Demans Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Demans hafıza kaybına ve zamanla kötüleşen diğer düşünme problemlerine neden olan bir durumdur. Bu konularla ilgili şikayetiniz varsa bir dil ve konuşma terapistine danışabilirsiniz.
Demans, hafıza kaybına ve kişinin önemli bilgileri hatırlamasını, problemleri çözmesini veya gününü planlamasını zorlaştıran düşünme problemlerine neden olur. Giyinmek, ilaç almak ve faturaları ödemek gibi günlük işler de etkilenebilir. Demans, zamanla daha da kötüleşir ve tedavisi yoktur. En sık görülen demans türü Alzheimer hastalığıdır.
Belirtiler ve Bulgular
Çoğu durumda, demans hafıza kaybı ile başlar. Zaman geçtikçe diğer işaretler ve belirtiler de dahil olmak üzere bu durumlar görülür:
- Distraksiyon
- Unutkanlık ve karıştırma
- Hedef belirleme ve plan yapma problemleri
- Konuşmaları takip etme problemleri
- Başkalarına ne istediklerini ve ihtiyaç duyduklarını söylemekte zorlanma
- Kişilik değişiklikleri
- Depresyon
- Yeme ve yutma problemleri.
Demansın son aşamalarında hastalar kendilerini besleyemez, yalnız yürüyemez veya net konuşamazlar.
Nedenleri
Demansın bir hastalık değildir. Farklı beyin hastalıkları demansa neden olur. Demansa neden olabilecek koşullardan bazıları şunlardır:
- Alzheimer hastalığı
- Çoklu küçük inmeler
- Lewy vücut demansı
- Frontotemporal lober dejenerasyonu
- Parkinson hastalığı
- Huntington hastalığı.
Enfeksiyonlar ve ilaca verilen reaksiyonlar demans gibi semptomlara neden olabilir. Bu belirtiler tedaviden sonra kaybolabilir.
Uzmana Danışmak – Demans Testi
Kendinizle ilgili endişeleriniz varsa doktora görünün. Doktor, sorunlarınızın başka bir nedeni olup olmadığını anlamak için size bazı testler yapacaktır. İşitme testi için bir odyoloğa danışmanız gerekebilir. İşitme problemleri bir insanın kafasının karışmış gibi görünmesine neden olabilir; ayrıca işitme kaybı da bir kişiyi demans riski altında bırakabilir.
Bir dil ve konuşma terapisti sizin konuşma, dil ve düşünme becerilerinizi test edebilir. Dkt ayrıca sorun çıkması durumunda yeme ve yutma fonksiyonlarınıza da bakabilir.
Demans Hastaları İçin Tedavi
Tedavinin amacı demans hastalarının yaşam kalitesini mümkün olduğu kadar uzun süre korumaktır. Bazı ilaçlar demansı yavaşlatabilir; ancak ortadan kaldırmazlar. Hafıza ve diğer düşünme becerileri için tedavi yardımcı olabilir. Bu erken dönemde doğrudur ve demansın kötüleşmesinin de önüne geçebilir. Dil ve konuşma terapisti demans hastalarının mümkün olduğunca bağımsız kalmasına yardımcı olabilir ayrıca dikkat, bellek, problem çözme ve üst düzey düşünme becerileri üzerinde çalışabilir. DKT’nin demans hastalarına öğretebileceği bazı stratejiler şunlardır:
- Önemli bilgileri öğrenmenin pratiği
- Görevleri yerine getirmek için yazılı kelimeler veya resimler kullanmak
- Kişisel bilgileri hatırlamaya yardımcı olmak için “hatırlatıcı-hafıza kitapları” yapmak
- Demans hastaları ile nasıl daha iyi iletişim kurabilecekleri konusunda aile bireylerini ve bakıcıları eğitmek.
Dkt, ayrıca güvenli bir şekilde yemek yiyebileceklerinden emin olmak için demans hastalarıyla çalışabilir. Aile üyeleri ve bakıcılar demans hastalarını yeterince yediklerinden emin olmak için onları gözlemleyebilirler.
Demansı Olan Kişilerle Konuşmak İçin Tavsiyeler
Demans hastalarına aşağıdakileri uygulayarak yardımcı olabilirsiniz;
- Odaklanmalarını sağlamak için temel bilgileri tekrarlamak.
- Yavaş ve anlaşılır konuşmak.
- Açık uçlu sorular sormak yerine seçimler vermek. Örneğin, "Kahve veya çay ister misiniz?" yerine "ne içmek istersin?" gibi.
- Bilgileri ve soruları kısa ve basit tutmak.
- İşlerine yardımcı olmak için yazılı kelimeler veya resimler kullanmak. Örneğin, nasıl giyinmesi gerektiğini gösteren resimler çıkartmak veya basit bir yemek hazırlamanın adımlarını yazmak.
- Kişiye randevular hakkında veya ne zaman ilaç alınacağını hatırlatmak.
Aile üyeleri ve diğer bakıcılar bir destek grubuna katılmak isteyebilirler. Destek grupları demans hastalarına bakmanın stresini ele almanın yollarını sunabilir. Yetişkinlere gündüz bakım merkezleri yardımcı olabilir; bu sayede aile ve bakıcıların kendilerine zaman ayırmalarına izin verilmiş olunur.
Kaynakça
Bu makale ASHA tarafından yazılmıştır. Orijinal versiyona buradan ulaşabilirsiniz.
