Ebeveynliğin Çocuk Üzerindeki Etkisi: Sizin Ebeveynlik Stiliniz Hangisi?
Araştırmalar ebeveynliğin; çocuk üzerindeki davranış problemleri, duygudurum bozuklukları, ve akademik başarıdaki değişiklikler gibi birçok sonuç üzerindeki etkisini keşfetmiştir. Genel olarak çalışmalar; sevecen olabilme, çocuğu fiziksel ve duygusal olarak doyurabilme ve sınır koyabilme olarak karakterize edilen ebeveynlik becerilerinin gençler için olumlu sonuçların desteklenmesinde yardımcı olduğunu bulmuştur. Aynı zamanda, ebeveynlikte etknik ve kültürel farklılıkların bu sonuçlar üzerinde olası etkilerinin olup olmadığı sorgulanmıştır.
Ebeveynlik stili nedir?
Ebeveynlik stili; talepkarlık ve duyarlılık özelliklerini kapsayan ebeveynlik özelliklerinin iki boyutunu temsil etmektedir. Araştırmacılar aşağıda tanımlandığı gibi dört ebeveynlik stili tespit etmişlerdir.
1. Demokratik Ebeveynlik Stili:Yüksek talepkarlık ve duyarlılık olarak tanımlanmıştır. Ebeveyn; fiziksel ve duygusal olarak çocuğun ihtiyaçlarını karşılar, duyarlıdır, çocuğun kurallar konusunda mantık kurmasını sağlar ve çocuğun özerkliğini teşvik eder.
2. Otoriter Ebeveynlik Stili:Yüksek talepkarlık ve düşük duyarlılık olarak tanımlanmıştır. Bu tür ebeveynlik stiline sahip ebeveynler; fazla yönlendiricidir, fazla kısıtlar, güç kullanan davranışlar sergiler.
3. İzin Verici Ebeveynlik Stili:Düşük talepkarlık ve yüksek duyarlılık olarak tanımlanmıştır. Bu tür ebeveynlik stiline sahip ebeveynler; çocuklarından hiç veya çok az şey talep ederler, kontrollü olmayan davranışlar sergilerler ve cezalandırmayı çok az kullanırlar.
4. İhmal Edici Ebeveynlik Stili:Düşük talepkarlık ve düşük duyarlılık olarak tanımlanmıştır. Bu ebeveynler çocuklarından hiç veya çok az talepte bulunurlar ve çocuklarının ihtiyaçlarını göz ardı ederler.
Hem talepkar olmayı hem de duyarlı olmayı vurgulayan demokratik ebeveynlik stili; çocuğun akademik anlamda başarılı olmasına ve daha az olumsuz psikolojik durumla karşılaşılmasında diğer ebeveynlik stillerine göre çok daha etkili olmaktadır. Onlarca yıldır, bu bulguların etnik ve kültürel gruplar arasında değişip değişmediği ile ilgili konuyla ilgili tartışmalar vardır. Yapılan araştırmalara göre, Avrupalı-Amerikalı birçok ailenin otoriter ebeveyn stilini benimsediği bilinmektedir. Bu ebeveynler fazla yönlendiricidirler ve güç kullanırlar (Turner ve ark., 2009). Fakat, yeni bir araştırma ek açıklamalar sunmuştur.
Yapılan Araştırma ve Ebeveynlikte Kültürel Farklılıklar
Kültürel Çeşitlilik ve Azınlık Psikolojisi adlı bir dergide yayınlanan yeni bir çalışmada; etnik ve kültürel gruplar arasında çeşitlilik gösteren içselleştirme problemleri (örneğin, kaygı), dışsallaştırma problemleri (örneğin, agresyon) ve akademik başarının ebeveynlik stilleriyle ilişkilendirilip ilişkilendirilmediği konusu incelenmiştir. Araştırmanın sonuçları aşağıda belirtilmektedir:
- Demokratik ebeveynlik stili daha az içselleştirme ve dışsallaştırma problemleriyle ve aynı zamanda her dört etnik grupta da (Avrupalı Amerikan, Afroamerikan, Latinler, ve Asyalı Amerikan) akademik başarının daha iyi olmasıyla ilişkilidir.
- Demokratik ebeveynlik stilinin akademik başarıyla ilişkisinin, Latin/İspanyollarda ve Asyalı Amerikalılara göre de Kuzey Amerikalılarda daha güçlü olduğu bulunmuştur.
- Otoriter ebeveynlik stili daha fazla içselleştirme ve dışsallaştırma problemleriyle ve daha düşük akademik başarıyla ilişkilendirilmiştir.
- Son olarak, ihmal edici ebeveynlik stili tüm etnik gruplar arasında çocuklarda görülen negatif sonuçlarla ilişkilendirilmiş ve bu ilişkilendirmenin boyutu etnik gruplara göre değişkenlik göstermemiştir.
Bu araştırmanın, demokratik ebeveynlik stilinin çocuklar için pozitif sonuçlarının olduğuna dair yıllardır var olan görüşü destekliyor olduğu görülmektedir.