Sınırda Kişilik Bozukluğu Hakkında Ne Biliyorsunuz?

Borderline kişilik bozukluğu, kendiniz ve başkaları hakkında düşünme ve hissetme şeklinizi etkileyen, günlük hayatta işlevsellik sorunlarına sebep olan bir mental sağlık sorunudur. Benlik imajı sorunlarını, duygu ve davranışları yönetmede zorluk ve istikrarsız ilişkiler örüntüsünü içerir.

Borderline kişilik bozukluğu ile yoğun bir terk edilme veya kararsızlık korkusu yaşarsınız ve yalnız kalmaya tahammül etmekte zorluk çekebilirsiniz. Yine de uygunsuz öfke, dürtüsellik ve çabuk ruh hali değişiklikleri, sevgi dolu ve kalıcı ilişkilere sahip olmak istemenize karşın diğer insanları uzaklaştırabilir.

Borderline kişilik bozukluğu çoğunlukla erken yetişkinlik döneminde başlar. Durum genç erişkinlikte daha kötü görünmekte ve yaş ile beraber kademeli olarak iyileşebilir. Borderline kişilik bozukluğunuz varsa cesaretinizin kırılmasına izi vermeyin. Bu bozukluğa sahip olan birçok insan tedavi ile zamanla iyileşir ve tatmin edici bir hayat sürmeyi öğrenebilir.

Sınırda Kişilik Bozukluğu Belirtileri

Borderline kişilik bozukluğu, kendiniz hakkında nasıl hissettiğinizi, başkalarıyla nasıl ilişki kurduğunuzu ve nasıl davrandığınızı etkiler.

İşaretler ve semptomlar şunları içerebilir;

• Yoğun bir terk edilme korkusu, hatta gerçek ya da hayali ayrılma ya da reddedilmekten kaçınmak için aşırı önlemlere başvurma
• Birini bir an idealize edip sonra birdenbire o kişinin yeterince umursamadığına veya zalim olduğuna inanmak gibi dengesiz yoğun ilişkiler örüntüsü
• Değişen hedefler ve değerler ve kendinizi kötü ya da hiç yokmuşsunuz gibi görmeyi içeren öz kimlik ve öz imajdaki hızlı değişiklikler
• Birkaç dakikadan birkaç saate kadar süren, strese bağlı paranoya ve gerçeklikle temasın kesilmesi dönemleri
• Kumar, pervasız sürüş, güvensiz seks, çılgın harcamalar, aşırı yemek yeme veya uyuşturucu kullanımı veya aniden iyi bir işten ayrılarak veya olumlu bir
• ilişkiyi sonlandırarak başarıyı sabote etme gibi dürtüsel ve riskli davranışlar
• İntihar tehditleri veya davranışları veya kendine zarar verme, genellikle ayrılma veya reddedilme korkusuna tepki olarak
• Yoğun mutluluk, sinirlilik, utanç veya kaygıyı içerebilen, birkaç saatten birkaç güne kadar süren geniş ruh hali değişimleri
• Devam eden boşluk hissi
• Sık sık öfkenizi kaybetmek, alaycı veya sert olmak veya fiziksel kavgalar yapmak gibi uygunsuz, yoğun öfke

Ne Zaman Doktora Görünmeli?

Yukarıdaki belirti veya semptomlardan herhangi birine sahip olduğunuzu biliyorsanız, doktorunuzla veya bir akıl sağlığı uzmanıyla konuşun.

Eğer İntihar Düşünceleriniz Varsa

Kendinize zarar vermekle ilgili fantezileriniz veya zihinsel imgeleriniz varsa veya başka intihar düşünceleriniz varsa, aşağıdaki eylemlerden birini gerçekleştirerek hemen yardım alın:

• Hemen 911’i veya yerel acil durum numaranızı arayın.
• Akıl sağlığı sağlayıcınızı, doktorunuzu veya diğer sağlık hizmeti sağlayıcınızı arayın.
• Sevdiğiniz birine, yakın bir arkadaşınıza, güvenilir bir meslektaşınıza veya iş arkadaşınıza ulaşın.
• İnanç topluluğunuzdan biriyle iletişime geçin.

