Duyu Bütünleme ve Ergoterapistin Rolü

Duyusal İşleme Nedir ?

Duyusal bilgileri sürekli olarak bedenimiz aracılığıyla çevremizden alırız. Beynimiz, günlük yaşamımızda başarılı bir şekilde çalışabilmemiz için bu bilgileri etkin bir şekilde organize edebilmelidir. Bu, duyusal entegrasyonu sinir sistemi fonksiyonumuzun hayati bir parçası haline getirir.

‘Duyusal bilgi’ hakkında konuştuğumuzda, beş ‘ana’ duyumuzdan aldığımız bilgilere atıfta bulunuruz, yani burada dokunma, görme, işitme, tat alma ve koku ile propriosepsiyon olarak bilinen diğer iki “gizli duyu”ları yani beden farkındalığı ve vestibüler hareket ve denge duyularımızdan bahsediyoruz.

Dokunsal

Dokunma duyumuz bize nesnelerin şekli, boyutu ve dokusu ile ilgili bilgileri verir, bu da çevremizi daha iyi anlamamıza ve nesneleri nasıl manipüle edeceğimizi öğrenmemize yardımcı olur. Vücut şemasının ve duyusal düzenlemenin gelişimi hayati önem taşır.

Propriyoseptif Duyu

Proprioseptif sistem ve propriyoseptif duyu vücudumuzun kendi konumunu ve diğer nesneleri referans alan konumunu belirlememize yardımcı olmak için kaslarımızdan ve eklemlerimizden aldığımız bilgileri içermektedir.

Vestibüler

İç kulağımızda bulunan vestibüler sistem, hareket ve denge duyumuzdur. Bu sistem başımızın yerçekimi ile ilgili konumunu belirtir ve hareketin hız ve yön bilgisini bize bildirir.

Görsel

Görme duyumuz, görsel sistem şekillerini, renkleri, sembolleri, beden dilini ve daha fazlasını tanımlamak ve yorumlamak adına kritik öneme sahiptir. Buna karşılık, bu görsel ipuçlarını yorumlamamız hareketlerimize ve sosyal etkileşimlerimize rehberlik eder.

İşitsel

İşitme veya işitme sistemimiz, seslerin kalitesini ve yönünü belirlememizi sağlar. Örneğin, bir kişinin konuştuğunu, o kişinin kim olduğunu, kiminle konuştuğunu ve ne kadar uzakta olduklarını görmeden fark etmemizi sağlar.

Gustatory ve Koku Alma

Tat ve  koku alma sistemleri  hoş olmayan veya tehlikeli hislere olumsuz tepki vermemizi sağlarken, aynı zamanda iyi ve güvenli yiyeceklerin tadını çıkarmamıza izin vermek için birlikte çalışmaktadır.

Birazda duyularımızın hepsinin bir bütün halinde kullanmaktan, yani duyu bütünlemeden bahsedelim.

Duyu Bütünleme Nedir ve Ergoterapinin Duyu Bütünlemedeki Rolü Nedir

Duyu Bütünleme Bozukluklarının Nedenleri Neler Olabilir?

Bilimsel çalışmalar duyu bütünleme bozukluklarının birçok faktöre bağlı olarak gelişebileceğini göstermektedir. Genetik, prematüre doğum, doğum travması, gebelik esnasında strese maruz kalmak ya da alkol tüketmek bu faktörlerden bazılarıdır.

Duyu Bütünleme Bozuklukları Tedavi Edilebilir Mi?

Ergoterapi seanslarından sonra duyusal temelli problemlerde azalmalar görülebilir. Kişinin algılama ve duyusal bilgiyi işlemleme becerileri gelişir. Bu da günlük yaşam aktivitelerindeki performansını olumlu yönde etkileyecektir.

Duyu Bütünleme Bozuklukları Çocukluğa Özgü Müdür? İleri Yaşlarda Görülür Mü?

