Selektif Mutizm
Bazı çocuklar, ev gibi belirli yerlerde konuşurken, okul öncesi veya okul gibi belirli yerlerde konuşmazlar. Buna Selektif Mutizm (SM) denir.
SM, oldukça nadir görülen bir sorundur. Çocukların yalnızca %1’ini etkilerken kız çocuklarını erkek çocuklarından daha çok etkiler. Bu sorunu bazı iki-dilli çocuklarda görülen "Sessiz periyot" gibi sorunlarla karıştırmamak önemlidir.
Tipik olarak SM’nin ilk belirtileri çocuk 5 yaşından küçükken görülmeye başlar. Sıklıkla anksiyete önemli bir faktördür. Bazen de nöro-gelişimsel bozukluklarla alâkalı olarak ortaya çıkar.
Araştırmacılar SM’in olabildiğince erken tedavi edilmesi gerektiğinde hemfikirlerdir. Ancak, aynı zamanda bu sorunun tedavisinin oldukça zor olduğunda da anlamaya varmışlardır.
Yakın zamana kadar, etkili tedaviler için kanıt temelleri oldukça yetersizdi: temel olarak, oldukça düşük seviyede kanıt sağlayan vaka çalışmaları ve seriler vardı. Bununla birlikte, Dr Beate Oerbeck ve meslektaşları, yakın zamanda selektif mutizm tedavisi konusunda yapılan ilk randomize kontrollü çalışmanın olumlu sonuçlarını yayınladı.
Neler İşe Yarar?
Oerbeck’in tedavisi iki bölümden oluşmaktadır.
a. Odaklanmamış İletişim: Bu bölümün merkezi bileşenleri şunları içermektedir:
- Çocuğun karşısında oturmaktansa, yanında oturmak
- İsimlendirme veya sayma oyunları gibi ortak dikkati aktivte üzerine toplayacak etkinlikler kullanmak (çocuğun üzerine dikkati çekecek etkinlikler yerine)
- Çocuğa direkt sorular sormak yerine, "Sesli düşünme" yolunu kullanmak
- Çocuk yerine konuşmaktansa çocuğa tepki vermesi için yeterli zamanı tanımak
- Çocuk sözcüklerle cevap vermese bile "diyaloğu" sürdürmek
- Övgüde bulunmak yerine çocuktan doğal sözlü cevaplar almak
b. Davranışsal Teknikler: Bu teknikler uyaran silikleştirme tekniği ve konuştuğu için ödüllendirme tekniğidir. Bu bölüm şu şekilde uygulanmıştır:
- İlk seansta, her çocuğa selektif mutizm hakkında bir hikaye anlatıldı ve ev dışında da konuşması için bir terapistin ona yardımcı olmaya çalışacağı söylendi.
- İkinci ve daha sonraki seanslarda, çocuk kademeli olarak farklı konuşma gereksinimleri duyacağı durumlara maruz bırakıldı. Bu kademeli durumlar, boş bir odada yalnızca çocuk ve ebeveynler ile başlatılıp (bu noktada terapist odanın dışındaydı), süreç boyunca öğretmen ve bakıcıların bulunduğu, ancak terapist veya ebeveynlerin bulunmadığı 6 farklı kısa seviye ile devam ettirildi.
- İlk üç seans evdeydi. 4-21. seanslar başka bir yerde yapıldı (örneğin okul öncesi veya okulda).
- Bu şekilde tedavi edilen tüm çocuklar, tedavi aşamalarında belirli seviyelerde ilerleme kaydetti. İçlerinden 3 çocuk seviye 5’e kadar ilerleme gösterdi (terapistin olmadığı ortamlarda öğretmenler ve diğer çocuklar ile konuşmak). İlginçtir ki, bu 3 çocuk da 3-5 yaşlar arasındaydı ve araştırmacıların "tedavinin küçük çocuklar için en etkili olduğu" ile ilgili hipotezlerini destekledi.
2. Özet Olarak
Seçici mutizm için bir tedavinin ilk randomize kontrollü çalışmasından memnuniyet duyuyoruz ve SM’li çocuklar ile ailelerine yardımcı olmak için daha fazla araştırmanın yapılmasını ve yayınlanmasını bekliyoruz.
Araştırmacıların belirttiği gibi, çalışmanın birçok sınırlılığı vardı. Örneğin; küçük örneklem genişliği (24 çocuk), geniş yaş aralığı (3-9 yaş), potansiyel yanlılığı önlemek için kör değerlendirici yoksunluğu ve diğer kontroller. Bu çalışma aynı zamanda Norveçli çocuklar ile de yapıldı: Norveç, Avusturalya’dan çok daha farklı bir okul sistemine sahipti. Bu nedenle Oerbeck’in tedavisinin Avusturalyalı okul öncesi veya oul-çağı çocuklarına kolayca uygulanmasını kısıtlayabilirdi.
SM’li çocuklar için erken tedavi önerilmektedir. Tercihen ebeveynleri, bir dil ve konuşma terapisti, bir psikolog, çocuğun öğretmenleri/bakıcıları ve belki de bir veya daha fazla “konuşma arkadaşı” akranından oluşan çok disiplinli bir yaklaşım önerilmektedir.
