Sosyal Anksiyete Bozukluğu Nedir?

Sosyal Anksiyete Bozukluğu Nedir?

Bazen sosyal fobi olarak adlandırılan sosyal anksiyete bozukluğu, sosyal ortamlarda aşırı korkuya neden olan bir tür anksiyete bozukluğudur. Bu bozukluğa sahip kişiler, insanlarla konuşmak, yeni insanlarla tanışmak ve sosyal toplantılara katılmak konusunda sorun yaşarlar. Başkaları tarafından yargılanmaktan veya incelenmekten korkarlar. Korkularının nedensiz veya mantıksız olduğunu anlayabilirler, ancak üstesinden gelmek için kendilerini güçsüz hissedebilirler.

Sosyal kaygı, utangaçlıktan farklıdır. Utangaçlık genellikle kısa sürelidir ve kişinin hayatını aksatmaz. Sosyal kaygı kalıcıdır ve kişiyi güçten düşürür. Kişinin şu becerilerini etkileyebilir:

  • İş hayatı
  • Okula devam
  • Ailelerinin dışındaki insanlarla yakın ilişkiler geliştirme

Amerika Anksiyete ve Depresyon Derneği’ne (ADAA) göre yaklaşık 15 milyon yetişkin sosyal anksiyete bozukluğuna sahip. Bu bozukluğun belirtileri 13 yaş civarında başlayabilir.

Sosyal Anksiyete Bozukluğunun Belirtileri

Sosyal Anksiyeteye sahip kişilerin sosyal etkileşimler, aşağıdaki fiziksel semptomlara neden olabilir:

  • Kızarma
  • Mide bulantısı
  • Aşırı terleme
  • Ürperme veya titreyen
  • Konuşma zorluğu
  • Göz kararması veya baş dönmesi
  • Hızlı kalp atış hızı

Psikolojik belirtileri şunları içerebilir:

  • Sosyal durumlar hakkında yoğun endişe
  • Bir olaydan günler veya haftalar önce endişelenmek
  • Sosyal durumlardan kaçınmak veya katılmak gerekiyorsa arka plana karışmaya çalışmak,
  • Sosyal bir durumda kendinizi utandırmaktan endişelenmek
  • Diğer insanların stresli veya gergin olduğunuzu fark edeceğinden endişe etmek
  • Sosyal bir durumla yüzleşmek için alkole ihtiyaç duymak
  • Kaygı nedeniyle okulu veya işi kaçırmak

Bazen endişeli hissetmek normaldir. Fakat sosyal fobiniz olduğunda, başkaları tarafından yargılanmaktan veya onların önünde aşağılanmaktan sürekli korkarsınız.

Aşağıdakiler dahil tüm sosyal durumlardan kaçınabilirsiniz:

  • Soru sormak
  • İş mülakatları
  • Alışveriş yapmak
  • Umumi tuvaletleri kullanmak
  • Telefonda konuşmak
  • Halka açık yemek

Sosyal kaygı semptomları her durumda ortaya çıkmayabilir. Sınırlı veya seçici kaygınız olabilir. Örneğin, semptomlar yalnızca insanların önünde yemek yerken veya yabancılarla konuşurken ortaya çıkabilir. Aşırıya kaçan bir durumunuz varsa tüm sosyal ortamlarda belirtiler ortaya çıkabilir.

 

Sosyal Anksiyete Bozukluğuna Ne Sebep Olur?

Sosyal fobinin kesin nedeni bilinmemektedir. Bununla birlikte, mevcut araştırmalar, çevresel faktörlerin ve genetiğin bir kombinasyonundan kaynaklandığı fikrini desteklemektedir. Olumsuz deneyimler de dahil olmak üzere bu bozukluğa katkıda bulunabilir:

  • Zorbalık
  • Aile çatışması
  • Cinsel istismar
  • Serotonin dengesizliği gibi fiziksel anormallikler bu duruma katkıda bulunabilir. Serotonin, beyinde ruh halini düzenlemeye yardımcı olan bir kimyasaldır.
  • Aşırı aktif bir amigdala (beyindeki korku tepkisini ve anksiyete duygularını veya düşüncelerini kontrol eden bir yapı) da bu bozukluklara neden olabilir.

Anksiyete bozuklukları ailelerde ortaya çıkabilir. Ancak araştırmacılar, gerçekte genetik faktörlerle bağlantılı olup olmadıklarından emin değiller. Örneğin bir çocuk, anksiyete bozukluğu olan ebeveynlerinden birinin davranışını öğrenerek anksiyete bozukluğu geliştirebilir. Çocuklar ayrıca kontrol edici veya aşırı korumacı ortamlarda yetiştirilmelerinin bir sonucu olarak anksiyete bozuklukları geliştirebilirler.

 

Sosyal Anksiyete Bozukluğunun Teşhisi

Sosyal anksiyete bozukluğunu kontrol etmek için tıbbi bir test yoktur. Sağlık uzmanınız, semptomlarınızın  tanımından sosyal fobiyi teşhis edecektir. Ayrıca, belirli davranış kalıplarını inceledikten sonra sosyal fobiyi teşhis edebilirler.