Bir aile üyesinde yada arkadaşınızda belirti yada semptomlar fark ederseniz, o kişi ile bir doktora veya ruh sağlığı uzmanına görünmesi hakkında konuşun. Ama birini yardım istemeye zorlayamazsınız. İlişki sizde ciddi strese sebep oluyorsa, bir terapiste kendiniz görünmeyi faydalı bulabilirsiniz.

Sebepler

Diğer ruh sağlığı rahatsızlıklarında olduğu gibi, borderline kişilik bozukluğunun sebepleri tam olarak anlaşılamamıştır. Çocuk istismarı yada ihmali öyküsü gibi çevresel faktörlerin yanısıra, borderline kişilik bozukluğu aşağıdakilerle bağlantılı olabilir;

• Genetik: İkizler ve ailelerle ilgili bazı araştırmalar, kişilik bozukluklarının kalıtsal olabileceğini veya aile üyeleri arasında diğer akıl sağlığı bozukluklarıyla güçlü bir şekilde ilişkili olabileceğini düşündürmektedir.
• Beyin anormallikleri: Bazı araştırmalar, duygu düzenleme, dürtüsellik ve saldırganlık ile ilgili beynin belirli alanlarında değişiklikler olduğunu göstermiştir. Ayrıca, serotonin gibi ruh halini düzenlemeye yardımcı olan bazı beyin kimyasalları düzgün çalışmayabilir.

Risk Faktörleri

Kişilik gelişimi ile ilgili bazı etkenler, borderline kişilik bozukluğu geliştirme riskini artırabilir. Bunlar şunları içerir;

• Kalıtsal yatkınlık: Yakın bir akrabanızda – anneniz, babanız, erkek veya kız kardeşiniz – aynı veya benzer bir bozukluğa sahipseniz daha yüksek risk altında olabilirsiniz.
• Stresli çocukluk: Bozukluğu olan birçok kişi, çocukluk döneminde cinsel veya fiziksel olarak istismara uğradığını veya ihmal edildiğini bildirmektedir. Bazı insanlar, gençken veya madde kötüye kullanımı veya diğer zihinsel sağlık sorunları olan ebeveynleri veya bakıcıları olduğunda bir ebeveyni veya yakın bakıcısını kaybetmiş veya onlardan ayrılmıştır. Diğerleri düşmanca çatışmalara ve istikrarsız aile ilişkilerine maruz kaldı.

Komplikasyonlar

Borderline kişilik bozukluğu hayatınızın birçok alanına zarar verebilir. Yakın ilişkileri, işleri, okulu, sosyal faaliyetleri ve öz imajı olumsuz yönde etkileyerek şunlara neden olabilir:

• Tekrarlanan iş değişiklikleri veya kayıpları
• Bir eğitimi tamamlamamak
• Hapis cezası gibi birden fazla yasal sorun
• Çatışma dolu ilişkiler, evlilik stresi veya boşanma
• Kesme veya yakma gibi kendine zarar verme ve sık hastaneye yatışlar
• Kötü niyetli ilişkilere katılım
• Dürtüsel ve riskli davranışlar nedeniyle planlanmamış gebelikler, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, motorlu araç kazaları ve fiziksel kavgalar
• İntihar girişimi veya tamamlanmış intihar

Ek olarak, aşağıdakiler gibi başka zihinsel sağlık bozukluklarınız da olabilir:

• Depresyon
• Alkol veya diğer madde kötüye kullanımı
• Anksiyete bozuklukları
• Yeme bozuklukları
• Bipolar bozukluk
• Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB)
• Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB)
• Diğer kişilik bozuklukları

Kaynakça

Bu makale Mayo Clinic Ekibi tarafından hazırlanmıştır. Makalenin orijinal versiyonuna buradan ulaşabilirsiniz.​