Serebral Palsi için Konuşma Terapisi

Serebral Palsi için Konuşma Terapisi

Dil ve Konuşma Terapisi, iletişimi, yemek yemeyi ve yutmayı geliştirmeye yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda kendine güveni, öğrenimi ve sosyalleşmeyi de teşvik edebilir.

Konuşma Terapisi Nasıl Yardımcı Olur?

Serebral palsili kişilerde konuşma bozuklukları yaygındır. 2012 yılında yapılan araştırmada, konuşma problemlerinin serebral palsili çocukların yarısından fazlasını etkilediğini bulunmuştur.

Serebral palsili bazı çocuklar yüz, boğaz, boyun ve baş kaslarını kontrol etmede güçlük çekerler. Bu konuşma, çiğneme ve yutma ile ilgili sorunlara yol açabilir. Aynı zamanda salya akmasına neden olabilir ve genel etkileşim ve öğrenme yeteneğini
etkileyebilir. İşitme güçlüğü çekenler de konuşulan dili anlamakta güçlük çekebilirler.

Dil ve Konuşma terapisi, konuşma için kullanılan kasları güçlendirerek, sözlü motor becerilerini artırarak ve konuşma ve dil anlayışlarını geliştirerek çocuğun konuşma ve iletişimini geliştirmeyi amaçlamaktadır. Disfaji gibi yutma bozukluklarına da yardımcı olmaktadır.

Konuşma Terapisinin Faydaları

Konuşma terapisi, serebral palsili çocuklar için oldukça faydalı olabilir.

Çocuklar konuşmalarını ve iletişimlerini geliştirdikçe, ihtiyaçlarını daha iyi ifade edebilirler, düşüncelerini paylaşabilirler ve başkalarıyla etkileşime girebilirler.

Yemek yeme, çiğneme ve yutma güçlüğü çeken serebral palsili çocuklar da normal büyüme ve sağlıklı kiloyu koruma konusunda sorun yaşayabilirler. Konuşma terapisi bu sorunlara yardımcı olabilir ve çocuğun ihtiyaç duyduğu doğru beslenmeyi ve hidrasyonu almasını kolaylaştırabilir. Bu, genel yaşam kalitelerini iyileştirebilir ve bağımsızlıklarını artırabilir.

Konuşma terapisi aşağıdaki konularda yardımcı olabilir:

  • Artikülasyon
  • Telaffuz
  • Akıcılık / kekemelik
  • Ses ve kelime oluşumu
  • Dinleme
  • Perde
  • Dil ve kelime bilgisi gelişimi
  • Konuşma sesi
  • Kelime anlama
  • Kelime-nesne ilişkisi
  • Nefes desteği ve kontrolü
  • Çiğneme
  • Yutma
  • Konuşma kası koordinasyonu ve gücü

Konuşma terapisinin faydaları, bir çocuğun dili anlama ve kullanma yeteneğini geliştirmenin ötesindedir. İletişim, bilişsel gelişim, sosyal ve duygusal gelişim gibi diğer gelişim alanları için de çok önemlidir. Çocuk kendini daha iyi ifade etmeyi öğrendikçe, çocuğun yaşamının ve gelişiminin diğer birçok alanında da iyileşme görülebilir.

Konuşma terapisi şu konularda yardımcı olabilir:

  • Öğrenmeyi ve eğitimi teşvik etme
  • Problem çözme yeteneğini geliştirme
  • Bağımsızlığı artırma
  • Okuryazarlığı geliştirme
  • Düşünceleri ve fikirleri ifade etme becerisini geliştirme
  • Sosyalleşmeyi geliştirme
  • Benlik saygısını artırma
  • Utangaçlığı azaltın
  • Yaşam kalitesini iyileştirme
  • Yutma fonksiyonunu ve güvenliği iyileştirme

Farklı tipte serebral palsili çocuklar, konuşma terapisinin tedaviye yardımcı olabileceği, iletişim problemleriyle karşılaşabilirler.

