Dil Gelişimi: 5-8 Yaş Arası
Beş yaşından itibaren çocuklar seslerin kelimeleri oluşturduğunu bilirler. Aynı sesle başlayan kelimeleri belirleyebilirler. Ayrıca kafiyeli kelimeleri tespit edebilirler. Kafiye oyunları oynayabilirler ve "bal", "sal", "kal", "dal” gibi kafiyel’ kelimeler söyleyebilirler.
5-6 yaşından itibaren çocuklar alfabenin farklı harfleriyle gelen seslerin bir kısmını veya tamamını bilebilirler. Bu, okuma becerilerinin gelişimi için önemlidir. Bu yaştaki çocuklar, tek seslerin birleştiğinde bir kelime oluşturduklarını öğrenirler. Örneğin, ‘t’, ‘o’ ve ‘p’ seslerini bir araya getirdiklerinde, “top” kelimesini oluştururlar.
Altı yaşından itibaren çocuklar genellikle basit hikayeleri okuyabilirler ve alfabenin harflerini yazabilir veya kopyalayabilirler.
Sekiz yaşından itibaren çocuklar okuduklarını anlarlar. Kendi başlarına okuma yapıyor olabilirler ve okumak en sevdikleri aktivitelerden biri bile olabilir. Bu yaştaki çocuklar basit bir hikaye de yazabilirler
Çocuğunuz okula başladığında özellikle araba, radyo, getirmek gibi kelimelerde bulunan ‘r’ sesi gibi birkaç sesi söylerken sorun yaşayabilir.
Kelime ve Dil Gelişimi
Beş yaşından itibaren çocuklar geçmiş ve gelecekteki olaylar hakkında konuşmak için doğru fiilleri kullanabilirler. Örneğin, çocuğunuz geçmiş hakkında konuşmak için ‘Maxie ile oynadım’ ve gelecek hakkında konuşmak için ‘Maxie ile oynayacağım’ diyebilir. Çocuklar ayrıca gece, gündüz ve dün gibi zaman kavramlarını anlamaya başlarlar.
Çocuğunuz dilbilgisi kurallarında istisnalar olduğunu fark etmeye başlayacaktır. Ancak dilindeki birçok kuralı öğrenmesi birkaç yıl sürecektir.
5-6 yaşlarındaki çocuklar tek kelimelerin farklı anlamları olabileceğini anlarlar, bu yüzden ne anlama geldiğini bilmek için bir kelimenin bağlamına daha fazla güvenmeye başlarlar. Ayrıca metaforları ve gerçek olmayan dili anlamaya başlarlar.
Çocuğunuz iki kelimeyi birleştirerek, yeni kelimeler yapabileceğini anlayacaktır. Artık "birleşik" kelimeleri çocuğunuzun konuşmasında daha sık görebilirsiniz.
Çocuğunuz ayrıca kelimelerin başlangıç ve bitişlerinin anlamlarını değiştirdiğini öğrenirken daha uzun kelimeler kullanmaya başlayacaktır. Örneğin, “luk” (“mutluluk”) ve “men” (“öğretmen”).
Sekiz yaşından itibaren çocuklar okuma yoluyla birçok yeni kelime öğrenmiş olurlar. Ayrıca seslerle oynayan şakaları ve bilmeceleri anlamaya başlarlar.
Çocuğunuz ayrıca, "gibi" kelimesini kullanarak iki şeyi karşılaştırmaya başlayabilir, örneğin, "Balık gibi yüzüyor".
Cümleleri Dil Gelişiminin Bir Parçası Olarak Kullanmak
Beş yaşından itibaren çocuklar üç adımlı talimatları izleyebilirler.
Çocuğunuz, "Kedi köpeği kovaladı" gibi aktif cümleleri oluşturmak için gerekli olan kelimeleri anlayabilir ve birleştirebilir. Ayrıca pasif cümleleri de anlamaya başlar, örneğin "Kedi köpek tarafından kovalandı".
Ancak çocuklar resimleri tarif ederken, kimin kime ne yaptığını karıştırabilirler. Ayrıca, zamir referanslarını anlamakta güçlük çekebilirler. Örneğin, "kadın son gelen kıza geç kaldığını söyledi" derseniz size “kim” ifadesini kullanır. Çocuğunuzun doğru cümleler yapma yeteneği önümüzdeki birkaç yıl içinde giderek iyileşecektir.
Sekiz yaşından itibaren çocuğunuz karmaşık cümleler kullanacaktır, örneğin, ‘Tim bazen kaba olabilir, ama iyi bir çocuktur”
Hikaye Anlatımı ve Dil Gelişimi
4-8 yaşından itibaren çocuklar hikaye anlatmakta çok daha iyi olurlar. Çocuğunuzun hikayeleri muhtemelen daha uzun ve daha detaylı olur. Hikayeler uydurulmuş veya gerçekte olan şeyler hakkında olabilir. Bir teması, karakteri veya çizimi olabilir ve mantıklı bir sırada eylemler ve olaylar içerebilir. Örneğin, “Tekne battı, bu yüzden herkes sahile kadar yüzmek zorunda kaldı”.
Çocuğunuz dili öğrenmeye ve pratik yapmaya devam ettikçe, hikaye anlatımı gelişecektir. Çocuğunuzun bir hikaye anlatırken kimden bahsettiğini ve öykülerindeki olayların birbirine nasıl bağlantılı olduğunu anlamak daha kolay olacaktır.
Bu yıllarda, çocuğunuz şunları yapabilir:
- Farklı bağlantı kelimelerini doğru şekilde kullanabilir. Örneğin, çünkü, sonra, şimdi, ne zaman, önce, iken gibi.
- Aynı bilgileri sunmak için farklı cümle türleri kullanabilir
- Bir hikaye anlatırken "o" ve "onlar" gibi zamirleri doğru bir şekilde kullanabilir.
- Gerçek ve teori arasındaki farkı anlar, yani “Ne oldu?” ve “Neden böyle düşünüyorsun?”.
Çocuklar farklı oranlarda büyürler ve gelişirler. Bu makaledeki bilgiler yalnızca sizlere yol gösterme amacıyla sunulmuştur. Okul çağındaki çocuğunuzun dil gelişimi hakkında endişeleriniz varsa, doktorunuzla veya çocuğunuzun öğretmeniyle konuşmak veya bir dil ve konuşma terapistinden tavsiye almak iyi bir fikirdir. Sağlık uzmanınızın çocuğunuzla ilgili endişeleri yoksa, ancak sizin endişeleriniz devam ediyorsa, başka bir görüş almakta sorun yoktur.
Kaynakça: https://raisingchildren.net.au/school-age/development/language-development/language-5-8-years
