Early Start Denver Modeli ve İspatlanmış Etkinliği
Early Start Denver Modeli (ESDM), Özellikle otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan küçük çocukların iletişim, dil ve oyun becerilerinin geliştirilmesi için tasarlanmış olan, çok bileşenli, uygulama rehberli bir müdahale programıdır.
Early Start Denver Modeli’nin genel odak noktası, davranışsal stratejileri, sosyal etkileşimci stratejiler ile ilişkilendirerek, yapılan etkinlikler sırasında bunları uygulamak üzere ebeveynleri/bakıcıları eğitmektir.
Erken Başlangıç Denver Modeli (ESDM), otizm spektrum bozukluğu olan küçük çocuklar için kapsamlı bir terapidir. Kişilerarası etkileşime vurgu yaparak semptom şiddetini azaltmayı ve bilişsel, sosyal-duygusal ve dil gelişimini hızlandırmayı amaçlar. Yapılan çeşitli çalışmaların sistematik bir incelemesi, ESDM’nin genç otizmli çocuklarda bilişsel, dil ve adaptif davranışları iyileştirmede etkili olduğunu göstermiştir. Bu modelin önemli gelişimsel alanlarda iyileşmeyi sağlaması, erken çocukluk döneminde otizm spektrum bozukluğu için önemli bir müdahale olarak önemini vurgulamaktadır.
Early Start Denver Model (ESDM) kanıta dayalı bir modeldir.
Otizm spektrum bozukluğu olan küçük çocuklar için tasarlanmış bu terapi modeli, çeşitli bilimsel araştırmalar ve deneylerle desteklenmiştir. Bu çalışmalar, ESDM’nin bilişsel, dil ve adaptif davranışlarda iyileşmeler sağladığını göstermiştir. Model, çocukların sosyal ve duygusal gelişimini destekleyen kişilerarası etkileşime odaklanır. ESDM’nin etkinliği, hem klinik ortamlarda hem de ailelerin ev ortamında uygulanabilirliğiyle kanıtlanmıştır.
Early Start Denver Model (ESDM) üzerine yapılan araştırmalar, modelin otizm spektrum bozukluğu olan küçük çocuklarda bilişsel, dil ve adaptif davranışlarda iyileşmeler sağladığını göstermektedir. ESDM, çocukların sosyal ve duygusal gelişimini destekleyen, kişilerarası etkileşime odaklanan kanıta dayalı bir yaklaşımdır. Etkinliği, çeşitli bilimsel çalışmalarla desteklenmiş olup, hem klinik ortamlarda hem de evde uygulanabilirliği kanıtlanmıştır. Bu modelin, otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda erken müdahalede önemli bir rol oynadığı görülmektedir.
Early Start Denver Model (ESDM)’nin etkililiğini destekleyen birkaç önemli araştırma bulunmaktadır. Bunlar arasında randomize kontrollü çalışmalar, gözlemsel kohort çalışmaları ve kontrollü deneyler yer almaktadır. Bu çalışmalar, ESDM’nin otizm spektrum bozukluğu olan küçük çocuklarda bilişsel, dil ve adaptif davranışlarda iyileşmeler sağladığını göstermiştir. Etkililiğin kalitesi düşükten yükseğe değişmekle birlikte, ESDM’nin toplum bazlı grup ayarlarında ve evde ebeveynler tarafından uygulanmasının etkili ve uygulanabilir olduğuna dair kanıtlar bulunmaktadır. Bu araştırmalar, ESDM’nin kanıta dayalı bir müdahale modeli olduğunu göstermektedir.
Early Start Denver Model (ESDM)’nin etkililiğini destekleyen özel araştırmalara örnek olarak:
- Randomize Kontrollü Çalışmalar ve Kontrollü Deneyler: Bu tür çalışmalar, ESDM’nin otizmli çocuklarda bilişsel, dil ve adaptif davranışlarda iyileşmeler sağladığını göstermiştir.
- Gözlemsel Kohort Çalışmaları: Bu çalışmalar, ESDM’nin ev ortamında ve topluluk tabanlı grup ayarlarında ebeveynler tarafından uygulanmasının etkili ve uygulanabilir olduğunu ortaya koymuştur.
Bu araştırmalar, ESDM’nin kanıta dayalı bir müdahale modeli olduğunu ve otizm spektrum bozukluğu olan küçük çocuklarda önemli gelişmeler sağlayabildiğini göstermektedir
Bu model, bir görevi küçük adımlara bölmek ve her adımı sırayla öğretmek gibi ABA prensiplerini içerir, ancak ayrı denemeler kullanmaz. Aynı zamanda diğer modellere kıyasla ESDM terapistin çocukla olan ilişkisini de vurgulamaktadır ve daha çok oyuna dayanan çocuğun çıkarlarına önem veren bir ilişkiyi içerir. Örneğin, terapistin bir masada sadece Flashcards’dan ilerlemek yerine, çocukla birlikte yerde yuvarlanması, yerde yatması ve el ayak çırpması gibi daha karşılıklı bir süreci içerir.
Genel olarak, araştırmacılar da ebeveynleri/bakıcıları, katılım ve destekleme yöntemleri gibi çok bileşenli uygulamaları ve sonunda bunları çocuklarla gerçekleştirmeleri için eğitirler.
Early Start Denver Modeli’ni değerlendiren çalışmaların erken bulguları, bu kapsamlı müdahalenin, OSB olan küçük çocuklarda sözel dilin kendiliğinden ve ipucu verilen biçimlerini ve taklide dayalı oyun davranışlarını geliştirebileceğini ve çocuğuyla birlikte bu işlemleri uygulamak için eğitilen ebeveynler arasında stresin azaldığını göstermektedir.
Modelin etkinliği Elektroensefalografi (EEG) yöntemiyle beyin dalgalarını ölçerek saptanmıştır. Early Start Denver Modeli uygulanan otizmli çocukların diğer terapi programlarındaki otizmli çocukların yapamadığı bir kabiliyet olan, oyuncakların yüzlerine daha fazla dikkat ette oranlarının daha yükse olduğu bu yolla keşfedilmiştir. Ayrıca 98 tane OSB’ li çocuk ve aileleriyle yürütülen bir çalışmada, Early Start Denver Modeli eğitimi alan ebeveynlerin ve geleneksel eğitim kullanan ebeveynlerin 12 haftalık bir eğitim ve takip süreciyle çocuklarındaki gelişimsel ilerleme düzeyleri karşılaştırılmıştır. Elde edilen sonuçlarda Early Start Denver Modeli kullanan ebeveynlerin çocuklarındaki gelişimin diğer klasik yöntemleri kullanan ebeveynlere göre çok daha olumlu seyrettiği ve etkinliklere uyum ve katılımın arttığı elde edilen verilerle desteklenmiştir.
Makalenin orijinaline buradan ulaşabilirsiniz.
