İşitme Yetersizliği ve Ototoksik İlaçlar

Ototoksik ilaçlar, işitme yetersizliğine veya dengesizliğe neden olabilen ilaçlardır. Bu tür ilaçlar, iç kulakta bulunan duyma ve dengeyle ilgili hücrelere zarar verebilir. Ototoksisite, ilacın dozajına, tedavi süresine ve bireyin ilaca karşı duyarlılığına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. İşitme yetersizliği geçici veya kalıcı olabilir ve her iki kulağı da etkileyebilir.

Ototoksik İlaçların Örnekleri

Ototoksik etkileri olan ilaçlar arasında bazı antibiyotikler, kanser kemoterapisi ilaçları ve diüretikler bulunur. İşte en yaygın ototoksik ilaçlardan bazıları:

• Aminoglikozid Antibiyotikler: Gentamisin, tobramisin ve streptomisin gibi ilaçlar, özellikle yüksek dozlarda veya uzun süre kullanıldığında ototoksik olabilir.
• Platin Tabanlı Kemoterapi İlaçları: Sisplatin ve karboplatin gibi ilaçlar, kanser tedavisinde kullanılır ve işitme kaybına neden olabilir.
• Loop Diüretikleri: Furosemid (Lasix) gibi ilaçlar, yüksek dozlarda kullanıldığında ototoksik etkilere sahip olabilir.
• Salisilatlar: Yüksek dozlarda aspirin kullanımı geçici işitme kaybı ve çınlamaya neden olabilir.
• Kinin: Sıtma tedavisinde kullanılan bu ilaç da ototoksik etkilere sahip olabilir.

Ototoksik İlaçların Etkileri

• Sensörinöral İşitme Kaybı: İç kulaktaki saç hücrelerine zarar vererek işitme yetersizliğine yol açar. Bu tür işitme kaybı genellikle kalıcıdır.
• Tinnitus (Kulak Çınlaması): Zarar görmüş saç hücrelerinin neden olduğu sürekli veya aralıklı çınlama hissi.
• Denge Sorunları: İç kulaktaki vestibüler sistem ototoksik ilaçlardan etkilenebilir, bu da baş dönmesi ve denge kaybına neden olabilir.

Korunma ve Tedavi

Ototoksik ilaçların kullanımı zorunlu olduğunda, işitme yetersizliğini önlemek veya en aza indirmek için bazı önlemler alınabilir:

• Dikkatli İlaç Kullanımı: İlaçlar yalnızca gerekli olduğunda ve doktorun önerdiği dozajda kullanılmalıdır.
• Düzenli İşitme Testleri: Tedavi sürecinde düzenli işitme testleri, olası işitme yetersizliğini erken tespit etmeye yardımcı olabilir.
• Alternatif İlaçların Araştırılması: Mümkünse, daha az ototoksik alternatif ilaçların kullanılması tercih edilebilir.
• Hidrasyon ve Elektrolit Dengelemesi: Özellikle diüretiklerin kullanımında vücuttaki sıvı ve elektrolit dengesinin korunması önemlidir.

Ototoksik ilaçlarla ilişkili riskler, ilacın gerekli yararları ile dikkatli bir şekilde tartılmalıdır. Eğer ototoksik ilaç kullanımı zorunlu ise, doktorunuzla bu ilaçların potansiyel riskleri ve işitme sağlığınızı koruma yolları hakkında konuşmak önemlidir.

İç kulakta hasara yol açarak işitme kaybına, denge sorunlarına veya kulak çınlamasına neden olabilen ilaçlara ototoksik ilaç denir.

İşitme kaybıyla bağlantılı 100’den fazla reçeteli ve reçetesiz ilaç vardır. Yüksek dozda veya kanser tedavisi ilaçları gibi güçlü ilaçlar kullanıyorsanız işitme duyunuz için risk oluşturuyorsunuz demektir.

İlaçlarınızın İşitme Yetersizliğine Neden Olduğunu Düşünüyorsanız Ne Yapmalısınız?

Kullandığınız bir ilacın işitme yetersizliğine neden olduğunu düşünüyorsanız doktorunuza başvurmalısınız:

• İşitme yetersizliğine neden oluyorsa
• Denge sorunlarına neden olur
• Kulak çınlamasına neden olur
• Var olan işitme kaybını daha da kötüleştirir.

Doktorunuza danışmadan ilaç dozunuzu azaltmamalı veya ilacı tamamen bırakmamalısınız.

