Dil ve Konuşmadaki Gecikme ve Bozuklukların Erken Teşhisi

Dil ve Konuşmadaki Gecikme ve Bozuklukların Erken Teşhisi

Çocuğunuz bir yaşına kadar konuşmaya başlamadıysa ya da konuşma ve dil becerileri konusunda endişeleriniz varsa, bir sorun olabilir. Erken teşhis kilit noktadır. Okul başlamadan önce tedavi görmeleri gerekir. Böylece, temel okuma öncesi becerilerini kaçırmazlar. Amerikan Konuşma-Dil İşitme Derneği(ASHA)’nin erken teşhis, değerlendirme,  dil ve konuşma terapileri hakkında ne gibi bilgiler verdiğini öğrenin.

 

Dil ve Konuşma Terapisi Neden Gereklidir?

  • “Bebeğim henüz konuşmuyor”.
  • “Bu sadece ‘bebek konuşması’. Çocuğumun onu geliştireceğinden eminim”.
  • “Ailemizdeki herkes geç konuştu. Zamanı geldiğinde çocuğum konuşacak”.
  • “Terapi mi? Bana daha çok oyun oynuyorlarmış gibi geldi”.

Benzer düşünceleriniz veya yorumlarınız olabilir. Genellikle, eğer 1 yaşından itibaren konuşma yoksa, konuşma açık değilse veya konuşma veya dil aynı yaştaki diğer çocuklardan farklıysa, çocuğun dil ve konuşma becerileri hakkında endişeler ortaya çıkar.

 

Erken Teşhis Nedir?

Tahmini olarak, her yıl doğan çocukların %2’sinin engelleyici bir duruma sahip olacağı bulunmuştur. Bu çocukların birçoğunun kişisel, sosyal, akademik veya mesleki yaşamı üzerinde önemli bir etkisi olabilecek konuşma ve/veya dil gecikmeleri ve bozuklukları olacaktır. Her ne kadar bazı çocuklar okula gittiklerinde tedavi olmadan normal konuşma ve dil becerilerini geliştirecek olsalar da, bu becerileri geliştiremeyecek çocukları tespit etmek önemlidir.

Pek çok insan, yanlış bir şekilde, dil ve konuşma terapisinin çocuk konuşmaya başlayana kadar başlayamayacağına ve başlamaması gerektiğine inanmaktadır. Ancak araştırmalar, çocukların ilk kelime söylenmeden önce bile dilleri hakkında çok şey bildiğini göstermiştir. Örneğin, çocuklar anadilleri ile yabancı dilleri arasında ayrım yapabilir, farklı ihtiyaçları ifade etmek için farklı sözsüz ifadeler kullanabilir ve babıldama ile farklı konuşma biçimlerini taklit edebilirler.

Erken teşhis; aileleri ve 3 yaşın altındaki çocuklara işitme, dil veya konuşmada engellilik veya gecikme riski taşıyan veya risk altında olan çocuklara sağlanan değerlendirmeleri ve tedavileri içerir. Dil ve konuşma öğreniminin gecikmesi durumunda, çocuk hızla akranlarından geride kalabilir. Erken teşhis, iletişim becerilerini geliştirme şansını arttırır.

 

Kimler Değerlendirilmeli?

Yeni doğan yoğun bakım birimlerinde olanlar gibi, riskli veya yüksek riskli olan çocuklar erken ve düzenli aralıklarla test edilmelidir. Diğer risk faktörleri şunlardır:

  • Kronik kulak enfeksiyonları gibi teşhis edilmiş tıbbi durumlar
  • Fetal Alkol Sendromu gibi biyolojik faktörler
  • Down Sendromu gibi genetik bozukluklar
  • Serebral Palsi gibi nörolojik bozukluklar
  • Gecikmiş dil gibi gelişimsel bozukluklar

Yüksek risk taşımayan çocuklar, dil ve konuşmaları aynı yaştaki diğer çocuklarla aynı değilse, değerlendirilmelidir.

 

Değerlendirme Nasıl Yapılır?

Değerlendirme resmi veya gayri resmi olabilir ve standart testlerin herhangi bir birleşimini içerebilir. Oyunun doğrudan gözlemlenmesi ve çocuğun bakım verenleriyle etkileşimi; ebeveyn, öğretmen veya doktor tarafından rapor edilmesi; ve kendiliğinden konuşma örneklerinin toplanması ve ayrıntılı analizini içerir.

Kesin tanı koymak ve gerekli bilgiyi elde etmek için birkaç seans ve devam eden değerlendirmeler gerekebilir.

Erken teşhis ekibi; dil ve konuşma terapisti, odyolog, psikolog, nörolog, elektrofizyolog, kulak burun boğaz uzmanı, çocuk doktoru, hemşire ve sosyal hizmet uzmanından oluşabilir. Dil ve konuşmadaki gecikmeler ve bozukluklar çeşitli nedenlerden dolayı olabileceğinden, her bir profesyonel değerlendirmeye önemli katkılarda bulunur.

Dil ve Konuşma Terapisi Nedir?

Değerlendirme sonuçlarına göre belirli hizmetler önerilebilir. Örneğin; önleyici tedbirler, düşük doğum ağırlığına bağlı olarak iletişim gecikmesi veya rahatsızlığı nedeniyle risk altında bulunan çocukları da kapsar.

Terapi, gecikmeli veya engelleyici olarak tanımlanan alanlarda işlevi arttırır ve diğer ilgili sorunları önlemeye yardımcı olabilir. Örneğin, bir dil bozukluğunun düzeltilmesi öğrenme güçlüğünü dengelemek için yardımcı olabilir. Telafi, çocuğun ve ailenin, bazı Serebral Palsi vakalarında olduğu gibi, sınırlamalar için ayarlamalar yapmasını sağlar.

Dil, doğal bir ortamda öğretilir. Çocuğun gelişimsel düzeyinde sunulur; cevapları sürekli olarak teşvik edilir; ve çıktı ödüllendirilir. Oyun; iletişimi, dil modellerini veya sırayla konuşma gibi konuşma kurallarını öğretmek için kullanılabilir.

Yaşamı sürdürmek için beslenme ve yutma tedavisi gerekebilir. Konuşma benzeri hareketleri teşvik etmek, ses üretimini teşvik etmek veya çocuğun konuşma hareketleri konusundaki farkındalığını artırmak için de kullanılabilir.

 

Kaynak:   http://www.readingrockets.org/article/early-identification-speech-language-delays-and-disorders