Çocukların Aşırı Duyusal Yüklenmelere Tepkisi
Yetişkinler olarak hepimiz dikkatimizi, ruh halimizi veya uyarılma durumumuzu olumsuz etkileyebilecek farklı duyusal uyaran türlerine aşinayız. Duyusal savunmasızlığı olan çocuklar da, sıklıkla aşırı duyusal yüklenmeye yol açabilecek yukarıda açıklanan benzer reaksiyonlar yaşarlar. Temel fark, otizmli ve duyusal işleme bozukluğu olan çocuklarda görülen duyusal aşırı yüklenmenin, günlük yaşam ve sosyal katılım faaliyetlerindeki performansı olumsuz etkileyen günlük, tehdit edici olmayan girdilere karşı aşırı tepkilerden kaynaklanmasıdır.
Duyusal aşırı yüklenmeye yol açan fonksiyonel örnekler şunlardır:
- Restoranlarda veya okulda arkadaki konuşma sesleri, partiler, saç kurutma makineleri veya klima ünitesinden gelen arka plandaki gürültüsü (işitsel uyaranlar).
- Aydınlatmalar, renkli veya dağınık ortamlar, yanıp sönen sokak lambaları (görsel uyaranlar).
- El kremi, yüz yıkama, sabun veya diş macunu kullanmama durumu. Etiketli giysi giyememe, çok sıkı çoraplar, düğmeli pantolonlar veya sıkı bel bantları (dokunsal uyaranlar).
- Merdiven veya oyun alanındaki hareketler, AVM’ deki yürüyen merdivenler, oyun alanındaki salıncaklar (vestibüler uyaranlar).
- Farklı dokulara veya sıcaklıklara sahip yiyecekler, aşırı baharatlı, tatlı veya tuzlu yiyecekler (oral veya koku uyaranları).
Aşırı duyusal yüklenmesinin sonucu çocuklar arasında değişebilir ve hem içgüdüsel hem de duygusal tepkiler içerebilir. Aşırı duyarlı çocuklarda kusma, bağırma, ağlama, kaçma veya olaylardan genel kaçınma da dahil olmak üzere fiziksel hastalık olarak ortaya çıkabilir.
Duyu savunması tedavi edilebilir. Mevcut literatür sinir sisteminin nöröplastisite nedeniyle değişebileceğini göstermektedir. Ergoterapistler, duyu işleme bozukluğu olan çocukları tedavi edebilen önde gelen mesleklerden biri olarak kabul edilmektedir. Ergoterapinin amacı, önleyici duyusal girdiye uyarlanabilir ve organize bir yanıt üretmeyi sağlamaktır. Değerlendirme sırasında, ergoterapist ebeveyn ile görüşme yapabilir ve sorunları belirlemek için kontrol listelerini yönetebilir. Ayrıca, hangi duyusal sistemlerin evde, okulda ve toplumda fonksiyonel performansı engellediğini ayırt etmek amacıyla çocuğun mesleki performansı ve günlük işleyişi üzerindeki etkilerini de araştırabilirler, Müdahale ve tedavi yoluyla, bu önleyici tepkiler daha olgun ve bütünleşmiş hale gelecek ve böylece çocuk ilgili faaliyetlere daha iyi katılabilecektir.
Çocuğunuzun yukarıdaki semptomlardan herhangi birini gösterdiğini fark ederseniz, aşırı duyusal yüklenmeye neden olan uyaranı derhal uzaklaştırmanız önemlidir. Bu, ışıklara maruz kalmalarını azaltma veya aşırı kokuları hafifletme, hafif dokunmalardan kaçınmalarına yardımcı olma ve duyu sistemlerindeki dengeye (homeostazi) geri dönmelerine yardımcı olabilecek sarılma vb. yoluyla kaslarına ve eklemlerine derin propriyoseptif girdi sağlamayı içerebilir. Çocuğunuzu sürekli izlemeye devam edin.