Randevunuz sırasında sağlık uzmanınız sizden belirtilerinizi açıklamanızı isteyecektir. Ayrıca sizden semptomlarınıza neden olan durumlar hakkında konuşmanızı da isteyeceklerdir. Sosyal anksiyete bozukluğu kriterleri şunları içerir:

  • Aşağılanma veya utanma korkusu nedeniyle sürekli sosyal durum korkusu
  • Sosyal etkileşimden önce endişeli veya panik hissetmek
  • Korkularınızın mantıksız olduğunun farkına varma
  • Günlük yaşamı bozan kaygı

 

Sosyal Anksiyete Bozukluğunun Tedavisi

Sosyal anksiyete bozukluğu için çeşitli tedavi türleri mevcuttur. Tedavi sonuçları kişiden kişiye farklılık gösterir. Buna ek olarak bazı insanlar sadece bir tür tedaviye ihtiyaç duyar ,bazıları da birden fazla tedavi türüne ihtiyaç duyabilirler. Sağlık uzmanınız sizi tedavi için akıl sağlığı uzmanına sevk edebilir. Bazen de ilk adım olarak sağlık hizmeti sağlayıcıları semptomları tedavi etmek için ilaç önerebilirler.

Sosyal anksiyete bozukluğu için tedavi seçenekleri şunları içerir:

 

Bilişsel Davranışçı Terapi

Bu terapi, rahatlama ve nefes alma yoluyla kaygıyı nasıl kontrol edeceğinizi ve olumsuz düşünceleri olumlu düşüncelerle nasıl değiştireceğinizi öğrenmenize yardımcı olur.

 

Alıştırma Terapisi

Bu tür bir terapi, sosyal durumlardan kaçınmak yerine yavaş yavaş sosyal durumlarla yüzleşmenize yardımcı olur.

 

Grup Terapisi

Bu terapi, sosyal ortamlarda insanlarla etkileşim kurmak için sosyal beceriler ve teknikler öğrenmenize yardımcı olur. Aynı korkulara sahip başkalarıyla grup terapisine katılmak sizi daha az yalnız hissetmenize fayda sağlar. Bu terapi türü size yeni becerilerinizi rol yapma yoluyla uygulama şansı verecektir.

Evde tedaviler şunları içerir:

 

Kafeinden Kaçınmak

Kahve, çikolata ve soda gibi yiyecekler uyarıcıdır ve kaygıyı artırabilir.

 

Yeterli Miktarda Uyku

Her gece en az sekiz saat uyku tavsiye edilir. Uyku eksikliği anksiyeteyi artırabilir ve sosyal fobi semptomlarını kötüleştirebilir.

Sağlık uzmanınız, durumunuz terapi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile iyileşmezse, anksiyete ve depresyonu tedavi eden ilaçlar yazabilir. Bu ilaçlar sosyal anksiyete bozukluğunu tedavi etmez sadece semptomlarınızı iyileştirebilir ve günlük yaşamınızda çalışmalarınıza yardımcı olabilirler. İlaçların semptomlarınızı iyileştirmesi üç ay kadar sürebilir.

Sosyal anksiyete bozukluğunu tedavi etmek için Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylanan ilaçlar arasında Paxil, Zoloft ve Effexor XR bulunur. Doktorunuz size düşük dozdan ilaç vermeye başlayabilir ve yan etkilerden kaçınmak için yavaş yavaş reçetenizi artırabilir.

Bu ilaçların yaygın yan etkileri şunlardır:

  • Uykusuzluk
  • Kilo alımı
  • Mide bulantısı
  • Cinsel istek eksikliği

Hangi tedavinin sizin için doğru olduğuna karar vermek için sağlık uzmanınızla faydalar ve riskler hakkında konuşun.

 

Sosyal Anksiyete Bozukluğuna Genel Bakış

Amerika Anksiyete ve Depresyon Derneği’ne göre sosyal anksiyetesi olan kişilerin yaklaşık yüzde 36’sı, en az 10 yıl semptomlarına sahip olana kadar sağlık hizmeti k almıyor.

Sosyal fobisi olan kişiler, sosyal etkileşimin tetiklediği anksiyeteyle başa çıkmak için uyuşturucu ve alkole güvenebilir. Sosyal fobi tedavisi tamamlanmadan bırakıldığında sosyal fobi, aşağıdakiler de dahil olmak üzere diğer yüksek riskli davranışlara yol açabilir:

  • Alkol ve uyuşturucu kullanımı
  • Yalnızlık
  • İntihar düşünceleri

Sosyal anksiyete tedavi edilebilir. Terapi, yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçlar, birçok insanın kaygılarıyla başa çıkmasına ve sosyal durumlarda olumlu işlev görmesine yardımcı olabilir.

Sosyal fobinin hayatınızı kontrol etmesi gerekmez. Haftalar veya aylar sürebilmesine rağmen, psikoterapi ve / veya ilaç tedavisi sosyal durumlarda kendinizi daha sakin ve kendinizden emin hissetmeye başlamanıza yardımcı olabilir.

Korkularınızı kontrol altında tutmak için:

  • Gergin hissetmenize veya kontrolden çıkmanıza neden olan tetikleyicileri tanımak
  • Gevşeme ve nefes alma teknikleri uygulamak
  • Uzmanız tarafından verilen ilacınızı belirtildiği gibi almak

 

Kaynakça

Bu makale orijinal olarak Healthline tarafından  Dr. Timothy Legg’ in onayıyla yayınlanmıştır. Dr. Timothy Legg, hem geriatrik hem de psikiyatrik ruh sağlığı hemşiresi olmakla birlikte aynı zamanda lisanslı bir psikologdur. New York’taki Touro Koleji’nden sağlık bilimleri araştırma ve eğitimi alanında doktora ve Irvine, CA’daki California Southern Üniversitesi’nden klinik psikoloji doktorası ile mezun olmuştur. Şu anda bir üniversite profesörü ve özel muayenehanede klinisyen olarak çalışmaktadır. Yazının orijinal versiyonunu okumak için buraya tıklayın.