Okuma Güçlüğüne Erken Müdahalede Dil ve Konuşma Terapistlerinin Rolü

Bir dil ve konuşma terapistini düşündüğünüzde, aklınıza gelen birkaç şey vardır; artikülasyon, dil veya akıcılık gibi terimler. Ancak çoğu insan dil ve konuşma terapistlerini düşündüklerinde, okuma akıllarına gelmez. Bununla birlikte, okuma ve yazılı dil bozukluklarını teşhis ve tedavi etmek dil ve konuşma terapistlerinin uygulama kapsamları dâhilindedir. Dil ve konuşma terapistleri dil gelişimi konusunda geniş bir bilgiye sahiptirler ve akıcı bir okuyucu olmak için gereken temel yapı taşlarını bilirler. Ek olarak, dil ve konuşma terapistleri akıcı okuma, okuduğunu anlama ve yazılı anlatım için çok önemli olan morfoloji, sözdizimi, fonoloji, anlambilim ve pragmatikte de etkili çalışmalar yaparlar.

Okuma Öncesi Beceriler

Bir çocuğun dil kodunu çözebilmesi veya okuması için, kelimelerin daha küçük birimlerden oluştuğunu ve bu birimlerin nasıl ayrı ayrı ve birlikte işlendiğini anlaması gerekir. Bu beceriye fonolojik farkındalık denir. Araştırmalar, güçlü bir fonolojik farkındalık becerisine sahip çocukların daha hızlı okumayı öğrendiklerini göstermiştir (Dickson, D. ve Neuman S. 2007, Erken Okuryazarlık Araştırma El Kitabı). Bu becerilerin güçlendirilmesi, okuma gecikmeleri için risk altında olan veya okuma zorluğu çeken çocukların okumanın karmaşık ve dilsel taleplerine karşı daha hazırlıklı olmalarına yardımcı olabilir.

Aşağıdaki beceriler, bazı fonolojik farkındalık örnekleridir:

• Kafiye (örneğin, “kabak ve tabak”)
• Hece bölümleme (örneğin, “öğ-ren-ci”)
• Hece silme (örneğin, “öğrenci = öğ-ren”)
• Sözcükleri seslerine ayırma (örneğin, “gemi = g-e-m-i”)
• Kelimelerin içindeki seslerin silinmesi (örneğin, “kalp = kap”)
• Sözcüklerin seslerini değiştirmek (örneğin, “kapı = tapı”)

 

Risk Grubundaki Çocuklar

Dil ve konuşma bozukluğu olan bazı çocuklar, okuma zorlukları açısından diğerlerinden daha fazla risk altında olabilir. Aşağıdakilerden bozukluklardan herhangi birinin tanısı bir okuma gecikmesine neden olmaz, ancak dikkat edilmesi önemlidir. Bazı risk altındaki gruplar arasında Konuşma Apraksisi, Otizm, Fonolojik Bozukluklar, İşitsel İşlem bozukluğu ve Dil Gecikmeleri vardır.

 

Çocuğumun Zaman Zaman Okumakta Zorlanıyor, Ne Yapmalıyım?

 

Bir dil ve konuşma terapisti çocuğunuzun fonolojik farkındalığı ve okuma becerilerindeki güçlü ve zayıf yönleri bulabilir ve çocuğunuzun özel ihtiyaçlarına uygun bir plan geliştirebilir. Dinamik değerlendirmeler sağlamanın yanı sıra, öğretmenleri ve velileri okuryazarlık öncesi becerilerin ve olması gereken gelişimsel noktaların önemi konusunda eğiterek okuma ve yazma bozukluklarının önlenmesine yardımcı olabilirler. Çocuğunuz değerlendirildikten ve bir okuma gecikmesi tespit edildikten sonra, çocuğunuza özgü bir tedavi planı geliştirilmelidir.

 

4-5 yaş arası okul öncesi çocuklar okumayı ve yazmayı öğrenmeleri için önemli olacak becerileri geliştirmeye başlarlar. Konuşulan kelimelerin kafiyeli olabileceğini ve hecelere parçalanabileceğinin farkına varırlar.

 

 

Kaynakça

Bu makale Teaching and Assessin Language For Kids tarafından yazılmıştır. Orjinal metni buradan okuyabilirsiniz.