Doktorunuz,  işitme duyunuza kötü etki etmeyecek farklı bir ilaç reçete edebilir. Bu mümkün değilse doktorunuzla konuşmalı ve ilacın faydasının, işitme duyunuza kalıcı olarak zarar verme olasılığından daha ağır basıp basmayacağına karar vermelisiniz.

Aspirinin İşitme Kaybı Üzerindeki Etkileri

• Aspirin doğru dozda alınırsa, yan etkilere neden olma olasılığı çok düşüktür.
• Yüksek dozda veya aşırı dozda alınırsa, aspirin bazen geçici kulak çınlamasına, baş dönmesine ve mide bulantısına neden olabilir.
• Aspirinin kalıcı işitme kaybına neden olduğuna dair çok az kanıt vardır.

Antibiyotiklerin İşitme Kaybı Üzerindeki Etkileri

İşitme kaybına neden olma olasılığı en yüksek olan antibiyotik grubuna aminoglikozidler denir. Bunlar şunları içerir:

• Gentamisin
• Streptomisin
• Neomisin

Bu antibiyotikler genellikle tüberküloz (TB) gibi ciddi veya hayatı tehdit eden bakteriyel enfeksiyonları tedavi etmek için kullanılır.

Size aminoglikozid reçete edilmişse, işitme duyunuzun kalıcı olarak hasara uğrama riski konusunda bilgilendirilmeniz gerekir. Etkiler genellikle ilacın kan dolaşımınızda ne kadar olduğunu görmek için düzenli kan testleri ile takip edilecektir.

Kanser Tedavisinde Kullanılan İlaçların İşitme Kaybı Üzerindeki Etkileri

• Kanser tedavisinde kullanılan ilaçlara sitotoksik ilaçlar denir.
• Sitotoksik ilaçlar hücreleri yok eder veya yeniden büyümelerini önler. Bu çoğunlukla kemoterapi yoluyla gerçekleşir.
• Bu ilaçlar kanserli hücrelerin yanı sıra sağlıklı hücrelere de saldırır, bu nedenle bir dizi yan etkiye neden olabilirler.

İşitme kaybına neden olabilen sitotoksik ilaç türleri şunlardır:

• Yumurtalık ve akciğer kanserini tedavi etmek için kullanılan karboplatin,yumurtalık, testis, akciğer veya mesane kanserini tedavi etmek için kullanılan sisplatin,

bağırsak kanserini tedavi etmek için kullanılan oksaliplatin.

• Sitotoksik ilaçlar genellikle diğer ilaçlarla birlikte kullanılır ve bu da ne kadar işitme kaybı yaşayacağınızı etkileyebilir.
• Size sitotoksik ilaçlar reçete edilirse, etkileri dikkatle izlenecektir. Bu ilaçları alıyorsanız ve şu durumları yaşıyorsanız derhal doktorunuza söylemelisiniz:
• Kulak çınlaması gelişirse
• Dengesiz hissetmeye başlarsanız
• Duymakta güçlük çekerseniz

Bunlardan herhangi biri işitme güçlüğünün ilk belirtisi olabilir.

Diüretiklerin İşitme Yetersizliği Üzerindeki Etkileri

• Diüretikler, ürettiğiniz idrar miktarını artıran ilaçlardır. Ayrıca yüksek tansiyonu ve kalp ve böbrek yetmezliği ve bazı karaciğer hastalıkları gibi dokularda sıvı biriken durumları tedavi etmek için kullanılırlar.
• Sadece ‘loop’ diüretikleri olarak adlandırılan bir türünün işitme kaybına neden olduğu bilinmektedir ve genellikle sadece yaşamı tehdit eden durumlarda yüksek dozlarda verildiğinde ototoksiktir.
• Mevcut bir işitme kaybınız ve denge problemleriniz varsa, doktorunuzun bundan haberdar olduğundan emin olmalısınız. Bu, ototoksik yan etkileri olmayan diüretiklerden tedavi alabileceğiniz anlamına gelir.

Antimalaryal İlaçların İşitme Kaybı Üzerindeki Etkileri

Antimalaryal ilaçların bazı yaygın yan etkileri şunlardır:

• Kulak çınlaması
• Baş ağrıları
• Mide bulantısı
• Baş dönmesi
• Uyku bozuklukları
• Kaygı
• Depresyon

Nadir karşılaşılan durumlarda klorokin adı verilen antimalaryal ilaçlar işitme kaybına neden olabilir, ancak bu konuda henüz yeterli kanıt yoktur.

Makalenin orjinaline buradan ulaşabilirsiniz.

ŞUBELERİMİZ