Her bir farklı serebral palsi türü ile ilgili olan farklı konuşma sorunları şunları içermektedir:

  • Spastik: Spastik serebral palsili çocuklar genellikle çok fazla efor gerektiren yavaş, kesin olmayan oral hareketlerle mücadele ederler. Konuşurken genellikle gevelerler ve sesleri kısık gelir.
  • Atetoid: Atetoid serebral palsisi olanlar genellikle yüzlerini ve dil kaslarını kontrol etmekte zorlanırlar. Ayrıca nefeslerini ve ses tellerini kontrol etmekte güçlük çekerler ve yemek yeme ve salya akıtma sorunları yaşarlar.
  • Ataksik: Soluk seslerle monoton bir sesle konuşan “scanning” (ağır, duraksayarak) konuşma, ataksik serebral palsili çocuklarda yaygındır. Konuşmalarında genellikle duraklamalar ve hızlanmalar görülür ve ayrıca yutma güçlüğü çekerler.

 

Konuşma Terapisinden Neler Beklenmeli

Serebral palsili her çocuk için konuşma terapisi farklıdır. İlk seansta, konuşma terapisti çocuğun fiziksel ve bilişsel işleyişinin ilk değerlendirmesini yapacaktır. Bu değerlendirme, çocuğun vaka geçmişinin incelenmesini, ağız boşluğu muayenesini, odyoloji testlerini, artikülasyon değerlendirmelerini, dil ve akıcılık değerlendirmelerini ve bilişsel değerlendirmeleri içerebilir.

Değerlendirmelerin ardından konuşma terapisti çocuğun teşhisini belirleyebilir ve bir tedavi planı oluşturabilir. Tedavi genellikle çocuğun iletişim veya yutma ile ilgili özel mücadelelerine göre uyarlanmış egzersizlerden oluşur. Yardımcı iletişim
araçları ve işaret dili genellikle çocuğun kendini ifade etmesine yardımcı olmak için kullanılır. Bunlar, çocukların tamamen sözel çıktısız olduğu durumlarda olduğu gibi özellikle daha ağır vakalarda faydalıdır.

 

Konuşma Terapisinde Kullanılan Egzersizler

Konuşma terapisinde birçok farklı egzersiz kullanılmaktadır. Her çocuğun tedavi planı, bireysel zorluklarına ve ihtiyaçlarına göre farklı olarak oluşturulmaktadır. Konuşma terapisi için bazı yaygın egzersiz örnekleri şunları içermektedir:

  • Artikülasyon Terapisi: Belirli seslere odaklanmaya yardımcı olması için dil kartları kullanımı; çocukları, ağızlarının nasıl hareket ettiğini anlamalarına yardımcı olmak için aynaya bakarken ses çıkarmaya teşvik etmek.
  • Üfleme Egzersizleri: Ağız kaslarını belirli sesler üretecek ve nefes kontrolü için karın kaslarını güçlendirecek şekilde eğitmek.
  • Solunum Egzersizleri: Diyaframı güçlendirmek için nefes alma ve nefes verme üzerinde çalışmak.
  • Çene Egzersizleri: Çene kaslarını güçlendirmek için kereviz, elma ve havuç gibi daha fazla çiğneme gerektiren yiyecekler yemek; çene kaslarını kullanarak ağzını açıp kapama alıştırması yapmak.
  • Dil ve Kelime: İlişkilendirme: Üzerinde farklı kelime ve seslerin yazılı olduğu bilgi kartlarının kullanımı; yapboz parçalarını “çorap” ve “ayakkabı”, “diş fırçası” ve “diş macunu” ve “kağıt” ve “kalem” gibi birbirine uyan sözcüklerle bir
    araya getirmek.
  • Dudak Egzersizleri: Gücü artırmak için dudaklarını bir lolipopun etrafında sıkmak; dudak uzantısını geliştirmek için dudaklarını büzmek.
  • Yutma Egzersizleri: Ağızda sıvı veya tükürük toplayan ve bir yudumda yutan “çabayla yutkunma” yapmak. Bu, yiyeceklerin ve sıvıların hava yoluna girmesini önlemeye yardımcı olur. Boğazın arkasındaki kasları güçlendiren bir “masako manevrası” yapmak. Bu, çocuk dilini dışarı çıkarıp, yerinde tutması için dişleriyle nazikçe baskı uyguladığında ve ardından yutma alıştırması yaptığında yapılır.
  • Dil Egzersizleri: Dili dışarı çıkararak ve bir defada saniyeler boyunca bir dil bastırıcıya veya kaşığa doğru iterek güçlendirme.

