Selektif Mutizm

Selektif Mutizm

Bazı çocuklar utangaçtır ve tanımadıkları insanlarla konuşmayı sevmezler. Genelde daha rahat hissettiklerinde konuşmaya başlarlar. Ancak bazı çocuklar ne olursa olsun, belirli zamanlarda konuşmazlar. Buna seçici mutizm denmektedir. Bu durum çocuk ve diğerleri için genellikle sinir bozucudur. Ancak bu konuda yardım mevcuttur.

 

1. Selektif Mutizm Hakkında

            Çocuğunuz evde veya arkadaşlarıyla konuşurken, okulda konuşmayı ret mi ediyor? Seçici mutizmi olan bir çocuk bazen bazı yerlerde konuşurken bazılarında konuşmaz. Selektif mutizm, çocuğunuz okula başladığında ortaya çıkabilirken bazen de daha küçük yaşlarda ortaya çıkar.

 

2. Selektif Mutizm Belirtileri

Eğer çocuğunuzda selektif mutizm varsa şu belirtileri fark edebilirsiniz;

  • Örneğin; okulda olduğu zamanlar gibi konuşması gerektiği yer ve zamanlarda konuşmaz. Bu konuşmama durumu belirli yer ve ortamlara her girdiğinde tekrarlanır. Ancak çocuğunuz başka yer ve zamanlarda konuşur.
  • Konuşmama durumu, okulunu, arkadaşlıklarını veya işlerini engelleyebilir.
  • Bu davranış en az bir ay sürmelidir. Bu durum okulun ilk ayını kapsamaz, çünkü çocuğunuz utangaç olabilir ve hemen konuşmayabilir.
  • Çocuğunuz o an gerekli dili konuşmayı bilmelidir. Eğer çocuğunuz o an konuşulması gereken dili bilmiyorsa bu Selektif Mutizm değildir.
  • Çocuğunuzun konuşmayı durdurmasına yol açacak dil ve konuşma problemi olmadığı halde konuşmayı kesiyordur.

 

3. Selektif Mutizmin Sebepleri

            Selektif Mutizm, Zihinsel Bozuklukların İstatistiksel ve Tehşissel El Kitabı: Beşinci Versiyon (DSM-5) içinde yer almaktadır. Doktorlar ve diğer uzmanlar DSM-5’i zihinsel sorunların teşhisi için kullanırlar. DSM-5’e göre Selektif Mutizm’i olduğundan şüphelenilen bir çocuğun şu belirtileri göstermesi gerekmektedir;

  • Anksiyete bozukluğuna sahip olmalı
  • Çok utangaç olmalı
  • Kendisini toplum içerisinde utandırmaktan korkmalı
  • Tek başına kalmak istemeli ve arkadaşlarıyla veya başkalarıyla konuşmak istememeli

 

4. Selektif Mutizmin Test Edilmesi

            Çocuğunuzun nerede ve ne zaman konuştuğuyla ilgili endişeleriniz varsa zaman kaybetmeden doktorunuzla görüşün. Ayrıca çocuğunuzun anksiyete gibi bir sorunu varsa bir psikolog yada psikiyatist ile görüşmesi gerekecektir. Dil ve Konuşma Terapisti (DKT) çocuğunuzun dil ve konuşma yetilerini değerlendirecektir. Bu uzmanlar sorunun okulda olduğunu düşünüyorlarsa çocuğunuzun öğretmeniyle eğer evde olduğunu düşünüyorlarsa aileyle çalışabilirler.

Dil ve Konuşma değerlendirmesi şunları içerir:

  • Sizinle çocuğun gelişimi veya tıbbi geçmişi hakkında konuşmak
  • Çocuğunuzun işitmesinin test edilmesi
  • Çocuğunuzun dil, dudak ve çene hareketlerinin ne kadar iyi olduğunun belirlenmesi
  • Diğer insanların söylediklerini ne kadar iyi anladığının değerlendirilmesi
  • Çocuğunuzun ne kadar iyi bir şekilde sözcükleri söylediği, soruları yanıtladığı ve fikirlerini dile getirdiğinin değerlendirilmesi.

            Eğer çocuğunuzun Selektif Mutizm sorunu varsa DKT ile de konuşmayacaktır. Bu durumda DKT sizden çocuğunuzun konuştuğu bir videoyu göstermenizi isteyecektir.

 

5. Selektif Mutizmin Tedavisi

            Selektif mutizmi olan her kişinin farklı becerileri üzerine çalışılması gerekmektedir. Doktorunuz bazı insanlar üzerinde işe yarayan ilaçlar tavsiye edebilir. DKT, çocuğunuzun her durumda konuşurken rahat etmesi üzerine çalışabilir. Çocuğunuz konuşmadığı durumlarda sergilediği alışkanlıklarını ve sergilediği davranışlarını değiştirmek zorunda kalabilir ya da çocuğunuzun dil ve konuşma gelişiminin üzerinde çalışabilir.

Çocuğunuzun davranışını değiştirmek için DKT şunları kullanabilir:

  • Kontrollü Duyarsızlaştırma: Çocuğunuz öncelikle yanında konuşurken rahat hissettiği biriyle terapilere başlayabilir. Zaman içerisinde yeni bir kişi dahil olabilir. Bu, çocuğunuzun yeni durumlara alışabilmesine yardım edecektir.
  • Shaping: Shaping, çocuğunuzun iletişim kurmaya çalıştığı her seferinde övgü veya ödül aldığı yönteme denmektedir. Çocuğunuz ilk başlarda yalnızca parmak işareti veya farklı jestler kullanabilir. Ardından sözcük şeklinde ağzını oynatabilir; ancak sesi yalnızca fısıltı düzeyinde çıkabilir. Buradaki hedef, çocuğunuzun her durumda konuşmasını sağlamaktır.
  • Öz-Modelleme Tekniği: Çocuğunuz ev gibi rahat hissettiği durumlardaki konuşmalarının videolarını izler. Bu, çocuğunuzun nasıl konuştuğu hakkında daha rahat hissetmesini sağlar. Sonrasında farklı ortamlarda konuşmaya çalışır.

DKT, çocuğunuzun diğer dil ve konuşma sorunları üzerine de çalışabilir. Bu yardım çocuğunuzun sözcükleri daha net ve yüksek sesle söyleyebilmesidir. DKT aynı zamanda çocuğunuzun soru sormak için sözcükleri kullanmasına ve düşüncelerini aktarmasına yardımcı olabilir. Çocuğunuzun konuşması düzeldiğinde diğer kişilerle konuşma konusunda daha rahat hissedebilir.

 

KAYNAKÇA: https://www.asha.org/public/speech/disorders/selective-mutism/