak büyüyebilirler. Ebeveynler çocuklarının hafif utangaçlığın üstesinden gelmelerine yardımcı olabilir. Ciddi durumlarda ise profesyonel yardım önerilebilir.
 

Ebeveynlerin, gençler için akran gruplarının önemi ve değerini anlamaları önemlidir. Akran grupları çocuğunuzun hayatı üzerinde oldukça olumlu etkiler yaratabilir.

Utangaçlık komplikasyonları
Sürekli ve şiddetli utangaçlık, bir çocuğun yaşam kalitesini aşağıdaki gibi çeşitli şekillerde etkileyebilir:
 

• Sosyal becerileri geliştirmek veya uygulamak için azalmış fırsatlar
• Daha az arkadaş
• Spor, dans veya müzik gibi başkalarıyla etkileşimi gerektiren eğlence ve ödüllendirme faaliyetlerine katılımın azalması
• Artan yalnızlık, önemsizlik ve azalmış özgüven duygusu
• Yargılanma korkusundan dolayı tam potansiyele ulaşma yeteneğinde azalma
• Yüksek kaygı düzeyi
• Kızarma, kekemelik ve titreme gibi fiziksel etkiler

Utangaçlığın bir takım olumlu yönleri de vardır:
Utangaç davranış, aşağıdakileri içeren bir dizi olumlu davranışla ilişkilendirilir:

• Okulda başarılı olmak
• Doğru davranışlar sergilemek ve başını belaya sokmamak
• Başkalarını dikkatle dinlemek)
• Kolay idare edilebilmek

 

Utangaçlığın olası nedenleri

Genellikle utangaçlığın olası nedenleri şunları içerebilir:

Genetik:Kişiliğin özellikleri, kişinin kalıtsal genetik yapısına göre şekillenebilir.

Öğrenilen davranış: :Duygusal olarak hassas ve korkutulan bebeklerin utangaç çocuklar olmaları daha muhtemeldir.

Kişik:Çocuklar rol modellerini taklit ederek öğrenirler. Utangaç ebeveynler, çocuklarına “utangaçlığı” öğretebilirler.

Aile ilişkileri:Ebeveynlerine güvenli bir şekilde bağlı hissetmeyen veya tutarsız bakım deneyimi yaşayan çocuklar endişeli ve utangaç davranışlara yatkın olabilir. Aşırı korumacı ebeveynler çocuklarına, özellikle yeni durumlardan sakınmayı ve korkmayı öğretebilirler.

Sosyal etkileşim eksikliği:Hayatlarının ilk birkaç yılında başkalarından izole edilmiş olan çocuklar, tanıdık olmayan insanlarla kolay etkileşime girebilecek sosyal becerilere sahip olamayabilir.

Sert eleştiriler:Yaşamlarında önemli kişilerce (anne babalar, kardeşler ve diğer yakın aile üyeleri veya arkadaşlar) alay konusu olan veya bu kişiler tarafından zorbalık çeken çocuklar utangaçlık eğilimindedirler

Başarısızlık korkusu:Utangaçlıkları sebebiyle yeteneklerinin ötesine itilen çocuklar, başarısızlık korkusu yaşayabilirler.

Ebeveyn Tutumları Çok Önemlidir:Bir çocuk ne kadar güvende hissederse, utangaç bir şekilde davranmaları da o kadar az olasıdır. Bu hususta ebeveynler, çocuklarının yaşamlarında düşündüklerinden çok daha fazla etkilidirler. Ebeveynler için öneriler şunları içermektedir:

 

• Çocuğunuzu "utangaç" olarak adlandırmamaya dikkat edin. Çocuklar, başkalarının kendilerine verdiği etiketlerle yaşama eğilimindedirler
• Diğer kişilerin de çocuğunuzu utangaç olarak adlandırmasına izin vermeyin.
• ocuğunuz utangaç olduğunda, onu asla eleştirmeyin veya onunla alay etmeyin. Destekleyici ve anlayışlı olun.
• Çocuğunuzu, utangaçlıklarının nedenleri hakkında konuşmaya teşvik edin.Neden böyle olduğunu ona sorun.
• Kendiniz olun. Güven veren davranışları modelleyin ve örneklerle liderlik edin.
• Çocuğunuza kendi hayatınızdaki utangaç olduğunuz anları ve üstesinden nasıl geldiğinizi anlatın. Küçük çocuklar ebeveynlerini sık sık mükemmel gördüklerinden, kendi utangaçlığınızı kabul etmek, çocuğunuzun daha iyi hissetmesini sağlayabilir ve genel kaygılarını azaltabilir.

Ebeveyn için Stratejiler

Ebeveynlerin, çocuklarını daha fazla dışa dönük olmaları için teşvik etmeleri mümkündür. Stratejiler bireysel olarak çocuğa ve koşullara bağlıdır, ancak genel olarak şunları içerebilir:
 

• Kendi utangaçlığınızın üstesinden gelmek için yıllar boyu öğrendiğiniz kişisel başa çıkma stratejilerini çocuğunuzla paylaşın ve birlikte uygulayın.
• Çocuğunuza utangaç olmamanın avantajlarından bahsedin. Kendi hayatınızdan örnekler sunun.
• Azalan utanma davranışını pekiştirin. Bilmediğiniz bir durumla ilgilendiğinde veya utangaçlığa başvurmadan yeni bir kişiyle tanıştığında çocuğunuzu övün.
• Çocuğunuzla hedefler belirlemeyi deneyin. Küçük ve git gide artan adımlar hedefleyin ve her ilerlemesinde onu övün. Örneğin, başka bir çocuğa “merhaba” demek büyük bir ilk adım olabilir..
• Çocuğunuzu kasıtlı olarak yeni ortamlara katın. Önce davranışındaki küçük değişiklikleri hedefleyin ve kademeli olarak uygun hedefler oluşturun. Örneğin, çocuğunuz yeni gördüğü birini selamlarsa onu ödüllendirin. Destekleyici olun..
• Çocuğunuzun elinden gelenin en iyisini yaptığından emin olun. Onu giderek uzmanlaştığı beceriler için övün

Hatırlanması gereken şeyler

• Utangaç bir çocuk, bilmediği veya tanımadığı insanlar ile etkileşime girdiği ortamlarda endişeli olabilir
• Çoğu çocuk zaman zaman kendisini utangaç hisseder ancak bazılarının yaşamları utangaçlıklarına bağlı olarak ciddi biçimde kısıtlanır
• Ciddi durumlarda, bir uzmandan profesyonel yardım önerilir

Profesyonel yardım

Çocuğunuzun utangaçlığı ciddi durumdaysa, bir danışmandan veya psikologdan profesyonel yardım almayı düşünebilirsiniz. Utangaçlık için uygulanabilecek teknikler şunları içerir:

• Stres Yönetimi.
• Rahatlama stratejilerini.
• Danışmalık oturumları.
• Sosyal beceri eğitimi.

Kaynakça
https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/HealthyLiving/peer-pressure

Dilgem uzmanlarından destek almak ve randevu oluşturmak için: +90 (216) 456 42 42
                                                                                                        +90 (533) 165 60 94