Fonolojik Farkındalık: Bilmeniz Gerekenler
Fonolojik farkındalık, okumayı öğrenmenin temelidir.
Konuşma dilinde sesleri tanıma ve onlarla çalışma becerisidir.
Bazı çocuklar bunu doğal yollardan öğrenir ancak bazılarının daha fazla yardıma ihtiyacı vardır.
İnsanlar genellikle okumanın harfleri çıkarmayı öğrenmekle başladığını düşünür. Ancak çoğu küçük çocuk, harflerin sesleri temsil ettiğini anlamadan çok önce okumaya hazırlanıyor. Okumak aslında çocukların konuşulan kelimelerin seslerine alışmasıyla başlar. Fonolojik farkındalığın devreye girdiği yer burasıdır.
Fonolojik Farkındalık Nedir?
Çoğumuz kafiyeler yaptığımızı ve heceleri alkışladığımızı hatırlıyoruz, "hepsi bununla ilgili." Bu sadece eğlenceli bir oyun gibi görünüyor, ancak aynı zamanda fonolojik farkındalık yaratan bir araçtır – okuma ile başarı için temel oluşturan anahtar bir beceridir.
- Fonolojik farkındalık, çocukların konuşma dilinin seslerini tanımasına ve onlarla çalışmasına olanak tanır. Okul öncesi çocuklarda bu, kafiyeli kelimeleri seçip bir addaki hece sayısını sayabilmek anlamına gelir. Aynı zamanda alliterasyonu (seslerin kendilerini nasıl tekrar ettiklerini) fark etmeyi de içerir. Örneğin, Anaokulları genellikle basit dil oyunları, şarkılar, tekerlemeler ve hikayeleri günlük aktivitelerine dahil ederler.
- Fonolojik farkındalık fark etmekten uygulamaya geçer. Çocuklar kafiyeli kelimeleri fark ettikten sonra, kendi başlarına tekerlemeler üretmeye başlarlar. Bir kelimedeki hece sayısını belirledikten sonra, alkışlamak yerine dinleyerek kelimeleri hecelere veya tek seslere ayırmaya başlarlar.
- Fonolojik farkındalık, bir grup beceriden oluşur. En sofistike – ve en yenisi – fonemik farkındalık olarak adlandırılır. Bu beceri, çocukların sesbirimleri (bir kelimedeki tek tek sesler) ayarlamasını sağlar.
- Fonemik farkındalık, bir kelimeyi onu oluşturan seslere ayırma ve tek sesleri kelimelere harmanlama yeteneğini içerir. Ayrıca kelimelere yeni sesler ekleme, çıkarma veya değiştirme yeteneğini de içerir.
Kaynakça
Bu makale Kelli Johnson tarafından yazılmıştır. Orijinal metni buradan okuyabilirsiniz.