Terapi almadan bu problemlerin kendiliğinden geçmesi mümkün değildir. Duyu bütünleme bozuklukları yetişkinlik döneminde de görülebilir. Bununla birlikte zamanla problemlerin ağırlık derecesi azalabilir, bu da kişinin esnekliğinin artması ve günlük yaşam aktiviteleri üzerinde kontrolünün artması ile ilişkilidir. Yetişkinler duyusal temelli zorluklar ile baş etmek için stratejiler geliştirebilirler, fakat istedikleri takdirde bu problemler için yine de terapi alabilirler. Duyu bütünleme terapisi için hiçbir zaman geç değildir.

Duyu Bütünleme Bozukluklarının Dikkat Dağınıklığı, Hiperaktivite, Sözel Olmayan Öğrenme Güçlüğü, Otizm veya Öğrenme Güçlükleri İle İlişkisi Nedir?

Duyu bütünleme bozuklukları tek başına görülebildiği gibi, bir teşhis grubuna eşlik de edebilir. Başka teşhis grubuna sahip çocuklar değişik birçok müdahale hizmeti alabilirler (ilaç, konuşma terapisi, Uygulamalı davranış analizi, vb.). Duyu bütünleme temelli terapiler, çocukların mevcut problemlerine ek olarak günlük yaşamdaki performanslarını etkileyen bir duyu bütünleme bozukluğu görülmesi halinde uygun bir müdahaledir.

Duyu Bütünleme Terapisi Çocuğumun Konuşmayı Öğrenmesine veya Okumasına Yardımcı Olabilir Mi?

Eğer konuşma veya okuma ile ilişkili zorluklar duyu bütünleme bozukluğundan kaynaklanıyorsa yardımcı olabilir. Dil ve konuşma bozukluğu ile ilişkili problemleri olan birçok çocuğun beyincik fonksiyonları ile ilişkili zorlukları bulunmaktadır. Beyincik vestibüler (hareket), oküler (görsel) ve proprioseptif (vücut pozisyonu) girdilerin organize edildiği bir merkezi sinir sistemi bölgesidir. Duyu bütünleme temelli ergoterapi ya da fizyoterapi beyincikteki bu zorlukları hedef alabilir ve sonuç olarak dil ve okuma becerilerini olumlu yönde etkileyebilir. Buna ek olarak duyu bütünleme terapisinde geliştirilmesi hedeflenen algılama seviyesi, postüral kontrol ve motor planlama gibi beceriler herhangi bir öğrenmeyi desteklemek için gerekli temeli oluşturmaktadır.

Diyelim ki duyu bütünleme terapisine başladınız …

Çocuğum İçin Hangi Tür Oyuncaklar Satın Almalıyım?

Çocuklarda yaratıcı oyunu teşvik eden, çocuğunuzun hareket etmesine ve zıplayıp hoplamasına, oyunlar oynamasına fırsat veren oyuncaklar çocuğunuz için faydalıdır. Bunlar salıncaklar, kaydıraklar, bisikletler, trambolinler ve tırmanma duvarları olabilir. Duyu bütünleme terapisi esnasında çocuğunuzun gördüğü her türlü materyal çocuğunuza fayda sağlayacaktır. Çocuğunuz için en faydalı olacak olan materyalleri terapistine danışınız.

Çocuğuma Terapi Sürecini Nasıl Anlatmalıyım?

Basit bir dil kullanmak çocuğunuzla iletişim kurmak için en etkili yoldur. Çocuğunuza sevildiklerini ve takdir edildiklerini söylemeniz, onları övmeniz, terapi süreci için önemlidir. Onlara herkesin farklı olabileceğini ve bazı insanların günlük yaşamda (daha kolay oyun oynayabilmek, okulda daha başarılı olabilmek, vb…) başarılı olabilmek için bazen farklı desteklere ihtiyacı olabileceğini anlatmak gerekmektedir.

Kaynakça: https://thespiralfoundation.org/about-spd/#sensory-information