 

Konuşma Terapisinde Kullanılan Ekipmanlar

Konuşma terapistleri, serebral palsili çocukların iletişim mücadelelerini geliştirmelerine veya üstesinden gelmelerine yardımcı olmak için çeşitli farklı araçlar kullanır. Yardımcı teknoloji veya yardımcı cihazlar, özellikle sözel olmayan çocuklar için iletişim yardımcıları olarak da kullanılır.


Araçlar

Konuşma terapisinde yaygın olarak kullanılan araçlar şunları içermektedir:

  • Yerleştirme araçları (belirli sesler için doğru dil konumlandırma)
  • Oral sensöri çiğneme
  • Pipetler
  • Dil baskılayıcıları
  • Resim kartları
  • Kitaplar
  • Bilgi kartları
  • Yazı tahtası

 

Yardımcı Cihazlar

Aşağıdaki yardımcı cihazlar, iletişim sorunları olan bireylere yardımcı olmak için yaygın olarak kullanılır:

  • Tabletler
  • Bilgisayarlar ve klavyeler
  • AAC
  • Desteksiz iletişim sistemleri
  • Destekli iletişim sistemleri
  • Özel yazılım

 

Yaşa Göre Konuşma Terapisi

Çocuk büyüdükçe veya yeteneklerini geliştirdikçe, konuşma terapisi tedavi planı buna göre değişmelidir. Bir çocuğun yaşamının ilk üç yılı, konuşma ve dil becerilerinin kazanılması için son derece önemli yıllardır çünkü beyinleri gelişip olgunlaşır ve bilgileri kolayca özümser. Erken müdahale, çocuğa tam potansiyelini kullanarak gelişmesi ve öğrenmesi için en iyi şansı vermektedir.

  • Küçük çocuklar — Yeni yürümeye başlayan çocuklar için konuşma terapisi; oyunlar ve oyuncaklar, seslerin ve sözcüklerin tekrarı, şarkı, sanat ve el sanatları ile oyun temellidir.
  • Çocuklar – Okul çağındaki çocuklar için, oyunlar ve oyuncaklar hala kullanılsa da, sosyal etkileşim üzerinde ekstra önem kazanmaktadır. Terapi genellikle, hikaye anlatmak, sohbet etmek, seslerin ve kelimelerin tekrarı ve çocuğun okul çalışması üzerinde çalışmak gibi iletişimi teşvik eden farklı etkinliklerden oluşmaktadır. Terapi ayrıca çocuğun konuşurken başını dik tutma ve göz temasını sürdürme gibi sosyal becerilerini geliştirmesine yardımcı olur.

 

Konuşma Terapisti Bulmak

Dil ve konuşma terapistleri olarak da bilinen konuşma terapistleri, konuşma ve dil bozukluklarının yanı sıra yutma bozukluklarının değerlendirilmesi ve tedavisinde uzmanlaşmış lisanslı sağlık uzmanlarıdır.

Konuşma terapistleri, kapsamlı bir tedavi planı geliştirmek için sıklıkla çocuğun tedavi ekibiyle yakın bir şekilde çalışır. (bu ekipte fizyoterapistler ve ergoterapistler de bulunabilir.)

Bir konuşma terapisti seçerken, serebral palsili çocuklarla çalışma deneyimi olan bir terapisti bulmak önemlidir. Konuşma terapisti bulma konusunda yardıma ihtiyacınız varsa, çocuğunuzun çocuk doktoruna, fizyoterapistine veya ergoterapistine danışarak önerileri olup olmadığını sorabilirsiniz.

 

Kaynakça

Bu makale Kristin Proctor tarafından yazılmıştır. Orjinal metne buradan ulaşabilirsiniz.