El Tercihi ve Dil Becerileri

İlk yıllarda çocuğunuzun kaba motor becerileri hakkında daha önce konuşmuştuk. Bu dönemlerde “Çocuğum hangi eliyle yazacak?” sorusu ortaya çıkabilir. El tercihi veya el baskınlığı, doğumdan önce başlayan ve erken bebeklik döneminde genişleyen karmaşık gelişimsel süreçlerdir. Çocukların çoğu için el tercihi 2-4 yaş arasında ortaya çıkmaktadır. Her çocuk kendi hızında ilerler, bu yüzden her zaman ondan önce veya sonra tercihi gösterecek birileri vardır.

 

Çocuğunuz yaklaşık 6 aylıkken nesnelere ulaşmaya başlayacak ve bir elini kullandığını görebileceksiniz ancak bu gelecek aylarda değişebilir. Yaklaşık 10. Veya 11. ayda kitap sayfalarını çevirirken ve tekerlekleri olan oyuncaklarla oynarken daha hassas hareketler sergilemeye başlayacaktır. 14. ayda, çocuğunuzun bir kumbaraya para koymak gibi ince işleri yapabileceğini fark edeceksiniz. Araştırmalar, el tercihinin yaklaşık 18. ayda sabitlendiğini ve çocukların % 80′ inin 24. aya ulaşana kadar aynı tercihe kaldığını gösteriyor.

Araştırmalar, el tercihinin dil becerileri, kelime işleme ve bilişsel, sosyal ve duygusal işleyiş görevlerinin üzerindeki geniş kapsamlı performans farkları ile bağlantılı olduğunu göstermiştir. Nesne kullanımının, bebeklerin dünyalarını deneyimleme şeklini ve dil yeteneklerini nasıl etkilediğini daha önce konuştuk. Çocuklarda el baskınlığını gözlemleyen araştırmalar, bebeklik döneminde tutarlılık ve tutarsızlık arasındaki farkın 2 yaşındaki dil becerilerindeki çeşitliliğin % 25’ine karşılık geldiğini göstermektedir. Aynı örnekteki 3 yıllık dil sonucu da, tutarlı bir el tercihi yörüngesine sahip çocukların, ifade edici dil puanlarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Bulgular ayrıca, el tercihinin istikrarlı olduğu çocuklarda objeleri manipüle etme becerisinin daha iyi olduğunu ve çoklu obje kullanımlarının olduğunu göstermektedir. İstifleme, nesne inşa etme, nesne yönetimi ve nesne depolamasının (ulaşılabilir yerlere nesneleri koyma) tutarlı el tercihine sahip çocuklarda daha iyi olduğu gösterilmiştir.

Araçların kullanımı karmaşık eylemlerin taklit edilmesini, planlamayı, karar vermeyi, nesnelerin mekânsal özelliklerini ve durumunu açıklamayı içeren önemli bir bilişsel ve fiziksel beceridir. Bu yetenek 10.-14. ay arası 60 çocukta gözlenmiştir. Bulgular, nesnelerin kullanılmasını içeren eylemlerde, tutarlı sağ veya sol tercihli bebeklerin bu görevi el tercihinde bulunmadan tamamladıklarını göstermiştir.

Ayrıca araştırmalar, erken yaşta el tercihi oluşturmanın, çocuğunuzun nesneleri manipüle etmesinde ve bilişsel ve dilsel gelişimin önemli süreçleri için etkili olduğunu göstermektedir.

Küçük çocuğunuza yardımcı olmak için neler yapabilirsiniz?

Çocuğunuzu bir elini tercih etmeye zorlamamanız önemlidir, bunun yerine pratik yapması için birçok fırsat ve çok çeşitli oyun aktiviteleri ağlayabilirsiniz

Her iki elin kullanımını içeren ve el-göz ve çift taraflı koordinasyon gerektiren aktiviteleri teşvik edin. Örneğin, bir kutunun içine nesneleri yerleştirirken, bir el kutuyu dengeler, diğeri ise nesneleri alır (Bir el yapmaktan ve diğer el de yardımdan sorumludur).

Bloklarla yapılan inşaat oyunu ise çocuğunuzun parmaklarını konumlandırmasına ve nesneleri döndürmeyi öğrenmesine yardımcı olur. Kavanozları açmak, kapaklı şişeleri açmak ve kapıları veya dolapları açmak da aynı zamanda nesne yönetimi becerilerini geliştirir.

Oyun hamurları çocuğunuzun el ve parmak kaslarını güçlendirmesine ve seçtiği el ile nesneleri manipüle etmesine yardımcı olacaktır. Diş fırçalamak, mutfak eşyaları ve müzik aletleriyle oynamak da bunu teşvik etmenin eğlenceli bir yoludur.

Oynarken, kullandığınız eşyaları (mümkünse) çocuğunuzun gözünün önüne ve ortaya yerleştirin. Bu şekilde, en yakın olan eli kullanmak yerine, onları almak için gerekli olan elini otomatik olarak seçecektir.

Büyük kasların el becerileri üzerinde de önemli bir etkisi olduğunu unutmayın, bu nedenle kasları güçlendirmeye devam etmek ve el tercihini teşvik etmek için top oyunlarını (fırlatma, yakalama, yuvarlanma) kullanmaya çalışın.

Kaynakça: https://blog.kinedu.com/hand-preference-and-language-skills/