Gelişimsel Dispraksi Hakkında
Gelişimsel dispraksi, ince ve kaba motor becerileri, alıcı dili ve konuşmayı etkileyebilecek gelişimsel bir bozukluktur. Herhangi bir gelişimsel bozuklukta olduğu gibi, gelişimsel dispraksinin etkileri hafif veya şiddetli olabilir.
Gelişimsel Dispraksi’nin Nedenleri Nelerdir?
Gelişimsel dispraksin nedeni tam olarak bilinememektedir. Araştırmacılar kalıtsal bir bileşeni olan nörolojik bir hastalık olduğuna inanıyorlar. Bununla birlikte, beyin görüntüleme çalışmaları dispraksi ile beynin belirli alanları veya beyin gelişimindeki farklılıklar arasında bir bağlantı olduğunu doğrulamamıştır. Çoğu durumda, gelişimsel dispraksi olan çocuklar bozuklukla doğarlar ve erkeklerde kadınlardan daha sık görülür. Beyin yaralanmaları veya beyni ve nörolojik sistemi etkileyen hastalıklar apraksi semptomlarına neden olabilir.
Dispraksinin Özellikleri Nelerdir?
Dispraksi, dili işleme ve konuşma bozukluklarına eşlik eden ya da eşlik etmeyen ince ve kaba motor becerilerini etkileyebilir. Dispraksi ile ilişkili motor problemleri olan kişiler sıklıkla hassas bir şekilde hareket etmekte zorlanırlar. Bu hareketleri oluşturmak için gerekli fiziksel güce sahiptirler, ancak motor koordinasyonları, dengeleri ve nesneleri manipüle etme yetenekleri etkilenir. Dispraksi olan insanlar öğrenme güçlüğüne sahip olabilir veya olmayabilir. Bununla birlikte, dil ve konuşma becerileri önemli ölçüde etkilenir.
Dispraksi’nin Motor Beceriler Üzerindeki Etkileri.
Dispraksi’nin motor beceriler üzerindeki etkisi kişiden kişiye değişir. Disraksi, tökezlemeden yürümek, ayağa kalkmak ve oturmak, koşmak, eğilmek ve esnemek gibi kaba motor becerilerini etkileyebilir.
Dispraksi’nin İletişim Becerileri Üzerindeki Etkileri
Dispraksi’nin dil üzerindeki etkisi konuşma bozukluklarını ve oral motor hareket sorunlarını ve koordinasyon gibi eklem güçlüklerini içerebilir. Ayrıca dil becerilerini de etkileyebilir. Dil işleme zayıflıkları, duyma zorluğunu ve basit yönleri takip etmeyi ve kısa süreli hafıza sorunlarını içerebilir. Dispraksi, bir kişinin sorulara cevap vermek için doğru kelimeleri seçme yeteneğini ve anlaşılır cevap verme yeteneğini de etkileyebilir. Kişinin dil işleme zorluğu ne kadar şiddetli olursa öğrenme güçlüğü de o kadar yüksek olabilir.
Erken Dispraksi Belirtileri – Bebek ve Çocuklar
Bebekler ve küçük çocuklar gelişimsel gecikmelerle beraber dispraksi belirtileri gösterebilirler. Dispraksi olan çocuklar, beklenen zaman dilimlerinde gelişimsel gerekliliklerine ulaşamayabilirler. Gelişimsel gecikmelerden farklı olarak, dispraksi sadece beceri kazanmadaki gecikme değildir. Her zaman bir dereceye kadar ortaya çıkacak olan bozukluğu düzeltmek için yoğun müdahaleler gerekebilir. Genellikle, dil- konuşma terapisi, ergoterapi, fizik tedavi ve özel eğitim hizmetleri gibi kapsamlı multidisipliner müdahalelerle bozukluk iyileştirilebilir.
Ergenlerde Dispraksi ile İlgili Belirtiler
Orta ila şiddetli dispraksi yaşayan ergenler, farklılıklarından dolayı özgüven ve öz bilinç sorunları ile diğer öğrencilere göre daha fazla zorluk çekebilirler. Zayıf motor koordinasyonları ve iletişim güçlükleri onları daha fazla yalnız hissetme, kötü muamele veya başkalarından zorbalık görme riski altında bulundurabilir. Sınıf tartışmasına katılmaktan rahatsız olabilirler ve sosyal etkileşimden çekinebilirler.
Yetişkinlerde ve Yaşlılarda Dispraksi
Dispraksi olan yetişkinler, ergenlerde olduğu gibi muhtemelen motor ve iletişim güçlüğü çekeceklerdir. Arkadaşların, ailenin ve işverenlerin dispraksisi olan yetişkinlere verimli bir yaşam sürmeleri için gereken yardımı sağlamaları, olumlu ve destekleyici bir ortam sağlamaları önemlidir. Dispraksili yetişkinlerin şunları yapması gerekir:
- İşyerlerinde geçerli olan engelli yasa ve haklarını öğrenin,
- İş veya eğitimde kullanılabilecek yardımcı teknoloji hakkında bilgi edinin,
- Terapilerinize önerilen şekilde devam edin.
Dispraksi yaşlılarda daha belirgin hale gelebilir. Genel olarak sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek, yaşlıların kendileri için mümkün olan en yüksek yaşam kalitesini elde etmelerine yardımcı olabilir.
